Κούρσα για 5 νέες επενδύσεις στις μονάδες φυσικού αερίου

Του Χάρη Φλουδόπουλου

Καθοριστική για τη μελλοντική μορφή της αγοράς ηλεκτρισμού, τις συνεργασίες και τους παίκτες που θα διαδραματίζουν κυρίαρχο ρόλο την επόμενη ημέρα είναι η μάχη που βρίσκεται σε εξέλιξη για την κατασκευή του νέου δεύτερου γύρου επενδύσεων για την κατασκευή νέων μονάδων παραγωγής ρεύματος. Πρόκειται για μονάδες που θα χρησιμοποιούν ως καύσιμο το φυσικό αέριο και οι οποίες, με πολύ καλύτερη ενεργειακή αλλά και περιβαλλοντική απόδοση, εκτιμάται ότι θα είναι πιο ανταγωνιστικές από τις ρυπογόνες παλιές μονάδες λιγνίτη και θα παίξουν τον ρόλο της γέφυρας για την ενεργειακή μετάβαση του ηλεκτρικού συστήματος της χώρας.

Ήδη 5 εταιρείες με κυρίαρχο ρόλο στην ενεργειακή αγορά, όπως η Μυτιληναίος, ο όμιλος Κοπελούζου, η ΓΕΚ Τέρνα, η Elpedison αλλά και όμιλος Καράτζη (ΚΕΝ), έχουν ανακοινώσει την πρόθεσή τους να προχωρήσουν στην κατασκευή νέων μονάδων. Ωστόσο, όπως παραδέχονται κατ' ιδίαν στελέχη της αγοράς, με βάση τις τρέχουσες εκτιμήσεις για τη ζήτηση, το ηλεκτρικό σύστημα μπορεί να "σηκώσει" το πολύ δύο εργοστάσια αυτού του μεγέθους. Επομένως, είναι κρίσιμο ποιες από τις 5 επενδύσεις που βρίσκονται σε διαφορετικό στάδιο ωριμότητας θα κόψουν πρώτες το νήμα και θα αποκτήσουν κρίσιμο πλεονέκτημα, εξοβελίζοντας από την αγορά ακόμα και λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ.

Η έκβαση αυτού του νέου επενδυτικού κύκλου έχει ιδιαίτερη σημασία, με δεδομένο ότι το επόμενο διάστημα αναμένεται να υπάρξουν ανακατατάξεις στην αγορά, ανάλογα, βεβαίως, με την πορεία της ΔΕΗ, την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων και το νέο μοντέλο χρηματιστηριακής λειτουργίας της αγοράς ηλεκτρισμού (target model), αλλά και τις εξελίξεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο για το κόστος των εκπομπών ρύπων.

Μάλιστα, ανάλογα με τις συνθήκες (κόστος φυσικού αερίου, τιμές δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων) αλλά και την κατάσταση των λιγνιτικών της ΔΕΗ (εάν στις υπό απόσυρση μονάδες του Αμύνταιου και της Καρδιάς θα προστεθούν και άλλες), ενδέχεται να δημιουργηθούν επιπλέον ανάγκες για νέες μονάδες.

Ακόμα ένας παράγοντας που θα καθορίσει τις νέες ανάγκες για μονάδες είναι η πορεία της ζήτησης ηλεκτρισμού, η οποία κατά τη διάρκεια της κρίσης υποχώρησε (το 2018 έκλεισε με υποχώρηση 1,46% στο συνολικό ισοζύγιο της παραγωγής). Εάν η οικονομία επιστρέψει σε ισχυρά θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, θα υπάρξει ανάλογη κίνηση και στη ζήτηση ρεύματος.

Ακόμα μία εξέλιξη που ενδεχομένως θα διαφοροποιήσει τα δεδομένα και θα δημιουργήσει συνθήκες για την πραγματοποίηση ακόμα περισσότερων μονάδων είναι το κόστος των ρύπων. Οι υπό εξέταση επενδύσεις εκπέμπουν σημαντικά χαμηλότερους ρύπους ανά μεγαβατώρα. Σύμφωνα με πηγές της αγοράς, οι εκπομπές των νέων αυτών μονάδων, που έχουν κοινά περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά, υπολογίζονται στα 300 κιλά ανά Mwh, έναντι 1,4 τόνων/MWh που είναι το κόστος των λιγνιτικών. Δηλαδή το κόστος αγοράς δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων (με την τρέχουσα τιμή των 24,8 ευρώ/τόνο) για τις νέες μονάδες θα είναι μόλις 7,44 ευρώ/MWh, όταν για τις λιγνιτικές μονάδες θα είναι 34,72 ευρώ/MWh. Ήδη οι υφιστάμενες μονάδες αερίου είναι ευθέως ανταγωνιστικές στον λιγνίτη, ενώ με την εφαρμογή του νέου μοντέλου της αγοράς θα αποφεύγονται οι στρεβλώσεις και θα μπαίνουν στο σύστημα οι πραγματικά πιο οικονομικές μονάδες, που σημαίνει πρακτικά ότι οι νέες σύγχρονες μονάδες θα έχουν πλεονέκτημα, ώστε να λειτουργούν ως μονάδες βάσης που θα υποστηρίζουν το σύστημα ηλεκτρισμού.

Σημειώνεται ότι η τελευταία μεγάλη επένδυση για κατασκευή ιδιωτικής μονάδας αερίου χρονολογείται από το 2009.

Χαρακτηριστικά

Σύμφωνα με τα όσα έχουν ανακοινωθεί, αλλά και τα χαρακτηριστικά των αδειών, οι 5 μονάδες έχουν κοινά χαρακτηριστικά: ισχύ στα 600-650 MW, θα χρησιμοποιούν καύσιμο φυσικό το φυσικό αέριο, θα είναι υψηλής απόδοσης και χαμηλών εκπομπών ρύπων, ενώ για να κατασκευαστούν θα απαιτηθούν 300 έως 400 εκατ. ευρώ.

Τα βασικά στάδια αλλά και τα εμπόδια που καλούνται να υπερπηδήσουν οι πέντε επενδυτές προκειμένου να ξεκινήσουν τις εργασίες κατασκευής των μονάδων είναι:

Πρώτον, η έκδοση των αναγκαίων αδειών. Εκτός από την άδεια παραγωγής που εκδίδεται από τη ΡΑΕ, για την οποία απαιτούνται περίπου 6 μήνες, ακολουθεί η εξαιρετικά απαιτητική και δύσκολη άδεια για τους περιβαλλοντικούς όρους, η οποία δεν είναι δυνατόν να εκδοθεί νωρίτερα από διάστημα 9 μηνών.

Δεύτερον, χρειάζεται η λήψη της τελικής επενδυτικής απόφασης, η οποία προϋποθέτει την εξασφάλιση της χρηματοδότησης της επένδυσης αλλά και την παραγγελία του βασικού μηχανολογικού εξοπλισμού, δηλαδή της τουρμπίνας.

Τρίτον, απαιτείται η εξασφάλιση της συναίνεσης με τις τοπικές κοινωνίες.

Μυτιληναίος

Η πιο προχωρημένη από τις 5 επενδύσεις είναι της Μυτιληναίος (650 MW), η οποία, άλλωστε, ήταν και εκείνη που προηγήθηκε χρονικά. Έχοντας εξασφαλίσει την άδεια παραγωγής, αυτήν τη στιγμή βρίσκονται σε εξέλιξη οι διαδικασίες για την περιβαλλοντική αδειοδότηση. Εκτιμάται ότι τον Σεπτέμβριο αναμένεται να ξεκινήσουν οι πρώτες εργασίες στο βιομηχανικό συγκρότημα του Αγίου Νικολάου Βοιωτίας, με δεδομένο ότι έχει ήδη ληφθεί η επενδυτική απόφαση και έχει εξασφαλιστεί η χρηματοδότηση για την κατασκευή της μονάδας προϋπολογισμού 300 εκατ. ευρώ. Ο σταθμός θα έχει αεριοστρόβιλο υπερσύγχρονης τεχνολογίας class H, με θερμική απόδοση μεγαλύτερη από 63%, που θα τον καθιστά τον πιο αποδοτικό σταθμό συνδυασμένου κύκλου στην Ευρώπη. Σημαντικό πλεονέκτημα η ανάληψη των εργασιών κατασκευής από το κατασκευαστικό division που είναι ο διάδοχος της ΜΕΤΚΑ, με μεγάλη εμπειρία σε ανάλογα έργα σε όλο τον κόσμο.

Σημειώνεται ότι στο ενεργειακό κέντρο του Αγίου Νικολάου λειτουργούν ήδη δύο μονάδες: η μία ισχύος 444 MW (Protergia), καθώς και η μονάδα συμπαραγωγής της Αλουμίνιον (334 MW). Επίσης, η Μυτιληναίος συμμετέχει με μερίδιο 65% στην Korinthos Power, με ισχύ 395,9 MW. Με τη νέα μονάδα, η εγκατεστημένη ισχύς των θερμικών μονάδων της Μυτιληναίος θα ξεπεράσει το 1,8 GW.

ΓΕΚ Τέρνα

Πλεονέκτημα για την ταχεία υλοποίηση της επένδυσης της ΓΕΚ Τέρνα αποτελεί η μεγάλη εμπειρία που διαθέτει ο ενεργειακός και κατασκευαστικός όμιλος στον σχεδιασμό και στην κατασκευή μονάδων ηλεκτροπαραγωγής στην Ελλάδα. Εκτός των μονάδων αερίου της Ήρων στη Βοιωτία, η ΓΕΚ Τέρνα κατασκεύασε το μεγαλύτερο εργοστάσιο αερίου που σήμερα λειτουργεί στην Ελλάδα, τη μονάδα Μεγαλόπολη 5 της ΔΕΗ, ονομαστικής ισχύος 811 MW. Η ΓΕΚ Τέρνα έχει καταθέσει από τις αρχές του έτους αίτηση για άδεια παραγωγής για νέα μονάδα ισχύος 660 MW στην Κομοτηνή και πληροφορίες θέλουν να είναι θέμα χρόνου η έγκρισή της, η οποία και θα ανάψει το πράσινο φως για την έναρξη των διαδικασιών της περιβαλλοντικής αδειοδότησης και της λήψης της οριστικής επενδυτικής απόφασης. Η έναρξη κατασκευής της επένδυσης θα γίνει εντός του 2020, με στόχο την εμπορική λειτουργία το 2023. Πηγές της ΓΕΚ Τέρνα υπογραμμίζουν ότι ο όμιλος βλέπει ζεστά την επένδυση, η οποία θα ισχυροποιήσει τη θέση της στην αγορά ηλεκτρισμού, με δεδομένο ότι το φυσικό αέριο θα αποτελέσει το καύσιμο-γέφυρα για την περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ, όπου μέσω της ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή διαθέτει ηγετική παρουσία στην Ελλάδα. Στα πλεονεκτήματα της μονάδας περιλαμβάνεται και η χωροθέτησή της στο βόρειο σύστημα, όπου αναμένεται να δημιουργηθούν ελλείψεις με τη σταδιακή απόσυρση παλιών λιγνιτικών.

Κοπελούζος

Άδεια παραγωγής έχει εξασφαλίσει επίσης και το project του ομίλου Κοπελούζου για κατασκευή μονάδας στη ΒΙΠΕ Αλεξανδρούπολης (662 MW), ενώ η υλοποίησή του συνδέεται άμεσα με το project του πλωτού σταθμού LNG (FSRU) που αναπτύσσει η εταιρεία Gastrade, στην οποία συμμετέχει ο όμιλος. Πρόκειται, δηλαδή, για ένα asset που αυξάνει την αξία και την προοπτική του FSRU, ενώ και το πλωτό LNG θα βοηθά στην τροφοδοσία της μονάδας με ανταγωνιστικό καύσιμο που θα μπορεί να φτάνει στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης. Η μονάδα προβλέπεται να εγκατασταθεί  στη ΒΙΠΕ Αλεξανδρούπολης, ενώ η άδεια έχει εκδοθεί για λογαριασμό της εταιρείας Damco, του ομίλου. Προβλέπεται να αποτελείται από μία αεριοστροβιλική μονάδα 450 MW και μία ατμοστροβιλική 212 MW, ενώ η καθαρή ισχύς της θα ανέρχεται στο ύψος των 650 MW. Βάσει χρονοδιαγράμματος, η κατασκευή θα διαρκέσει 27 μήνες από την έκδοση της άδειας εγκατάστασης, ενώ η εμπορική λειτουργία τοποθετείται για τις αρχές του β' τριμήνου του 2022.

Elpedison

Από τους μεγάλους της ενεργειακής αγοράς, η πιο πρόσφατη χρονικά αίτηση για άδεια παραγωγής κατατέθηκε στις 3 Ιουνίου από την Elpedison. Η ισχύς που αναγράφεται στην αίτηση είναι 826 MW, που είναι και η μεγαλύτερη που είναι διαθέσιμη αυτήν τη στιγμή από τους παραγωγούς τουρμπινών, ωστόσο, ανάλογα με τις αποφάσεις που θα ληφθούν, μπορεί τελικώς να είναι και μικρότερη. Το ύψος της επένδυσης υπολογίζεται σε 400 εκατ. ευρώ, ενώ η ενεργειακή απόδοση θα είναι από τις υψηλότερες πανευρωπαϊκά, στο 63%, που σημαίνει λιγότερες εκπομπές και χαμηλότερο κόστος ανά μεγαβατώρα. Η άδεια παραγωγής αναμένεται μέχρι το τέλος του έτους, ενώ η μονάδα προβλέπεται να εγκατασταθεί στη Θεσσαλονίκη, στο ίδιο συγκρότημα όπου είναι εγκατεστημένη από το 2006 η μονάδα της εταιρείας "Ενεργειακή Θεσσαλονίκης", με ισχύ  400 MW.

Η Ενεργειακή Θεσσαλονίκης ήταν η πρώτη ιδιωτική μονάδα φυσικού αερίου συνδυασμένου κύκλου στο εγχώριο σύστημα. Με το νέο εργοστάσιο η εγκατεστημένη ισχύς της Elpedison, που διαθέτει ακόμα ένα εργοστάσιο 420 MW στη Θίσβη Βοιωτίας, που βρίσκεται σε λειτουργία από το 2010, θα ξεπεράσει τα 1.600 MW. Έχει σημασία ότι η απόφαση ελήφθη μετά την επισφράγιση της νέας μετοχικής συμφωνίας που ισχυροποιεί το ποσοστό των Ελληνικών Πετρελαίων και της ιταλικής Edison, οι οποίες αποκτούν το μερίδιο του ομίλου Ελλάκτωρ, που αποεπενδύει.

Καράτζης

Τέλος, ακόμα μία άδεια παραγωγής έχει εξασφαλίσει η εταιρεία ΚΕΝ του ομίλου Καράτζη, με δραστηριότητα στη βιομηχανική συσκευασία, στον τουρισμό, στις ΑΠΕ αλλά και στην προμήθεια ρεύματος. Η άδεια αφορά την ανάπτυξη εργοστασίου στην περιοχή της Λάρισας με ισχύ 660 MW, με προβλεπόμενο ύψος επένδυσης τα 370 εκατ. ευρώ. Στη Λάρισα, η Καράτζης διατηρεί μονάδα κατασκευής διχυτών και κάποια μικρά φωτοβολταϊκά, ενώ στην Κρήτη, από όπου έλκουν την καταγωγή τους οι ιδιοκτήτες, διαθέτουν ξενοδοχειακές μονάδες. Στην ενέργεια, ο όμιλος Καράτζη δραστηριοποιείται τα τελευταία 8 χρόνια, έχοντας κατασκευάσει φωτοβολταϊκά πάρκα σε Κατερίνη, Λάρισα, Βοιωτία και Κρήτη, ενώ η εταιρεία προμήθειας ΚΕΝ δημιουργήθηκε το 2017 και έχει μερίδιο αγοράς 0,83%, με πελάτες κυρίως στη χαμηλή τάση (μικρές επιχειρήσεις και νοικοκυριά). Η συγκεκριμένη άδεια αποτελεί asset για την ΚΕΝ, η οποία ανήκει στην κατηγορία των μη καθετοποιημένων προμηθευτών ηλεκτρικής ενέργειας, όπου εκτιμάται ότι το επόμενο διάστημα αναμένεται να εκδηλωθεί ένας νέος κύκλος συγχωνεύσεων και εξαγορών.

Πηγή: www.capital.gr