Eκρηξη απειλών και φόβος του ατυχήματος

Από την Ειρήνη Μητροπούλου.   Πυρηνικό ολοκαύτωμα από ατύχημα ή από κακό υπολογισμό; Σοβαροί στρατιωτικοί και αναλυτές δεν το αποκλείουν, δίνοντας μάλιστα σε αυτό το τρομακτικό σενάριο πιθανότητες 20%. Το πολεμικό κλίμα μεταξύ ΗΠΑ και Βόρειας Κορέας, οι φραστικές εκρήξεις και οι απειλές μεταξύ δύο απρόβλεπτων ηγετών και η κλιμάκωση των προκλήσεων μπορεί να οδηγήσουν στο χείλος μιας τυχαίας σύγκρουσης, με εκατοντάδες χιλιάδες νεκρούς.

Ενώ καμία χώρα δεν φαίνεται να κινείται προς την κατεύθυνση ενός ηθελημένου πολέμου, το ατύχημα καραδοκεί κάθε φορά που ο Κιμ Γιονγκ Ουν δίνει εντολή για άλλη μία δοκιμή πυραύλων ή πυρηνικών όπλων. Καραδοκεί κάθε φορά που αμερικανικά βομβαρδιστικά Β-1Β σηκώνονται από το Γκουάμ στον Ειρηνικό και πετάνε πάνω από τα ύδατα ανατολικά της Βόρειας Κορέας. Ο μεγάλος κίνδυνος της τρέχουσας κρίσης είναι «μια ξαφνική και απροσδόκητη στιγμή, μια πρόκληση ή ατύχημα που θα προκαλέσει μια βιαστική, συναισθηματική αντίδραση, οδηγώντας τις δύο πλευρές σε ένα τραγικό μονοπάτι από το οποίο δεν υπάρχει επιστροφή».

Η σημερινή κατάσταση στην Κορέα φαίνεται ιδιαίτερα ώριμη για μια τέτοια αθέλητη σύγκρουση. Μια μακρά ιστορία αντιπαλότητας έχει προδιαθέσει κάθε πλευρά να διακρίνει τα χειρότερα δυνατά κίνητρα στις πράξεις της άλλης. Επίσημες γραμμές επικοινωνίας μεταξύ των δύο είναι σχεδόν ανύπαρκτες - αυτή τη στιγμή οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν καν πρεσβευτή στη Νότια Κορέα.

Ακόμα χειρότερα: Τραμπ και Κιμ είναι άπειροι και συναισθηματικά ασταθείς, με την τάση να εξατομικεύουν στρατηγικά θέματα και να εξαπολύουν άγρια, επιθετική ρητορική που ανάβει τα αίματα. Σε ένα τέτοιο κλίμα, οι εντάσεις θα μπορούσαν να εξελιχθούν σε σύγκρουση που θα κατέστρεφε την κορεατική χερσόνησο και ενδεχομένως γειτονικές χώρες, όπως η Ιαπωνία.

Η απειλή ατυχήματος

«Η μεγαλύτερη απειλή, πιστεύω, είναι ένα ατύχημα, ένας λανθασμένος υπολογισμός ή μια παρανόηση που θα κλιμακωθεί πολύ γρήγορα. Αν, για παράδειγμα, μία από τις εκτοξεύσεις πυραύλων του Βορρά πήγαινε στραβά και κατευθυνόταν προς τη Νότια Κορέα» λέει πηγή από το Πεντάγωνο στους «New York Times».

Εξηγεί ότι ο Νότος θα το έβλεπε ως επίθεση και θα ανταποκρινόταν με τη στήριξη των ΗΠΑ, γεγονός που θα οδηγούσε σε κλιμάκωση και από τις δύο πλευρές. Ομοίως, ο Βορράς θα μπορούσε να ερμηνεύσει κάποια νέα κοινή άσκηση στον Νότο ως προοίμιο για εισβολή και να αντιδράσει με κάποιο στρατιωτικό πλήγμα. Και οι δύο πλευρές είναι σε κατάσταση συναγερμού, με τα νεύρα τεντωμένα. Δεν θα χρειαζόταν πολύ για μια εσφαλμένη εκτίμηση, για κάποια υπεραντίδραση που θα οδηγούσε σε τεράστια καταστροφή.

Ακόμα και ένας συμβατικός πόλεμος θα μπορούσε να κοστίσει τη ζωή ενός εκατομμυρίου ανθρώπων, σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις, και ο αριθμός αυτός θα αυξηθεί δραματικά εάν οι δύο πλευρές στραφούν σε όπλα μαζικής καταστροφής.

Η επίδειξη δύναμης

Αν και ούτε οι ΗΠΑ ούτε η Βόρεια Κορέα κάνουν κινήσεις που θα υποδείκνυαν ότι επίκειται μια σκόπιμη στρατιωτική σύγκρουση, η εχθρότητα και η επίδειξη δύναμης με δοκιμές και στρατιωτικά γυμνάσια σε θάλασσα και αέρα αυξάνουν την πιθανότητα ένα ατύχημα ή ένας λανθασμένος υπολογισμός να οδηγήσει σε πιο γενικευμένη σύγκρουση. Η Βόρεια Κορέα και οι ΗΠΑ δεν έχουν συμφωνήσει σε βασικούς κανόνες εμπλοκής σε περίπτωση αεροπορικής αναμέτρησης. 

Ετσι, αν η Βόρεια Κορέα αποφασίσει να απογειώσει αεροσκάφη της για να αναχαιτίσει αμερικανικά, ακόμα και αν δεν έχει ως στόχο να προχωρήσει σε εμπλοκή, η πιθανότητα για μια αεροπορική σύγκρουση είναι μεγάλη. Αεροσκάφη της Βόρειας Κορέας αναμετρήθηκαν με αμερικανικά για τελευταία φορά το 2001 ανοιχτά των κινεζικών ακτών, αλλά η στρατιωτική ένταση δεν ήταν τότε τόσο υψηλή, λένε στο Πεντάγωνο.

Οι κινήσεις των ΗΠΑ μπορεί να είναι εξίσου ριψοκίνδυνες: αν η Πιονγκγιάνγκ πραγματοποιήσει τις απειλές της για δοκιμή πυρηνικού όπλου στον Ειρηνικό, η Ουάσιγκτον μπορεί να προσπαθήσει να καταρρίψει τον πύραυλο, ειδικά αν η τροχιά του τον φέρει κοντά στις αμερικανικές ακτές.

Σε καθένα από τα παραπάνω σενάρια, τα αντίποινα μπορούν να οδηγήσουν σε γρήγορη κλιμάκωση, με την πιθανότητα της κατά λάθος σύγκρουσης να αυξάνεται. Η Βόρεια Κορέα απείλησε ότι στο εγγύς μέλλον θα μπορούσε να δοκιμάσει τους πυραύλους της κοντά στο αμερικανικό έδαφος του νησιού Γκουάμ ή ανοιχτά των αμερικανικών ακτών, να αναχαιτίσει αμερικανικά βομβαρδιστικά κοντά στην Κορέα και να διεξαγάγει πυρηνική δοκιμή στον Ειρηνικό Ωκεανό.

Οι ΗΠΑ είναι λιγότερο ακριβείς στις απειλές τους, αλλά έχουν αυξήσει τις πτήσεις βομβαρδιστικών και έχουν συζητήσει την αποστολή επιπλέον στρατηγικών όπλων στην περιοχή. Και αυτή η όλο και μεγαλύτερη στρατιωτική κινητικότητα καθιστά πιο πιθανό ένα ολέθριο ατύχημα...

«Πυραυλάνθρωπος» εναντίον «γεροξεκούτη»

«Παράφρονα πυραυλάνθρωπο» λέει ο Τραμπ τον Κιμ. «Διαταραγμένο», «γεροξεκούτη», «σκυλί» και «μπάσταρδο» τον αποκαλεί εκείνος. Μια ματιά στις απειλές και τις προσβολές που έχουν ανταλλάξει οι πρόεδροι ΗΠΑ και Β. Κορέας:

«Δεν θα αφήσουμε έναν παράφρονα με πυρηνικά όπλα να κάνει ό,τι θέλει» (Τραμπ, 29 Απριλίου).

«Η Βόρεια Κορέα έχει δείξει μεγάλη έλλειψη σεβασμού για τον γείτονά της, την Κίνα, εκτοξεύοντας έναν ακόμη βαλλιστικό πύραυλο... αλλά η Κίνα προσπαθεί σκληρά!» (Τραμπ, 29 Μαΐου).

«Αυτός ο τύπος δεν έχει τίποτε καλύτερο να κάνει στη ζωή του; Είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς ότι η Νότια Κορέα και η Ιαπωνία θα το ανέχονται αυτό για πολύ ακόμη» (Τραμπ, 4 Ιουλίου).

«Ο αμερικανός μπάσταρδος δεν θα είναι πολύ ευχαριστημένος με αυτό το δώρο στην επέτειο της 4ης Ιουλίου» (Κιμ, την Ημέρα Ανεξαρτησίας των ΗΠΑ, η Β. Κορέα εκτόξευσε διηπειρωτικό βαλλιστικό πύραυλο).

«Θα τους απαντήσουμε με φωτιά και μανία, τέτοια που δεν έχει ξαναδεί ο κόσμος» (Τραμπ, 8 Αυγούστου).

«Λογικός διάλογος δεν είναι δυνατός με έναν τέτοιον τύπο, εντελώς στερημένο από λογική» (Κιμ, 10 Αυγούστου).

«Θα βυθίσουμε την Ιαπωνία... θα μετατρέψουμε τις ΗΠΑ σε στάχτες και σκοτάδι» (Κιμ, 14 Σεπτεμβρίου, μετά την απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για ενίσχυση των διεθνών κυρώσεων κατά της Βόρειας Κορέας).

«Αν οι δίκαιοι πολλοί δεν αντιμετωπίσουν τους λίγους κακούς, τότε το κακό θα θριαμβεύσει, οι ΗΠΑ έχουν μεγάλη δύναμη και υπομονή... Αν αναγκαστούμε να υπερασπιστούμε τους εαυτούς μας ή τους συμμάχους μας, δεν θα έχουμε άλλη επιλογή παρά να καταστρέψουμε εντελώς τη Βόρεια Κορέα» (Τραμπ, 19 Σεπτεμβρίου).

«Ο πυραυλάνθρωπος είναι σε μια αποστολή αυτοκτονίας για τον εαυτό του και το καθεστώς του» (Τραμπ, 19 Σεπτεμβρίου).

«Θα τιθασεύσω τον ψυχικά διαταραγμένο γεροξεκούτη των ΗΠΑ με τη φωτιά... Είναι ένας γκάνγκστερ που παίζει με τη φωτιά, ένα φοβισμένο σκυλί που γαβγίζει πιο δυνατά» (Κιμ, 22 Σεπτεμβρίου).

«Ο Κιμ Γιονγκ Ουν της Βόρειας Κορέας, ο οποίος είναι προφανώς ένας τρελός που δεν τον πειράζει να λιμοκτονεί ο λαός του ή να σκοτώνει τους ανθρώπους του, θα δοκιμαστεί όπως ποτέ άλλοτε!» (Τραμπ, 22 Σεπτεμβρίου).

«Σε περίπτωση που επέμβει ο αμερικανικός στρατός, η Β. Κορέα είναι τελειωμένη» (Τραμπ, 26 Σεπτεμβρίου).