Η ειρήνη αργεί στην Παλαιστίνη

Από την Ειρήνη Ψυχάρη.   Υποσχόμενος να μεσολαβήσει για την επίτευξη της «πιο δύσκολης συμφωνίας» - της ειρήνης μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων - ο αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ υποδέχθηκε την Τετάρτη στον Λευκό Οίκο τον παλαιστίνιο ομόλογό του Μαχμούντ Αμπάς. Σε μια περίοδο που η πρόθεση για επανέναρξη των ειρηνευτικών συνομιλιών σκοντάφτει και πάλι στη συνεχιζόμενη ισραηλινή εποικιστική δραστηριότητα και στην αδύναμη θέση του Αμπάς στην Παλαιστίνη, η συνάντηση των δύο ηγετών αντιμετωπίζεται ως μια σημαντική επικοινωνιακή πρωτοβουλία προς αυτή την κατεύθυνση. Και ενώ στη Ραμάλα δείχνουν να βασίζουν τις ελπίδες τους για επίλυση του Παλαιστινιακού στον αμερικανό πρόεδρο - έναν απροσδόκητο «σύμμαχο» -, πολλοί αναλυτές αμφισβητούν την ικανότητα του Τραμπ να διαχειριστεί ένα τόσο περίπλοκο ζήτημα, στο οποίο διαδοχικές αμερικανικές κυβερνήσεις απέτυχαν παταγωδώς.

«Πάντα άκουγα ότι ίσως η δυσκολότερη συμφωνία να επιτευχθεί είναι μια συμφωνία μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων. Ας αποδείξουμε ότι κάνουν λάθος. Θα κάνω ό,τι είναι απαραίτητο για να διευκολύνω τη συμφωνία» δήλωσε ο αμερικανός πρόεδρος. Τους τελευταίους μήνες το Ισραήλ εντείνει τον εποικισμό των παλαιστινιακών εδαφών, εγκρίνοντας την ανέγερση του πρώτου νέου εποικισμού στη Δυτική Οχθη εδώ και 20 χρόνια αλλά και την κατασκευή 15.000 νέων κατοικιών στην Ανατολική Ιερουσαλήμ.

Τον Φεβρουάριο ο Τραμπ κάλεσε τον ισραηλινό πρωθυπουργό Βενιαμίν Νετανιάχου να «παγώσει» την εποικιστική δραστηριότητα του Ισραήλ, έστω και προσωρινά. Δύο εικοσιτετράωρα πριν από την επίσημη επίσκεψη του 82χρονου Αμπάς στην Ουάσιγκτον, η Χαμάς ανακοίνωσε ότι θα αποδεχόταν ένα παλαιστινιακό κράτος στα σύνορα του 1967, τροποποιώντας για πρώτη φορά στην ιστορία της το πολιτικό της μανιφέστο. Ωστόσο τόνισε ότι αυτό δεν σημαίνει ότι η Χαμάς - που βρίσκεται σε αντιπαράθεση με τον Αμπάς και θεωρείται τρομοκρατική οργάνωση από τις ΗΠΑ, την ΕΕ και το Ισραήλ - αναγνωρίζει το κράτος του Ισραήλ.

Δημοσκοπήσεις αποκαλύπτουν ότι τόσο οι Ισραηλινοί όσο και οι Παλαιστίνιοι δεν διατηρούν πολλές ελπίδες για την επίτευξη ειρηνευτικής συμφωνίας. Με την ισραηλινή στρατιωτική κατοχή στη Δυτική Οχθη να συμπληρώνει 50 χρόνια τον Ιούνιο και με τον Αμπάς να αμφισβητείται ακόμη και από τη Φατάχ, οι πιθανότητες να έχουν ωριμάσει οι συνθήκες αυτή τη φορά είναι περιορισμένες.

«Οποιαδήποτε συμφωνία είναι εξαιρετικά απίθανη. Ο Νετανιάχου δεν έχει λόγο να προχωρήσει σε συμφωνία με τον Αμπάς. Εξαρτάται από την Ακρα Δεξιά για τη διατήρηση του συνασπισμού του και άτομα όπως ο Ναφτάλι Μπένετ (σ.σ.: αρχηγός του ακροδεξιού κόμματος Εβραϊκή Εστία και υπουργός της κυβέρνησης) και ο Αβιγκντορ Λίμπερμαν (σ.σ.: ο υπερεθνικιστής υπουργός Αμυνας) δεν θα συμφωνήσουν σε εδαφικό συμβιβασμό» είπε στο «Βήμα» ο Κόλιν Σίντλερ, επίτιμος καθηγητής στη Σχολή Ανατολικών και Αφρικανικών Σπουδών (SOAS) του Πανεπιστημίου του Λονδίνου και ειδικός στις σχέσεις Ισραήλ - Παλαιστίνης.

«Αν ο Νετανιάχου προχωρήσει με κάποιο ειρηνευτικό σχέδιο, θα βάλει σε κίνδυνο τον συνασπισμό του και θα πρέπει να προκηρύξει νέες εκλογές. Επίσης έχει δεσμευθεί να επεκτείνει τους ισραηλινούς οικισμούς και τον αριθμό των εποίκων στη Δυτική Οχθη. Η ισραηλινή κοινή γνώμη ενδιαφέρεται να διατηρήσει το status quo. Βασίζεται στον Νετανιάχου ως εγγυητή της σταθερότητας, δεδομένης της συνεχιζόμενης αστάθειας στον αραβικό κόσμο».

«Ο Αμπάς δεν έχει συνέταιρο για τον διακανονισμό»

«Δεν υπάρχει πιθανότητα να επιτευχθεί συμφωνία βραχυπρόθεσμα ή μεσοπρόθεσμα, αφού οι Ισραηλινοί δεν ενδιαφέρονται για κάτι τέτοιο» είπε στο «Βήμα» ο Τζέιμς Γκέλβιν, καθηγητής Ιστορίας της Μέσης Ανατολής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Λος Αντζελες και συγγραφέας, μεταξύ άλλων, του βιβλίου «The New Middle East: What Everyone Needs to Know» («Η Νέα Μέση Ανατολή: Ολα όσα πρέπει να γνωρίζουμε», Oxford University Press, 2017).

Με τον Μαχμούντ Αμπάς πολιτικά αποδυναμωμένο, υπονομεύεται ακόμη περισσότερο η επανέναρξη των ειρηνευτικών συνομιλιών με το Ισραήλ;

«Το βέβαιο είναι ότι ο Αμπάς είναι εξαιρετικά αντιδημοφιλής μεταξύ των Παλαιστινίων. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι τα δύο τρίτα των Παλαιστινίων πιστεύουν πως ο Αμπάς πρέπει να παραιτηθεί από πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής. Οι διαδηλώσεις στη Δυτική Οχθη οδήγησαν στην παραίτηση του πρωθυπουργού του και ανάγκασαν τον Αμπάς να προσπαθήσει να σώσει την κατάσταση πηγαίνοντας στον ΟΗΕ και κερδίζοντας την αναγνώριση της Παλαιστίνης ως κράτος-παρατηρητή. Παρ' όλα αυτά η θέση του Αμπάς δεν είναι ο κύριος λόγος που δεν υπάρχει καμία πιθανότητα, βραχυπρόθεσμα ή μεσοπρόθεσμα, να επιτευχθεί μια συμφωνία. Πολύ απλά, ο Αμπάς δεν έχει συνέταιρο για την ειρήνη, αφού οι Ισραηλινοί δεν ενδιαφέρονται για κάποιον διακανονισμό».

Τι σημαίνει η προεδρία Τραμπ τόσο για τους Ισραηλινούς όσο και για τους Παλαιστινίους;

«Από τη στιγμή που ο Τραμπ δεν έχει καταγεγραμμένο ιστορικό στα ισραηλο-παλαιστινιακά ζητήματα και η συμπεριφορά του από τότε που ανέλαβε πρόεδρος είναι τόσο ασταθής, είναι δύσκολο να προβλέψουμε ακριβώς ποια θα είναι η πολιτική του. Κάποιες φορές δηλώνει ότι πιστεύει στη λύση των δύο κρατών, την οποία υποστηρίζει η αμερικανική εξωτερική πολιτική από το 1993. Αλλες φορές λέει ότι εξαρτάται από τους Ισραηλινούς και τους Παλαιστινίους να αποφασίσουν αν προτιμούν τη λύση των δύο ή του ενός κράτους. Δεσμεύθηκε να μετακινήσει την αμερικανική πρεσβεία στην Ιερουσαλήμ αμέσως μόλις ανέλαβε καθήκοντα, αλλά δεν το έχει κάνει ακόμη.

Ωστόσο είναι σχεδόν βέβαιο ότι η κυβέρνησή του θα είναι φιλο-ισραηλινή. Το ίδρυμα του γαμπρού και συμβούλου του, Τζάρεντ Κούσνερ, και ο σημερινός αμερικανός πρεσβευτής στο Ισραήλ Ντέιβιντ Φρίντμαν έκαναν δωρεές στον ισραηλινό οικισμό Μπέιτ Ελ στη Δυτική Οχθη, μέρος του οποίου έχει ανεγερθεί παράνομα. Και καθώς η τάση του Τραμπ στην εξωτερική πολιτική είναι να βλέπει τι έκανε ο Ομπάμα και να κάνει τα αντίθετα, θα προσπαθήσει χωρίς αμφιβολία να ανατρέψει την ακανθώδη σχέση του τέως προέδρου με τον Νετανιάχου. Τέλος ένας πρόεδρος που "ανακάλυψε" ότι η μεταρρύθμιση του συστήματος υγείας αλλά και η προεδρία είναι πολύπλοκα ζητήματα, μάλλον θα κουραστεί από το να προσπαθεί να φέρει τους Ισραηλινούς στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων».

Ο «Νέλσον Μαντέλα» της Οχθης

Χιλιάδες Παλαιστίνιοι διαδήλωσαν στη Ραμάλα της Δυτικής Οχθης σε ένδειξη συμπαράστασης προς τους παλαιστίνιους απεργούς πείνας που βρίσκονται στις ισραηλινές φυλακές. Κρατώντας πόστερ με φωτογραφίες του Μαρουάν Μπαργκούτι, του παλαιστίνιου «Νέλσον Μαντέλα» που ηγείται της απεργίας πείνας, οι διαδηλωτές ζήτησαν από το Ισραήλ ανθρώπινες συνθήκες κράτησης για τους φυλακισμένους τους. Παρότι οι αναφορές που φθάνουν στον Τύπο είναι συγκεχυμένες, πιστεύεται ότι πρόκειται για τη μεγαλύτερη απεργία πείνας εδώ και δεκαετίες, με περισσότερους από 1.500 κρατουμένους να συμμετέχουν σε αυτήν από τις 17 Απριλίου. Ο Μπαργκούτι, ο οποίος έχει καταδικαστεί σε φυλάκιση από το Ισραήλ για συμμετοχή σε δολοφονίες αλλά και για τρομοκρατία, αναδεικνύεται ηγετική μορφή των Παλαιστινίων - μάλιστα σήμερα είναι η πλέον δημοφιλής προσωπικότητα στην παλαιστινιακή πολιτική.

Πηγή: tovima.gr

22