Αποκλίσεις μεταξύ του Γενικού Δείκτη και διεθνών δεικτών

Κατά το τελευταίο δίμηνο του 2009 το φαινόμενο που εντυπωσιάζει και προβληματίζει τους συναλλασσόμενους στο Χρηματιστήριο Αθηνών είναι η παρατεταμένη και επιδεινούμενη απόκλιση μεταξύ του Γενικού Δείκτη του Χρηματιστηρίου της Αθήνας (ΓΔ) και ξένων δεικτών. Από την κορυφή των μέσων Οκτωβρίου έως τον πυθμένα Δεκεμβρίου, ο ΓΔ έχει σημειώσει πτώση - 27,5%, ενώ στο ίδιο διάστημα οι κύριοι ξένοι δείκτες έχουν σημειώσει μέση άνοδο +1,5%, δηλαδή, το μέγεθος της απόκλισης έχει φτάσει στο ασυνήθιστο ποσοστό του 29,0%. Στο παρόν άρθρο θα μελετήσουμε το φαινόμενο ιστορικά συγκρίνοντας κατά την περίοδο 1992 - 2009 την καμπύλη ημερησίων κλεισιμάτων του ΓΔ με την αντίστοιχη του δείκτη Nasdaq Νέας Υόρκης τον οποίο θεωρούμε σαν βασικό αντιπρόσωπο των κυρίων ξένων δεικτών (εκτιμούμε ότι ο "ευέλικτος" δείκτης Nasdaq απεικονίζει καλύτερα τις κινήσεις των διεθνών χρηματιστηριακών κεφαλαίων απ' ότι ο "δυσκίνητος" Dow Jones).

Το πρόβλημα της υποκειμενικότητας: Ερευνήσαμε μόνο για τις "ανοδικές" αποκλίσεις "καμπύλης κατερχόμενου ΓΔ" και "καμπύλης ανερχομένου Nasdaq" της περιόδου 1992 - 2009 και βρήκαμε 45 τέτοιες περιπτώσεις συν την τρέχουσα, δηλαδή ένα σύνολο 46 περιπτώσεων. Αντιμετωπίσαμε αρκετά προβλήματα υποκειμενικότητας στον προσδιορισμό των αποκλίσεων. Οι αποκλίσεις καμπυλών επειδή είναι διαγραμματικό φαινόμενο δεν είναι ορατές και αποδεκτές ομόφωνα από όλους τους αναλυτές. Εμείς για παράδειγμα, συμπεριλάβαμε και τις βραχυχρόνιες αποκλίσεις διάρκειας μιας εβδομάδας που ίσως άλλοι αναλυτές να μην τις δέχονταν. Επίσης, επιλέξαμε σαν σύστημα συναλλαγών εκμετάλλευσης των αποκλίσεων τα σύστηματα του "κανόνα 4 εβδομάδων" και της "απλής στήριξης/αντίστασης" τα οποία ίσως να μην χρησιμοποιούσαν μερικοί άλλοι αναλυτές. Εντοπίσαμε λοιπόν όλες τις ανοδικές αποκλίσεις μεταξύ "κατερχόμενου ΓΔ" και "ανερχόμενου Nasdaq" διάρκειας 1 - 12 εβδομάδων, τις καταγράψαμε, τις κατηγοριοποιήσαμε και καταλήξαμε στα εξής ευρήματα:

Συχνότητα εμφάνισης: Αποκλίσεις μεταξύ "κατερχόμενου ΓΔ" και "ανερχόμενου Nasdaq" εμφανίσθηκαν 46 φορές στα 18 χρόνια ή 2,6 φορές το χρόνο. Στην πρώτη 9ετία 1992 - 2000 η συχνότητα ήταν μεγαλύτερη, περίπου 3,5 φορές το χρόνο και στη δεύτερη 9ετία ήταν μικρότερη, περίπου 1,5 φορά το χρόνον. Η αιτία μειούμενης συχνότητας αποκλίσεων ΓΔ/Nasdaq προφανώς έγκειται στην αύξουσα παγκοσμιοποίηση και την ανάπτυξη της τεχνολογίας που επιτρέπει στενότερες διασυνδέσεις μεταξύ εθνικών κεφαλαιαγορών.

Η μέση χρονική διάρκεια του φαινομένου ήταν περίπου τέσσερις εβδομάδες, υπήρξαν όμως και πέντε περιπτώσεις παρατεταμένων ισχυρών αποκλίσεων μεταξύ "κατερχόμενου ΓΔ" και "ανερχόμενου Nasdaq" και ήσαν: οι του φθινοπώρου 1992 (κρίση στερλίνας με επίθεση Σόρος), Ιανουάριος 1995, φθινόπωρο 1995, καλοκαίρι 2000 (διόρθωση στο ΧΑ των υπερβολών του 1999) και η τρέχουσα του φθινοπώρου 2009 (Ελληνικό δημοσιονομικό έλλειμμα άνω του 12%). 

Δεν υπάρχει μέθοδος που να προβλέπει την διάρκεια και ένταση (βάθος) της απόκλισης, καθόσον δεν υπάρχουν μέθοδοι πρόβλεψης των μελλοντικών κορυφών και πυθμένων ενός δείκτη ή μιας μετοχής (υπάρχει μεν η περιβόητος "μέθοδος κυμάτων του Elliot" την οποία προσωπικά απορρίπτω). Συνεπώς εάν ξεκινήσει (πχ για μια εβδομάδα) ανοδική απόκλιση μεταξύ "κατερχόμενου ΓΔ" και "ανερχόμενου Nasdaq" δεν μπορούμε να προβλέψουμε εάν αυτή η απόκλιση θα διαρκέσει δυο ή τέσσερις ή περισσότερες εβδομάδες. Πάντως, ιστορικά, οι περισσότερες τέτοιες αποκλίσεις διαρκούν από 2 έως 8 εβδομάδες με μέσον όρο τις 4 εβδομάδες. Επίσης, δεν μπορούμε να προβλέψουμε εάν ο κατερχόμενος ΓΔ "τραβήξει" προς τα κάτω τον ανερχόμενο Nasdaq (και λήξει η απόκλιση) ή αντίθετα, εάν ο κατερχόμενος ΓΔ τραβηχθεί ανοδικά από τον ανερχόμενο Nasdaq (και λήξει και πάλι η απόκλιση). Πάντως, στατιστικά, μόνον στο 1/3 των περιπτώσεων ο ΓΔ τραβά καθοδικά τον Nasdaq ενώ στα 2/3 ο Nasdaq τραβά ανοδικά τον ΓΔ. Στη δεύτερη περίπτωση, που  μας ενδιαφέρει αυτό το διάστημα, το σύνθημα για την εκκίνηση της ανέλκυσης του ΓΔ προς τα πάνω θα δοθεί όταν ο ίδιος δείκτης διασπάσει ανοδικά την κυλιόμενη τοπική κορυφή του (για βραχυχρόνιους συναλλασσόμενους) ή το κυλιόμενο υψηλό κλείσιμο 20 ημερών (για μεσοχρόνιους συναλλασσόμενους). Μόλις γίνει αυτό, πιθανό να ξεκινήσει η "διορθωτική" άνοδος.

Συστήματα που εκμεταλλεύονται τις αποκλίσεις: Λογικά, μόλις ένας επενδυτής συνειδητοποιήσει ότι οι ΓΔ και Nasdaq βρίσκονται σε "ανοδική" απόκλιση, θα θελήσει να αγοράσει ελληνικές μετοχές ποντάροντας στο ενδεχόμενο ότι ο ανερχόμενος αμερικανικός δείκτης να τραβήξει προς τα πάνω τον κατερχόμενο ελληνικό.

Pότε θα δοθεί το σήμα αγοράς ελληνικών μετοχών; Εδώ θα μας βοηθήσει η τεχνική ανάλυση η οποία συνιστά να γίνουν οι αγορές όχι στη φάση πτώσης του ΓΔ, διότι όπως είπαμε δεν γνωρίζουμε πόσο θα διαρκέσει η απόκλιση, αλλά στο ανοδικό γύρισμα τουΓΔ.

(το δεύτερο μέρος της μελέτης θα δημοσιευθεί αύριο)