EuroCapital: Υπάρχει αντίπαλος για τον Ερντογάν; Υπάρχει αντίπαλος για τον Ερντογάν; ================================================================================ - on 02/05/2018 12:06 Της Γεραντώνη Μαριλενας Αυτό θα είναι ένα ιστορικό καλοκαίρι για την Τουρκία. Μετά τις 24 Ιουνίου, ημέρα των πρόωρων εκλογών, η φυσιογνωμία της χώρας, εκτός συγκλονιστικού απροόπτου, θα αλλάξει περνώντας στη «μετα-κεμαλική» εποχή με ένα ξεκάθαρο μονοπρόσωπο σύστημα. Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος πριν από τέσσερις δεκαετίες πουλούσε λεμονάδες στα σοκάκια της Πόλης προκειμένου να βοηθήσει τα πενιχρά εισοδήματα της φτωχής του οικογένειας, θα είναι κατά πάσα πιθανότητα ο απόλυτος άρχοντας της Τουρκίας, αφού θα ηγείται του κράτους, του στρατού, της κυβέρνησης και του κόμματος ταυτόχρονα. Από την αρχή του έτους ένα ερώτημα κρεμόταν στα χείλη των Τούρκων: πότε ο Ερντογάν θα κηρύξει εκλογές. Ο ίδιος είχε αποκλείσει επανειλημμένα την πρόωρη προσφυγή στην κάλπη, έκανε όμως μια εντυπωσιακή στροφή 180 μοιρών ανακοινώνοντας ημερομηνία εκλογών πολύ νωρίτερα από ό,τι αναμενόταν. Η στροφή αιφνιδίασε τους πάντες. Μέχρι την περασμένη εβδομάδα ο τούρκος πρόεδρος επέμενε ότι οι βουλευτικές και προεδρικές εκλογές θα γίνουν στην ώρα τους, τον Νοέμβριο του 2019, όπως καθορίστηκε από το συνταγματικό δημοψήφισμα πέρυσι. Στην πραγματικότητα όμως στο μυαλό του είχε άλλα σχέδια. Και πράγματι, είχε δώσει αρκετά δείγματα γραφής: ανακοίνωση προγραμμάτων οικονομικής στήριξης, δημιουργία θέσεων εργασίας, αλλαγές σε εκλογικούς νόμους. Κυρίως είχε ανακαλύψει μια… αγάπη. «Να φοράει στρατιωτικές στολές για να ξεσηκώνει το εθνικιστικό κλίμα» όπως σημείωσε προ ημερών η ανταποκρίτρια των «Financial Times» στην Κωνσταντινούπολη Λόρα Πιτέλ. Ο τούρκος πρόεδρος καιρό τώρα ποντάρει στην αφύπνιση των εθνικιστικών ενστίκτων. Αλλοτε αναπαράγοντας απειλές, φανταστικές ή πραγματικές, άλλοτε κατασκευάζοντας εγχώριους ή εξωχώριους εχθρούς-«τρομοκράτες» που συνιστούν απειλή για τη χώρα, άλλοτε υιοθετώντας μια υπερπατριωτική ρητορική την οποία φροντίζει να διοχετεύει με επιθετικές ενέργειες εκτός συνόρων. Πρόκειται για μέρος του προεκλογικού του σχεδιασμού. Ενα «κοκτέιλ» που ευνοεί μεν τη συσπείρωση της βάσης του φέρνοντας περισσότερες ψήφους στην κάλπη, καθώς ο ίδιος προβάλλεται ως ο αποκλειστικός εγγυητής της ασφάλειας, από την άλλη όμως ενισχύει και την πόλωση, προκαλώντας εύλογες ανησυχίες. Εκλογές - εξπρές Γιατί όμως να επιδείξει τόση βιασύνη και γιατί να επιθυμεί - όπως πολλοί είπαν - να κερδίσει τις εκλογές προτού καν αυτές γίνουν; Οι περισσότεροι ερμήνευσαν αυτή τη σπουδή ως δείγμα πανικού και φόβου, αναφέροντας ότι διακαής πόθος του τούρκου προέδρου ήταν να κόψει τα φτερά της μοναδικής αξιόμαχης αντιπάλου του Μεράλ Ακσενέρ, η οποία αφού αποχώρησε από το κόμμα των Γκρίζων Λύκων του Ντεβλέτ Μπαχτσελί, ίδρυσε το Καλό Κόμμα (Iyi Parti), αρνούμενη να προσκολληθεί στο άρμα του Ερντογάν, όπως είχε πράξει ο πολιτικός της προϊστάμενος στη διάρκεια του δημοψηφίσματος. Από την άλλη, οι υποστηρικτές του ισχυρίζονται ότι θέλει απλώς να ξεκαθαρίσει το τοπίο μετά το δημοψήφισμα του περασμένου έτους προκειμένου να αλλάξει την Τουρκία. Ο ίδιος χαρακτήρισε την αλλαγή του πολιτεύματος ως επιτακτική ανάγκη προκειμένου η χώρα να κάνει ένα βήμα μπροστά και να απαλλαγεί από τις «αρρώστιες του παλιού συστήματος». Οι συνθήκες εξάλλου - ισχυρίστηκε - το επιβάλλουν, αρχής γενομένης από το ανοιχτό μέτωπο της Συρίας. Ολοι γνωρίζουν ότι η στρατιωτική επιχείρηση της Αγκυρας στην εμπόλεμη χώρα δεν μπορεί να συνεχιστεί σε βάθος χρόνου. Πολύ δε περισσότερο όταν επί συριακού εδάφους το τοπίο είναι εξαιρετικά ρευστό, ενώ και ο ίδιος ο Ερντογάν γνωρίζει πως δεν έχει τον έλεγχο των εξελίξεων, μια και στην πολύπλοκη σκακιέρα εμπλέκονται πολλές δυνάμεις. Ωστόσο το «βασικό κίνητρο για τις πρόωρες εκλογές έχει να κάνει με τις προοπτικές της οικονομίας», αναφέρει ο αναλυτής του Carnegie Endowment Σινάν Ουλγέν στο περιοδικό «Foreign Policy», ενώ συμπληρώνει ότι «στην κυβέρνηση αναγνωρίζουν ότι η οικονομία θα εισέλθει σε μια πιο ταραχώδη περίοδο και ενδεχόμενη επιβράδυνση θα επηρεάσει τη δημοτικότητα του Ερντογάν». H λίρα έχει αγγίξει ιστορικό χαμηλό - είναι το νόμισμα των αναδυόμενων αγορών με τις χειρότερες επιδόσεις στον κόσμο -, η έκθεση στον ιδιωτικό δανεισμό είναι τεράστια, την ώρα που ο πληθωρισμός είναι επίμονα υψηλός, η ανεργία καλπάζει, ενώ οι επενδυτές έχουν πάψει να εμπιστεύονται τη χώρα που μόλις λίγα χρόνια πριν γνώριζε το οικονομικό της θαύμα. Αν και η επικράτηση του Ερντογάν δεν είναι διασφαλισμένη από τον πρώτο γύρο και «υπάρχουν προκλήσεις που θα μπορούσαν να διαβρώσουν τη δημοφιλία του» - σχολιάζει το Stratfor -, εν τούτοις η νίκη του θεωρείται σχεδόν βέβαιη. Νίκη που θα αποτελέσει μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να εμπεδώσει τις αλλαγές που έχει επιτύχει τα 15 χρόνια που βρίσκεται στο τιμόνι της χώρας. Για τους «New York Times» «το μομέντουμ των εκλογών είναι το κατάλληλο: ο Ερντογάν παραμένει το απόλυτο φαβορί, η δημοφιλία του βρίσκεται στο 40% (πρόκειται για μια συμπαγή βάση που δεν τον εγκαταλείπει), οι δημοσκοπήσεις τον φέρνουν κοντά στο 50%, ενώ το γεγονός ότι η αντιπολίτευση είναι πολυκερματισμένη ενισχύει τον ίδιο». Ακέφαλα τα αντίπαλα κόμματα   Ο αρχηγός του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος (CHP) Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου δεν έχει διευκρινίσει αν θα θέσει υποψηφιότητα, ο έτερος πολιτικός αρχηγός του φιλοκουρδικού αριστερού κόμματος (HDP) Σελαχατίν Ντεμιρτάς βρίσκεται στη φυλακή και το κόμμα του υπό ποινική δίωξη, ενώ ο ηγέτης του Κόμματος Ευδαιμονίας (Saadet) Τεμέλ Καραμολάογλου δεν φαίνεται να έχει πείσει τον τέως πρόεδρο της Δημοκρατίας Αμπνουλάχ Γκιουλ να κατέβει κόντρα στον πάλαι ποτέ εταίρο του.   Προς το παρόν δεν υπάρχει καμία επίσημη ανακοίνωση, οι διαβουλεύσεις και οι ζυμώσεις μεταξύ των αντίπαλων κομμάτων δίνουν και παίρνουν προκειμένου να βρουν τον υποψήφιο εκείνον που θα μπορέσει να συσπειρώσει την αντιπολίτευση για να αντιμετωπίσει ενωμένη τον τούρκο πρόεδρο, όμως τα χρονικά περιθώρια είναι εξαιρετικά πιεστικά, μια και οι εκλογές πραγματοποιούνται σε λιγότερο από δυο εβδομάδες μετά το πέρας του Ραμαζανιού – ο χρόνος που «ούτε γάμο δεν μπορείς να οργανώσεις» όπως σχολίασε καυστικά δημοσιογράφος στο Twitter.   Μέσα σε αυτό το θολό τοπίο μόνο η Μεράλ Ακσενέρ του εθνικιστικού κόμματος, που προβάλλει ως μία από τις πιο ισχυρές απειλές για τον Ερντογάν, κατέστησε σαφές ότι σε κάθε περίπτωση θα θέσει υποψηφιότητα. Αλλιώς γνωστή και ως η «Μαρίν Λεπέν της Ανατολίας» λόγω των υπερσυντηρητικών της πεποιθήσεων, πήρε μαζί της πάνω από τους μισούς ψηφοφόρους του MHP όταν διασπάστηκε από αυτό, ενώ καθώς οδεύει προς την κάλπη κερδίζει ολοένα και περισσότερη δυναμική, αποστραγγίζοντας και τη δεξαμενή του Ερντογάν: από εθνικιστές, επιχειρηματίες, τραπεζίτες ως και τους συντηρητικούς μουσουλμάνους, κυρίως των μεγάλων αστικών κέντρων. Πηγή: kathimerini.gr 26