Συμβιβασμός «ελεφάντων» για το χρέος

Από τον Τάσο Μαντικίδη.   Παράθυρο ευκαιρίας ώστε να οριστικοποιηθεί ο τελικός κατάλογος των μέτρων που θα πρέπει να νομοθετηθούν από την Ελλάδα για να κλειδώσει η δεύτερη αξιολόγηση και να επιτευχθεί ο αναγκαίος συμβιβασμός μεταξύ ΔΝΤ και Βερολίνου, ώστε να ποσοτικοποιηθούν τα μέτρα μεσοπρόθεσμης ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους, αποτελεί η εαρινή σύνοδος του Ταμείου στην Ουάσιγκτον που ολοκληρώνεται σήμερα

Οπως λένε οι ξένοι αναλυτές οι «ελέφαντες στο δωμάτιο», Γερμανία και ΔΝΤ, θα πρέπει να φτάσουν σε συμβιβασμό, ώστε να υπάρξει χρόνος για την επίτευξη τελικής λύσης πριν από τις μεγάλες αποπληρωμές χρέους της χώρας των 7,4 δισ. ευρώ του Ιουλίου.

Οι θεσμοί θα πρέπει να επιστρέψουν στην Αθήνα για να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση, να κλείσει η συμφωνία σε τεχνικό επίπεδο (staff-level agreement) και η Βουλή να ψηφίσει τα συμφωνηθέντα μέτρα που θα επιτρέπουν την επίτευξη πρωτογενών πλεονασμάτων 3,5% του ΑΕΠ τουλάχιστον ως το 2020. Ετσι μόνο θα επιτευχθεί πλήρης συμφωνία στο Eurogroup της 22ας Μαΐου, ή το αργότερο τον Ιούνιο.

Αυτή η πορεία θα επιτρέψει στην ΕΚΤ να εντάξει το καλοκαίρι τα ελληνικά ομόλογα στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης.

Οι συζητήσεις σε τεχνικό επίπεδο άρχισαν στην Ουάσιγκτον αλλά αναμένεται να ολοκληρωθούν αργότερα ώστε να επιτευχθεί συμφωνία σαφώς πριν από τις μεγάλες αποπληρωμές χρέους του Ιουλίου αναφέρει η Citigroup. Τα βασικά θέματα που βρίσκονται στο τραπέζι αφορούν τους μεσοπρόθεσμους δημοσιονομικούς στόχους, τις εκκρεμείς διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και τις παραμέτρους της πρόσθετης (πιθανώς υπό όρους) ελάφρυνσης του χρέους, που θα επιτρέψουν και τη μορφή και τη χρονική διάρκεια της συμμετοχής του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα.

«Ναι» στο ΔΝΤ

Ο εκπρόσωπος της κυβέρνησης δήλωσε εξάλλου ότι συζητείται η συμμετοχή του ΔΝΤ με ένα μικρό ποσό, για ένα έτος, ευθυγραμμιζόμενο με το ευρωπαϊκό πρόγραμμα που θα διαρκέσει μέχρι τα μέσα του 2018. Ο κ. Τζανακόπουλος ανέφερε επίσης ότι η Ελλάδα μπορεί να χρησιμοποιήσει τη χρηματοδότηση του ESM για την αποπληρωμή των δανείων του ΔΝΤ που έχουν και το υψηλότερο κόστος.

Το Ταμείο πιστεύει πάντως ότι το ελληνικό χρέος είναι «εξαιρετικά μη βιώσιμο» στο 180% του ΑΕΠ και επιζητεί «ικανοποιητικές διαβεβαιώσεις για μια αξιόπιστη στρατηγική αποκατάστασης της βιωσιμότητας του χρέους» παρατηρεί η Center for Ιnternational Governance Innovation (CIGI). Για να συμβεί αυτό θα πρέπει να επιτευχθεί συμφωνία σχετικά με τα πρωτογενή πλεονάσματα και την ελάφρυνση του χρέους που θα πρέπει να σημειώνει η Ελλάδα μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος το 2018, ενώ τυχόν μείωση του στόχου 3,5% του ΑΕΠ πέραν του 2020 θα πρέπει να συνοδεύεται από βαθύτερη ελάφρυνση του χρέους.

Το πρωτογενές πλεόνασμα του 2016 είναι πάντως βάσει των στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ σχεδόν οκτώ φορές μεγαλύτερο από τον στόχο του προγράμματος (3,9% έναντι 0,5%), ωστόσο το ΔΝΤ είναι επιφυλακτικό για τις δυνατότητες της χώρας να διατηρήσει τις επιδόσεις αυτές.

Δεν θέλουν να ακούσουν για «κούρεμα»

Με δεδομένο ότι η Γερμανία έχει μπροστά της τις εκλογές του Σεπτεμβρίου και οι γερμανοί ψηφοφόροι που κρατούν τα «χοντρά πορτοφόλια» δεν θέλουν να ακούσουν για «κούρεμα» χρέους, οι αποφάσεις για την ελάφρυνση του χρέους θα είναι οι ελάχιστες δυνατές ώστε να διατηρηθεί το ΔΝΤ με μικρή ή και καθόλου χρηματοδότηση στο πρόγραμμα και για συγκεκριμένη περίοδο.

Στα μεσοπρόθεσμα μέτρα για το χρέος συμπεριλαμβάνονται:

l Η εκχώρηση στην Ελλάδα των κερδών (τόκοι και κεφαλαιακά κέρδη) από τα ομόλογα Ελληνικού Δημοσίου που κατέχουν η ΕΚΤ και οι κεντρικές τράπεζες της ευρωζώνης (SMP και ANFA) και το «ξεπάγωμα» των κερδών SMP και ANFA του 2014 που διακρατείται σε ειδικό λογαριασμό του ESM.

Συνολικά τα ποσά από τα κέρδη επί των ελληνικών ομολόγων ανέρχονται σε 7 δισ. ευρώ

l Η εξόφληση ενός μεγάλου μέρους των δανείων ύψους 14 δισ. ευρώ που έδωσε το ΔΝΤ κατά το πρώτο μνημόνιο με υψηλά επιτόκια, από τα αδιάθετα κεφάλαια για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών του τρίτου προγράμματος διάσωσης (περίπου 20 δισ. ευρώ).

l Η επέκταση των λήξεων των δανείων που λήγουν το 2019-2022.

Τα μακροπρόθεσμα μέτρα που αναμένονται πάντως μετά το τέλος του προγράμματος και οδηγούν στην οριστική επίλυση του προβλήματος βρίσκονται στο τραπέζι, μεταξύ άλλων μία περίοδος χάριτος μέχρι το 2040 για όλα τα δάνεια των Ευρωπαίων στη διάρκεια της οποίας οι τόκοι θα κεφαλαιοποιούνται.

Παράταση της περιόδου αποπληρωμής μέχρι το 2070. Αυτό συνεπάγεται παράταση των λήξεων που προβλέπονται σήμερα κατά 30 χρόνια για το GLF, 14 χρόνια για το EFSF και 10 για το ESM, αλλά και σταθεροποίηση των επιτοκίων του χρέους της Ελλάδας σε ESM/EFSF/GLF, που σήμερα ανέρχεται σε 216 δισ. ευρώ, σε ανώτατο επίπεδο 1,5% για 30 χρόνια, ώστε να αποτραπεί ο κίνδυνος αύξησης των σημερινών κυμαινόμενων επιτοκίων δανεισμού.

Το ΔΝΤ αναγνωρίζει ότι το Eurogroup έχει ήδη συμφωνήσει να κλειδώσει το επιτόκιο στα σημερινά χαμηλά επίπεδα μέσω swaps για κάποιες υποχρεώσεις της Ελλάδας, αλλά θεωρεί ότι αυτά είναι ανεπαρκή.

Συγκοινωνούντα δοχεία ελάφρυνση και QE

Η συμφωνία θα έλυνε και τα χέρια της ΕΚΤ για την ποσοτική χαλάρωση, αλλά στην αγορά υποστηρίζεται ότι δεν πρέπει να περιμένουμε μεγάλα οφέλη από αυτήν. Ακόμη και αν η ΕΚΤ αρχίζει να αγοράζει ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου το καλοκαίρι, το ύψος των οποίων εκτιμάται σήμερα στα 3 δισ. ευρώ, το spread θα μειωθεί ελαφρά και τη ρευστότητα θα καρπωθούν τα ξένα funds που κατέχουν τη συντριπτική πλειοψηφία των ελληνικών ομολόγων που διαπραγματεύεται στη δευτερογενή αγορά.

Από την άλλη πλευρά βέβαια το κλίμα στην οικονομία σαφώς θα βελτιωθεί, όπως και η ρευστότητα των τραπεζών, αλλά και η δυνατότητα ορισμένων μεγάλων ιδιωτικών επιχειρήσεων να δανειστούν με έλλογο επιτόκιο.

Να σημειωθεί ότι η UBS, όπως και άλλες μεγάλες διεθνείς τράπεζες, εκτιμά πως ο Μάριο Ντράγκι θα ανακοινώσει στις 7 Σεπτεμβρίου πως οι μηνιαίες αγορές ομολόγων ύψους 60 δισ. ευρώ θα συνεχιστούν ως το τέλος το 2017, ενώ από τον Ιανουάριο του ερχόμενου έτους το ύψος των μηνιαίων αγορών θα μειώνεται σταδιακά ως την ολοκλήρωση του προγράμματος σε διάστημα τουλάχιστον έξι μηνών.

Στο πλαίσιο αυτό, οι όποιες προσπάθειες εξόδου της Ελλάδας στις αγορές με ένα δοκιμαστικό ομόλογο τριετίας ή πενταετίας με εύλογο επιτόκιο απαιτούν σημαντική βελτίωση του οικονομικού κλίματος στην Ελλάδα, ενώ για να είναι ικανοποιητική η κάλυψη των αναγκών της χώρας από τον εξωτερικό δανεισμό θα πρέπει για μια μακρά περίοδο να έχει την εγγύηση του ESM, ώστε να είναι ανταγωνιστικά τα επιτόκια των ομολόγων που θα εκδοθούν.

Πηγή: tovima.gr

22