Πολιτική και αγορές: Υπάρχουν ευθύνες "κακού χειρισμού";

Μπορούμε άραγε να θεωρήσουμε ότι υπάρχουν ευθύνες "κακού χειρισμού" των ζητημάτων που άπτονται του δημοσιονομικού προβλήματος της χώρας, ζητημάτων τα οποία δημιούργησαν την -τόσο άσχημη- κατάσταση που βιώνουμε σήμερα;
Και δεν αναφέρομαι στις πράξεις ή τις παραλείψεις που διόγκωσαν το έλλειμμα και έφθασαν το χρέος σε επίπεδα άνω των 300 δισεκ. ευρώ. Για την εξέλιξη αυτή, οι ευθύνες βαρύνουν το σύνολο των κυβερνήσεων της τελευταίας 30ετίας, με κυριότερο μέρος της ευθύνης βεβαίως να αναλογεί στις κυβερνήσεις του κου Καραμανλή. Και δυστυχώς που σαν λαός και σαν πολιτικό σύστημα αποδεχόμαστε μία τόσο ευρύτατη διάσταση της έννοιας της "πολιτικής ευθύνης" και δεν προχωρούμε στον καταλογισμό άλλου είδους ευθυνών.
Αναφέρομαι κυρίως στο μετεκλογικό χειρισμό του θέματος, έναν χειρισμό που -κατά την άποψή μου- διόγκωσε το πρόβλημα, του έδωσε αυξημένη δημοσιότητα και κυρίως, έκανε όλα αυτά σε μία μάλλον λανθασμένη χρονική συγκυρία.

Υπήρξε πολιτική επιλογή της νέας Κυβέρνησης του κου Γιώργου Παπανδρέου να αναδιαρθρώσει και να αναπροσδιορίσει το δημοσιονομικό έλλειμμα του έτους 2009, χρησιμοποιώντας λογιστικές πρακτικές που -μάλλον κακώς- δε χρησιμοποιούνταν στο παρελθόν, συμπεριλαμβάνοντας σ' αυτό και οφειλές δημοσίων φορέων και άλλων δαπανών. Έτσι, το δημοσιονομικό έλλειμμα φάνηκε να εκτοξεύεται στο δυσθεώρητο, αλλά και "εντυπωσιακό" ποσοστό του 12,5%, ενώ μπορεί να ανέβει και σε ψηλότερο επίπεδο έως το τέλος του έτους. Στο σημείο αυτό, η Κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, έκανε κάτι αντίστοιχο με αυτό που πριν από 5 χρόνια είχε κατηγορήσει την -τότε- Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας: διέσυρε τη χώρα. Όμως, στην σημερινή περίπτωση ο διασυρμός αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία, αφού συνέβη σε μία φάση που η οικονομική θέση της Ελλάδας είναι σαφώς δυσμενέστερη απ' ότι ήταν πριν από 5 χρόνια, ενώ η αξιοπιστία της είναι ήδη πολύ μικρότερη απ' ότι πριν από 5 χρόνια.

Βεβαίως, θα αντιτάξει κάποιος ότι το χρέος δε μπορούσε να "κρυφτεί", αφού ούτως ή άλλως η χώρα θα προσέτρεχε και πάλι στις αγορές για να δανεισθεί, αλλά και ότι αποτελούσε κομβική επιλογή της Κυβέρνησης να επιδιώξει από την αρχή της θητείας της να βελτιώσει το επίπεδο της αξιοπιστίας της χώρας και των οργάνων της.

Σημασία όμως έχει ο χρόνος (timing) που έγινε αυτό. Το όλο ζήτημα δημιουργήθηκε σε μία χρονική στιγμή όπου: α) Οι αγορές είναι ήδη αρκετά ευαίσθητες σε ζητήματα χρηματοοικονομικού κινδύνου - το παράδειγμα μας το δίνουν οι αντιδράσεις των αγορών στο ζήτημα της Dubai World. β) Οι αγορές είχαν ήδη πραγματοποιήσει μία εντυπωσιακή άνοδο πολλών μηνών και απλά περίμεναν ένα -ίσως και "τυχαίο"- γεγονός, για να προχωρήσουν σε μία διαδικασία διόρθωσής τους. γ) Πολλές από τις ελληνικές τράπεζες -οι οποίες διακρατούν ανάμεσα στο 35% έως 40% των ελληνικών ομολόγων- καλούνται, ή επιλέγουν, να επιστρέψουν κεφάλαια προς την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Έτσι, παρατηρείται το φαινόμενο, σε μία αγορά που κανένας δεν επιθυμεί να αγοράσει ελληνικά ομόλογα (ή αγοράζει σε μειωμένες τιμές και συνεπώς σε αυξημένες αποδόσεις), οι ελληνικές τράπεζες που επί μήνες κερδοσκοπούν σε βάρος των ελλήνων φορολογούμενων, διαγκωνίζονται να ρευστοποιήσουν τα ομόλογα που έχουν προγραμματίσει να πουλήσουν, ωθώντας με τον τρόπο αυτό το spread σε ακόμη υψηλότερα επίπεδα.

Τα σοβαρά κρατικά οικονομικά θέματα απαιτούν προσεκτικό χειρισμό. Και εάν τελικά πρόκειται για το όφελος του δημοσίου συμφέροντος, σε κρίσιμες ώρες όπως αυτές που διανύουμε σήμερα, ένας περισσότερο διπλωματικός χειρισμός, ο οποίος δε λέει ψέματα, αλλά δε λέει και όλη την αλήθεια -και προ παντός δεν "παραφουσκώνει" μία κακή υφιστάμενη κατάσταση-, δε νομίζω ότι αποτελεί "έκπτωση" σε θέματα διαφάνειας και αξιοπιστίας. Αποτελεί μία έξυπνη κίνηση τακτικής και καλύτερου χειρισμού των αντισυμβαλλόμενών μας στις διεθνείς αγορές.