Αρχική | Ειδήσεις | Εκδηλώσεις - Σεμινάρια | Οι συντεταγμένες του σημερινού οικονομικού προβλήματος της Ελλάδας

Οι συντεταγμένες του σημερινού οικονομικού προβλήματος της Ελλάδας

Μέγεθος γραμμάτων: Decrease font Enlarge font
Οι συντεταγμένες του σημερινού οικονομικού προβλήματος της Ελλάδας

Στα 301 δισεκατομμύρια ευρώ, ή στα επίπεδα του 125% του ΑΕΠ αναμένεται να ανέλθει το δημόσιο χρέος της χώρας για το 2009, ενώ οι δαπάνες μόνο των τόκων, θα φθάσουν στα 12,5 δισεκατομμύρια ευρώ. Το ποσό αυτό αποτελεί το 5,21% του ΑΕΠ ή το 25,5% των συνολικών εσόδων του Προϋπολογισμού.
Τα μεγέθη αυτά είναι βεβαίως εφιαλτικά, αλλά δεν ήταν τα χειρότερα που αντιμετώπισε ποτέ η χώρα. Αν ανατρέξουμε πίσω στα μέσα της δεκαετίας του 1990, θα διαπιστώσουμε ότι το ποσό των τόκων που κατέβαλε τότε η ελληνική Κυβέρνηση έφθασε να ξεπεράσει ακόμη και το 12% του ΑΕΠ (δείτε σχετικό πίνακα). Και όμως, τότε, η ελληνική οικονομία κατόρθωσε να ξεπεράσει τη σκόπελο του υψηλού δημόσιου χρέους και να μάλιστα να πετύχει μέσα σε λίγα χρόνια την εκπλήρωση των (αυστηρών) κριτηρίων για την ένταξη της χώρας στην ΟΝΕ.
Τότε, γιατί η κατάσταση σήμερα είναι διαφορετικά και μοιάζει να είναι αδιέξοδη και επικίνδυνη;

Κατά την άποψή μας, η κατάσταση σήμερα είναι εντελώς διαφορετική, για τους παρακάτω λόγους:
1) Στη δεκαετία του 1990, η οικονομία πετύχαινε υψηλούς (ονομαστικούς, αλλά και πραγματικούς) ρυθμούς ανάπτυξης, γεγονός που βελτίωνε περαιτέρω τη σχέση χρέους και ΑΕΠ, ενώ τα φορολογικά έσοδα του Κράτους αυξάνονταν με σχετικά υψηλούς ρυθμούς.
2) Έως και τα τέλη της δεκαετίας του 1990, ένα μεγάλο μέρος του δημοσίου χρέους ήταν εσωτερικό και εκφραζόταν σε δραχμές. Με δεδομένο ότι η Τράπεζα της Ελλάδος εξακολουθούσε να έχει το εκδοτικό προνόμοιο, η εκάστοτε κυβέρνηση είχε πάντα ένα περιθώριο άσκησης μίας πιο άνετης δημοσιονομικής πολιτικής.
3) Ο σχετικά υψηλός ρυθμός πληθωρισμού στα μέσα της δεκαετίας του 1990 ωφελούσε τον δανειζόμενο, σε βάρος του δανειστή. Παράλληλα, η (λόγω πληθωρισμού) μεγάλη ονομαστική  αύξηση του ΑΕΠ επέτρεπε να εμφανίζεται μία "άνετη" σχέση μεταξύ χρέους και ΑΕΠ. Τέλος, καθώς αργότερα η οικονομία εισήλθε σε μία φάση πτώσης του πληθωρισμού, η πετυχημένη χρονική διάρθρωση του χρέους επέτρεψε στις κυβερνήσεις να αντικαθιστούν το παλαιότερο "ακριβό" χρέος με νέες εκδόσεις χαμηλότερων επιτοκίων.
4) Μετά τη νομισματική κρίση του 1992, το περιβάλλον των διεθνών αγορών παρέμεινε αρκετά σταθερό για μία περίπου δεκαετία -με τα μέσα του 1998- και απουσίασαν οι διαφόρου είδους κερδοσκοπικές "επιθέσεις" προς τα νομίσματα και τις οικονομίες των διαφόρων χωρών.
5) Επί αρκετά έτη, η διαχείριση των δημοσίων οικονομικών κατόρθωνε να παράγει πρωτογενή πλεονάσματα, τα οποία βελτίωναν τη σχέση χρέους και ΑΕΠ.

Σήμερα, τα πράγματα δείχνουν να είναι αρκετά διαφορετικά:
1) Το δημόσιο χρέος ήδη βρίσκεται σε ιστορικά υψηλή σχέση, αναφορικά με το ΑΕΠ (εκτιμάται ότι στο τέλος του έτους το χρέος θα έχει ξεπεράσει το 125% του ΑΕΠ).
2) Η ελληνική οικονομία ήδη βρίσκεται σε φάση συρρίκνωσης. Αυτό, κατά το 2009, οδήγησε, για πρώτη φορά στη δημοσιονομική ιστορία της χώρας στην απόλυτη (σε ονομαστικούς όρους) μείωση των φορολογικών εσόδων του Κράτους (δείτε συγκριτικά στοιχεία των προϋπολογισμών). Παράλληλα, η κακή διαχείριση των δημοσίων οικονομικών, σε συνδυασμό με τη διεθνή ύφεση, κατά το 2009 οδήγησε στη μεγαλύτερη (δηλαδή ποσοστό πραγματικής αύξησης μείον το ποσοστό πληθωρισμού) πραγματική ποσοστιαία αύξηση των κρατικών δαπανών, με αποτέλεσμα τη μεγαλύτερη πραγματική αύξηση του δημοσίου χρέους που σημειώθηκε ποτέ, κάνοντας το 2009 το -δημοσιονομικά- χειρότερο έτος πολλών δεκαετιών.
3) Η δυναμική που ήδη έχει λάβει το χρέος, σε συνδυασμό με τις προβλέψεις για διατήρηση -και ίσως και επιδείνωση- της ύφεσης στην ελληνική οικονομία, δημιουργεί μία εφιαλτική κατάσταση τόσο στο ύψος του χρέους (αναμένεται να φθάσει στο 136% του ΑΕΠ κατά το 2010 και στο 146% κατά το 2010), όσο και στον Προϋπολογισμό, αφού κατά το 2010, οι δαπάνες για τόκους αναμένεται να ξεπεράσουν το 25% των εσόδων του Προϋπολογισμού.
4) Είναι πιθανό να υπάρξει αύξηση των διεθνών επιτοκίων κατά τα επόμενα έτη, γεγονός το οποίο θα επιβαρύνει ακόμη περισσότερο τις δαπάνες εξυπηρέτησής του.
5) Οι διαρκώς αυξανόμενες ανάγκες χρηματοδότησης του ασφαλιστικού συστήματος της χώρας (ως αποτέλεσμα της ύφεσης, της κακής και "διστακτικής" πολιτικής δεκαετιών, αλλά και των επιδεινούμενων δημογραφικών στοιχείων), επιβαρύνουν τις ετήσιες δημόσιες δαπάνες περισσότερο από κάθε άλλη περίοδο.

Αυτές είναι, με λίγα λόγια, οι συντεταγμένες του σημερινού δημοσιονομικού προβλήματος της χώρας, το οποίο ταλαιπωρεί, αλλά και οδηγεί σε περαιτέρω ύφεση την οικονομία. Η λύση, στη συγκεκριμένη χρονική περίοδο είναι μία και μόνον: περιορισμός των δαπανών του Κράτους (έτσι ώστε να διακοπεί ο ιλιγγιώδης ρυθμός αύξησης του χρέους) και προσπάθεια για την όσο το δυνατό ταχύτερη ανάκαμψη των ρυθμών ανάπτυξης της οικονομίας (έτσι ώστε να μπουν οι βάσεις για επαναφορά του χρέους και των δαπανών εξυπηρέτησής του, σε ισορροπία σε σχέση με το ΑΕΠ).
Πρέπει παράλληλα να αποσαφηνίσουμε κάτι: Οι δαπάνες του Κράτους σαν ποσοστό του ΑΕΠ δε κινούνται σε κάποιο δυσθεώρητο και υπερβολικό ύψος. Αυτό άλλωστε γίνεται σαφές και με μία σύγκρισή τους με τις δαπάνες άλλων κρατών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το πρόβλημά βρίσκεται αφ' ενός μεν στη διάρθρωσή τους, αφού οι δαπάνες είναι σε μεγάλο βαθμό αντιπαραγωγικές (σπατάλη), ενώ από την άλλη πλευρά, αντιπαραγωγική είναι και η διάρθρωση των εσόδων, ως αποτέλεσμα της μεγάλης φοροδιαφυγής.

Υπάρχει λύση στο σημερινό πρόβλημα; Οι κοινωνίες είναι αναγκασμένες να βρίσκουν λύσεις. Και θα υπάρξουν λύσεις. Το πρόβλημα είναι ότι οι λύσεις θα είναι κοινωνικά οδυνηρές. Το θετικό όμως θα είναι ότι, το Κράτος θα εξαναγκασθεί σε εξορθολογισμό και στους δύο τομείς που πάσχουν: Οι δαπάνες θα γίνουν πιο λογικές και ίσως και πιο παραγωγικές και θα υπάρξουν (σκληρές μεν, αλλά λογικές) μεταβολές στους τομείς που πάσχουν (ασφαλιστικό, πολιτικές υγείας κλπ). Από την άλλη πλευρά, είναι βέβαιο ότι κατά τα προσεχή χρόνια (λόγω ανάγκης και βελτίωσης των πολιτικών, αλλά και με τη βοήθεια της τεχνολογίας), θα υπάρξει βελτίωση στο πρόβλημα της φοροδιαφυγής.

Και άλλες χώρες βρέθηκαν στο παρελθόν να έχουν τα ίδια προβλήματα: Πολλές χώρες της Λατινικής Αμερικής, η Τουρκία, χώρες της Ασίας. Και δεν κατέρρευσαν ως χώρες. Κατέρρευσαν όμως οι αρρωστημένες πρακτικές και νοοτροπίες. Και δεν μας εκπλήσσει το γεγονός ότι οι χώρες αυτές ανέκαμψαν και σήμερα πετυχαίνουν υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης. Έτσι θα γίνει και εδώ...


Εγγραφή RSS για αυτά τα σχόλια Σχόλια (0)

συνολικά: | προβολή:

Σχολιάστε το άρθρο comment

Παρακαλώ εισάγετε τον κωδικό που βλέπετε στην εικόνα:

Eshop
  • email Αποστολή άρθρου
  • print Εμφάνιση εκτύπωσης
  • Plain text Προβολή ώς Plain Text