Ποια κράτη «αρέσουν» στις βιομηχανίες

Του Φώτη Κόλλια.

Λίγες ώρες μετά τον θόρυβο που προκλήθηκε από την απόφαση της αμερικανικής Tesla να δημιουργήσει ερευνητικό κέντρο στην Αθήνα και εν μέσω πληροφοριών για ισχυροποίηση του χαρτοφυλακίου της βιομηχανίας λόγω ανασχηματισμού, μια έρευνα της εταιρείας συμβούλων ακινήτων Cushman & Wakefield παρουσιάζει τις χώρες που θεωρούνται ελκυστικότερες για εγκατάσταση βιομηχανικών μονάδων.

Πέντε από τις δέκα πιο ελκυστικές χώρες για βιομηχανικές επενδύσεις βρίσκονται στον περίγυρο της Ελλάδας, η οποία απουσιάζει από την έρευνα της Cushman & Wakefield. Επιπλέον, στον ετήσιο δείκτη «Manufacturing Risk Index» κερδίζουν έδαφος γειτονικοί προορισμοί όπως η Βουλγαρία, αν και επισημαίνονται τα σοβαρά προβλήματα που προκαλεί η εκτεταμένη διαφθορά και η απουσία υποδομών.

Για την Τουρκία, επίσης, αναφέρεται πως οι πρόσφατες γεωπολιτικές εξελίξεις μειώνουν την ελκυστικότητά της απέναντι στους διεθνείς ομίλους. Η γειτονική χώρα παραμένει, όμως, στην πρώτη δεκάδα της κατάταξης με τους προορισμούς βιομηχανικών επενδύσεων μεταξύ 42 χωρών που αξιολογούνται.

Στις πρώτες θέσεις της κατάταξης βρίσκεται, φυσικά, η Κίνα ενώ ακολουθούν η Λιθουανία, η Μαλαισία, η Ταϊβάν, ο Καναδάς, οι ΗΠΑ, η Ουγγαρία, η Τσεχία, η Σλοβακία και η Τουρκία. Η Ρουμανία βρίσκεται στη 16η θέση της κατάταξης και η Βουλγαρία στη 19η.

Εξαιτίας των ελλείψεων προσωπικού που αντιμετωπίζουν ήδη οι διεθνείς όμιλοι σε αγορές όπως η Τσεχία, στρέφονται περισσότερο ανατολικά και μελετούν χώρες όπως η Λιθουανία, η Ρουμανία, η Βουλγαρία και η Τουρκία.

Ο διεθνής οίκος δίνει, πάντως, και στήριγμα σε όσους αισιοδοξούν πως κινήσεις όπως αυτή της Tesla μπορούν να μετεξελιχθούν σε κάτι σπουδαιότερο για την ελληνική οικονομία. Αναφέρεται το παράδειγμα της Τσεχίας, όπου τον Αύγουστο του 2017 η αμερικανική GE Aviation, που ειδικεύεται στους κινητήρες αεροσκαφών, προχώρησε σε συμφωνία με το Πολυτεχνείο της Πράγας στην Τσεχία, ώστε να δημιουργήσει μια μεγάλη ομάδα μηχανικών. Οι τελευταίοι θα στελεχώσουν το εργοστάσιο που κατασκευάζει η GE Aviation κοντά στην πρωτεύουσα της Τσεχίας και θα αρχίσει να λειτουργεί το 2022. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που ελπίζουν πως η ομάδα μηχανικών που δημιουργεί στην Αθήνα η Tesla μπορεί στο μέλλον να αποτελέσει τον πυρήνα μιας παραγωγικής εγκατάστασης του αμερικανικού ομίλου στην Ελλάδα.

Προς το παρόν, όμως, η χώρα μας βλέπει πολλούς γειτονικούς προορισμούς να μάχονται ώστε να προσελκύσουν βιομηχανικές επενδύσεις, με κύριο όπλο το χαμηλό εργατικό κόστος. Όπως επισημαίνεται και στην έρευνα της Cushman & Wakefield, παρά τις αυξήσεις μισθών των τελευταίων ετών, το εργατικό κόστος στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη παραμένει το χαμηλότερο στην Ευρώπη. Στη Λιθουανία, για παράδειγμα, που κατατάσσεται στη δεύτερη θέση (πίσω από την Κίνα) ως ελκυστικός προορισμός βιομηχανικών επενδύσεων, το εργατικό κόστος είναι 14% χαμηλότερο της Πολωνίας και 30% χαμηλότερο από της Τσεχίας. Η Λιθουανία, επίσης, κατατάσσεται στη δεύτερη θέση της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης (πίσω από την Εσθονία), με βάση την ευκολία για την ίδρυση και λειτουργία επιχειρήσεων, τον γνωστό δείκτη «Doing Business».

Όπως επισημαίνεται στην έρευνα, το εργατικό κόστος στις κύριες οικονομίες της Κεντρικής Ευρώπης (Τσεχία, Σλοβακία, Πολωνία και Ουγγαρία) είναι υπερδιπλάσιο του αντίστοιχου σε Κίνα και Ινδία, αλλά εξακολουθεί να βρίσκεται περίπου 60% χαμηλότερα έναντι του αντίστοιχου των ΗΠΑ. Οι συγκεκριμένες αγορές επωφελήθηκαν από τους ιστορικούς δεσμούς με τη Γερμανία και την Αυστρία, προκειμένου να μετατραπούν σε πόλους χαμηλού κόστους για την αυτοκινητοβιομηχανία. Επισημαίνεται, όμως, η διαφοροποίηση της Ουγγαρίας, η οποία πλέον θεωρείται ως ο αναμφισβήτητος προορισμός για τη φαρμακευτική βιομηχανία. Από τον Ιανουάριο του 2017, η Ουγγαρία μείωσε και τον συντελεστή φορολόγησης για τις επιχειρήσεις από το 19% στο 9%, που είναι ο χαμηλότερος στην περιοχή.

Οσο για τους αναδυόμενους προορισμούς βιομηχανικών επενδύσεων όπως η Βουλγαρία, η Ρουμανία και η Τουρκία, επισημαίνεται πως η ελκυστικότητά τους στηρίζεται κυρίως στο χαμηλό εργατικό κόστος. Ωστόσο, οι περιορισμένες υποδομές και η «σχετικά υψηλή διαφθορά» αποτρέπουν τους βιομηχανικούς ομίλους που εξετάζουν τις γειτονικές αγορές.

Ο δείκτης «Manufacturing Risk Index» αξιολογεί τις συνθήκες (ταλέντο, εργατικό δυναμικό, logistics, επιχειρηματικό περιβάλλον κ.α.), τους κινδύνους (οικονομικούς, επιχειρηματικούς, ενεργειακούς, φυσικών καταστροφών) και το κόστος (εργατικό κόστος, ενεργειακό κόστος, κατασκευαστικό κόστος, κόστος κατοχής ακινήτων) σε 42 χώρες του πλανήτη.