Διπλωματικές «ναυμαχίες» με φόντο το τεμάχιο 3

Την Παρασκευή 9 Φεβρουαρίου, μόλις που είχε κοπάσει η μίνι κρίση που προκλήθηκε στο προεδρικό μέγαρο στη Λευκωσία, ενόψει διαμόρφωσης του νέου κυβερνητικού σχήματος του Νίκου Αναστασιάδη, στο επίκεντρο της οποίας ήταν η εκδηλωθείσα πρόθεση του πολύ επιτυχημένου υπουργού της οικονομίας Χάρη Γεωργιάδη να εγκαταλείψει το υπουργείο Οικονομικών. Μια κρίση που είχε αλυσιδωτές επιπτώσεις στον έσω κύκλο του περιβάλλοντος Αναστασιάδη, έλαβε μεγάλες διαστάσεις στα ΜΜΕ και έκανε την εκλογική του νίκη της προηγούμενης Κυριακής με 56% να μοιάζει χλωμή ανάμνηση. Στη δημόσια συζήτηση επανήλθαν οι αλήστου μνήμης πρώτες μέρες της πρώτης προεδρικής θητείας Αναστασιάδη, τον Μάρτιο του 2013, όταν πριν καταλάβει καλά καλά τι γίνεται, βρέθηκε με το «κούρεμα» στα χέρια και τον γκρεμό της οικονομικής κατάρρευσης κάτω από τα πόδια του.

Ομως η Παρασκευή 9/2/2018 έδειξε ότι το τέλος αυτής της πρώτης μίνι κρίσης ήταν η αρχή μιας μεγάλης. Τόσο μεγάλης που η Λευκωσία από μόνη της δεν μπορούσε να σηκώσει καθότι τουρκικά πλοία είχαν παρεμποδίσει το γεωτρύπανο της ιταλικής ΕΝΙ να προσεγγίσει τον γεωτρητικό στόχο «Σουπιά», στο τεμάχιο 3 της κυπριακής ΑΟΖ. Ηταν φανερό ότι η Τουρκία μετά την ανακοίνωση της ανακάλυψης του κοιτάσματος υδρογονανθράκων στη θέση «Καλυψώ» στο τεμάχιο 6 της ΑΟΖ, είχε κάνει μια πρώτη ενδεικτική κίνηση προθέσεων στη θάλασσα.

Στα τηλέφωνα

Η νύχτα βρήκε τον Νίκο Αναστασιάδη στα τηλέφωνα, με Ρώμη αλλά και με Παρίσι (αφού η TOTAL ήταν εταίρος με την ΕΝΙ στο «Καλυψώ»), με τις Βρυξέλλες και φυσικά με την Αθήνα η οποία βίωνε την τουρκική προκλητικότητα ξανά στα Ιμια.

Εν πρώτοις κινητοποιήθηκαν οι Ιταλοί. Οχι οι διπλωμάτες αλλά οι αξιωματούχοι της ΕΝΙ που προσέκρουσαν σε νωχελική αντίδραση των συμπατριωτών τους διπλωματών, οι οποίοι είχαν υποδείξει στην Αγκυρα ότι η Τουρκία δεν επηρεάζεται ούτε στο τεμάχιο 6 αλλά ούτε και στο τεμάχιο 3 από την ΕΝΙ και θεώρησαν ότι μέχρι εκεί έφτανε το καθήκον τους. Ηταν φανερό ότι η Ρώμη δυσκολευόταν να κινηθεί ουσιαστικά προς την Αγκυρα και το γεωτρύπανο Saipem 12000 που πήγαινε στο τεμάχιο 3 ασυνόδευτο (στο 6 το συνόδευσε λόγω συνεταιρισμού γαλλική φρεγάτα), έριξε άγκυρες εκτός 3, αναμένοντας οδηγίες.

Ο Νίκος Αναστασιάδης, μη δυνάμενος να αποστείλει σκάφη στην περιοχή αλλά και αντιλαμβανόμενος ότι στρατιωτικοποίηση του ζητήματος θα ήταν βούτυρο στο ψωμί της Αγκυρας, ήταν πλέον αναγκασμένος να αναζητήσει ισχυρότερους των Ιταλών συμμάχους. Αυτοί δεν μπορούσαν να είναι οι Αμερικανοί, αφού ο ΥΠΕΞ Τίλερσον που πήγε στην Τουρκία την Πέμπτη, στην ατζέντα του είχε αποκλειστικά «σκληρά» αμερικανοτουρκικά ζητήματα, όπως Συριακό, Κουρδικό και Γκιουλέν. Η Γερμανία από την άλλη είχε σημαντικά εσωτερικά ζητήματα να λύσει με τον σχηματισμό κυβέρνησης μεγάλου συνασπισμού και δεν είχε καιρό να αγγίξει μια τόσο καυτή τουρκική πατάτα.

Ποιοι βοήθησαν

Χείρα βοηθείας, λοιπόν, αναζήτησε ο πρόεδρος Αναστασιάδης ανάμεσα στα μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, όπου λόγω του «γερμανικού κενού» στην παρούσα συγκυρία, βαρύνουσα άποψη έχει η Γαλλία. Παράλληλα, χώρες που δεν βλέπουν με καλό μάτι την ενταξιακή προοπτική της Τουρκίας, όπως η Ολλανδία και η Αυστρία, μοιάζουν σαν έτοιμες από καιρό να συμπαρασταθούν στη Λευκωσία αν η τελευταία φτάσει στο σημείο να παίξει το δυνατό της χαρτί που είναι να ζητήσει το πάγωμα της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας. Πάντως, από τη συνάντηση Μογκερίνι-Τσαβούσογλου, σύμφωνα με διπλωματική πηγή, διαπιστώθηκε ότι η συνεννόηση με την Αγκυρα υπερβαίνει τον Τούρκο ΥΠΕΞ.

Την ίδια ώρα ο πρωθυπουργός Γιλντιρίμ άκουσε από ισχυρό Ευρωπαίο ηγέτη την εξής νουθεσία-προειδοποίηση: Αν η Αγκυρα στις 22/2/2018 ανανεώσει τη NAVTEX που εξέδωσε (έστω και παράτυπα) για το 3, δεν θα αφήνει άλλη επιλογή στη Λευκωσία από το να ζητήσει πάγωμα-τερματισμό της ενταξιακής της πορείας, πράγμα που θα σημαίνει ότι η Αγκυρα ούτε τα 3 δισ. ευρώ θα πάρει ούτε τις θεωρήσεις βίζας ούτε οτιδήποτε άλλο. Ακόμα και να πείσουμε τον πρόεδρο Αναστασιάδη, σε περίπτωση που στη συνέχεια συμμορφωθεί η Αγκυρα, να αποσύρει, ελέχθη στον κ. Γιλντιρίμ, πίσω από την Κύπρο θα έχουν ήδη στοιχηθεί όλες οι χώρες-μέλη που είναι εναντίον της ενταξιακής προοπτικής της Τουρκίας και θα την μπλοκάρουν με πολύ σοβαρά επιχειρήματα που τους δίνονται λόγω τουρκικής προκλητικότητας και εκεί ίσως τελειώσουν όλα. Η χώρα μου αλλά και οι άλλες χώρες που στηρίζουν την ενταξιακή προοπτική της Τουρκίας –της Ελλάδας περιλαμβανομένης–, πώς θα μπορούσαμε να μη στηρίξουμε την Κύπρο που είναι χώρα-μέλος, όταν δεν μας αφήνετε άλλη επιλογή;

Στην πιο πάνω προειδοποίηση, δεν υπήρξε ένδειξη προθέσεων για μη ανανέωση της NAVTEX στις 22 Φεβρουαρίου προφανώς διότι και αυτό υπερβαίνει τον πρωθυπουργό Γιλντιρίμ, εκτιμά τουρκική δημοσιογραφική πηγή που παρακολουθεί τις εξελίξεις στο προεδρικό «παλάτι» της Αγκυρας. Αυτό θα φανεί σε τέσσερα εικοσιτετράωρα εξ ου και γι’ αυτό το γεωτρύπανο της ΕΝΙ, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», θα περιμένει στην περιοχή.

Ταυτόχρονα, πληροφορίες από δύο ευρωπαϊκές πρωτεύουσες αναφέρουν ότι υπάρχει κάποιο φως στην άκρη του τούνελ, χωρίς να είναι απολύτως σίγουρες αν το φως είναι από το χέρι Ερντογάν ή διπλωματική αβρότητα επέβαλε να δοθεί κάποια ένδειξη ως ανταπόκριση στις νουθεσίες-προειδοποιήσεις που διαβιβάστηκαν στην Αγκυρα μέσω Γιλντιρίμ.

Τριμερείς ανησυχίες

Ανησυχία για την κρίση που δημιούργησε η Τουρκία στην κυπριακή ΑΟΖ διακατέχει και το Ισραήλ, σύμφωνα με επιβεβαιωμένες πληροφορίες της «Κ». Η κυβέρνηση Νετανιάχου βλέπει τον κίνδυνο να πληγεί η ενεργειακή προοπτική όλης της περιοχής, όπου έχουν ήδη επενδυθεί μεγάλα κεφάλαια, αφού αυτό που συμβαίνει τώρα στην Κύπρο μπορεί να συμβεί και στο εγγύς μέλλον π.χ. κατά του Λιβάνου ή της Ιορδανίας. Συναφώς ένα σοβαρό ερώτημα που προκύπτει, είναι κατά πόσον οι τριμερείς που συνομολογήθηκαν μεταξύ Κύπρου, Ελλάδας, Ισραήλ, Αιγύπτου και Ιορδανίας, έχουν ανάλογο βάθος που να καλύπτει παρόμοιες κρίσεις.

Διπλωματικές πηγές στη Λευκωσία συγκλίνουν στο ότι το ζήτημα που προέκυψε δεν θα πρέπει να στρατιωτικοποιηθεί. Ξένος διπλωμάτης που έχει γνώση των παρασκηνίων των τριμερών, μας είπε ότι θα μπορούσε ο κ. Αναστασιάδης να ζητήσει από Σίσι και Νετανιάχου να στείλουν σκάφη στην περιοχή. Θα ήταν όμως ενδεδειγμένο αντί της διπλωματικής εκτόνωσης, να ενταθεί η κρίση με στρατιωτικά μέσα; Ιδιαίτερα όταν είναι γνωστό το εθνικιστικό παραλήρημα εντός Τουρκίας λόγω Αφρίν;

Από την άλλη, ευρωπαϊκή διπλωματική πηγή είπε στην «Κ» πως εκτιμάται πολύ το γεγονός ότι ο πρόεδρος Αναστασιάδης κρατεί χαμηλούς τόνους τη στιγμή που θα ήταν για τον ίδιο μια θαυμάσια ευκαιρία, αν ήθελε να «σκοτώσει» την προοπτική διαπραγματεύσεων και λύσης στο Κυπριακό, να ανεβάσει τους τόνους επιρρίπτοντας την ευθύνη στην τουρκική προκλητικότητα στην κυπριακή ΑΟΖ. Η ίδια πηγή επισήμανε ότι ενδεχόμενη ανανέωση την προσεχή Πέμπτη της τουρκικής NAVTEX, προφανώς θα σημαίνει ότι ο πρόεδρος Ερντογάν έχει πρόθεση να πάει σε εκλογές εντός του έτους αντί το 2019 και γι’ αυτό προκαλεί πυρετό σε Κύπρο και Αιγαίο παράλληλα με τη Συρία, ώστε να ικανοποιήσει τους εθνικιστές της χώρας του. Την προσεχή Πέμπτη λοιπόν θα απαντηθούν πολλά ερωτήματα ή θα δημιουργηθούν πολύ περισσότερα.

Πηγή: kathimerini.gr

25