Μεγάλη χαμένη από την πτώση της Lehman η μεσαία τάξη

Η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 είχε πολλά θύματα και ένα από αυτά ήταν η μεσαία τάξη σε όλο τον κόσμο και στις ΗΠΑ ειδικότερα. Οι ανατροπές που προκάλεσε έκαναν τους Αμερικανούς της μεσαίας τάξης να συνειδητοποιήσουν ότι το σπίτι τους δεν συνιστά ασφαλή και επικερδή επένδυση της οποίας η αξία συνεχώς θα αυξάνεται – κι αυτή ήταν μια εμπεδωμένη άποψη. Σήμερα, όπως αναφέρουν οι New York Times, ο πλούτος δημιουργείται από τις αποδόσεις των επενδυτικών χαρτοφυλακίων και όχι από την εργασία. Πολλοί κάνουν περιουσίες ολόκληρες μέσω μιας αρχικής δημόσιας εγγραφής για αρχική διάθεση μετοχών ή μιας επαναγοράς μετοχών.

Χάος και φόβος

Η οικονομολόγος Νταϊάν Σουόνκ θυμάται πολύ καλά τι πέρασε μέσα στην κρίση. «Ηταν μια περίοδος χάους και φόβου. Δεν θα την ξεχάσω ποτέ και κάθε φορά που φέρνω στο μυαλό μου εικόνες από τότε, αισθάνομαι την ίδια απόγνωση ξανά», λέει. Σήμερα η αμερικανική οικονομία είναι ρωμαλέα, η Γουόλ Στριτ ανεβαίνει και η ανεργία υποχωρεί. Ωστόσο, η ανάκαμψη είναι ανομοιογενής και τα οφέλη της δεν επιμερίζονται ισοδύναμα. Ενας από τους λόγους για την κατάσταση αυτή είναι η ανισομερής κατανομή πλούτου.

Τα τελευταία δεκάμισι χρόνια το ποσοστό συμβολής του μισθού στα έσοδα του νοικοκυριού υποχώρησε από 70% σε 60%, σύμφωνα με στοιχεία της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ. Αυτή η δραματική αλλαγή αποδίδεται κυρίως στα κέρδη από τις επενδύσεις των ζάπλουτων. Με λίγα λόγια, όσοι έχουν τίτλους, και δη μετοχές, ωφελήθηκαν από την οικονομική ανάκαμψη, την οποία όσοι ζουν με τον μισθό τους ή τις οικονομίες του δεν την έχουν δει ακόμα.

Λες και, δέκα χρόνια μετά την κρίση, το να οργανώνεις τη ζωή σου σύμφωνα με τις αποδοχές σου είναι τόσο αλλόκοτο όσο να ενοικιάζεις βίντεο ή να ψάχνει τηλέφωνα στην ατζέντα σου αντί στο κινητό σου.

Θεωρητικά, εάν έχανες τη δουλειά σου ή αντιμετώπιζες άλλα οικονομικά προβλήματα, θα μπορούσες να πουλήσεις τα υπάρχοντά σου, δηλαδή το σπίτι σου.

Στην αμερικανική αγορά ακινήτων, όπως όλοι πίστευαν, συνεχώς ανέβαιναν οι τιμές των κατοικιών. Αυτή ήταν και η φωτιά που κατέκαψε τη Γουόλ Στριτ και σχεδόν την οικονομία ολόκληρη: τα στεγαστικά δάνεια, τα οποία σε πολλές περιπτώσεις δεν έπρεπε καν να είχαν εξαρχής δοθεί.

Πολλοί άνθρωποι, παρά την αδυναμία τους να πληρώσουν τη μηνιαία δόση, δανείζονταν, ενώ άπληστοι διαμεσολαβητές και τράπεζες τους ενεθάρρυναν να το κάνουν. Δημιουργήθηκε «φούσκα» και όταν διαλύθηκε, πολλά αμερικανικά νοικοκυριά βρέθηκαν στη δυσμενέστατη θέση να έχουν ένα σπίτι πολύ χαμηλής αξίας και να είναι υπερφορτωμένα με χρέη, όπως επισημαίνουν οι Νew York Times.

Σήμερα, μια τυπική οικογένεια της μεσαίας τάξης στις ΗΠΑ έχει καθαρά έσοδα κατά 40.000 δολάρια χαμηλότερα από εκείνα του 2007, σύμφωνα με τα στοιχεία της ομοσπονδιακής τράπεζας. Το πόσο καταρρακώθηκε το ηθικό της μεσαίας τάξης δεν μπορεί κανείς να το εκτιμήσει.

Δεν τιμωρήθηκαν

Βέβαια, χτυπήθηκαν και οι τράπεζες. Αλλά πέραν της διάλυσης της Lehman Brothers, ο πόνος τους ήταν προσωρινός. Τα δε τραπεζικά στελέχη ουδέποτε τιμωρήθηκαν. Αντιθέτως, ο χρηματοπιστωτικός κλάδος έλαβε αναπάντεχα μεγάλη στήριξη, όπως και οι επενδυτές και οι μέτοχοι που διασώθηκαν.

Η Fed, με τα μηδενικά επιτόκια και τη διοχέτευση τρισεκατομμυρίων δολαρίων στην οικονομία, τοποθέτησε ένα μαξιλάρι κάτω από το χρηματιστήριο. Διάσωση, εντούτοις, δεν προβλέφθηκε για τους ιδιοκτήτες κατοικιών. Οκτώ εκατομμύρια δανειολήπτες με στεγαστικά είδαν να σπίτια τους να κατάσχονται. Η ανεργία χρειάστηκε χρόνια να μειωθεί σε προ κρίσης επίπεδα. Kι ενώ τα εταιρικά κέρδη αυξάνονταν, οι εργαζόμενοι είχαν στάσιμους μισθούς. Οταν, λοιπόν, υπάρχει τόση ανισότητα και δυσαρέσκεια με τους μισούς να έχουν αμετάβλητους μισθούς και μειωμένη αγοραστική δύναμη και τους άλλους μισούς να πλουτίζουν στο χρηματιστήριο, συμβαίνει το εξής: οι ψηφοφόροι εκλέγουν ως πρόεδρο των ΗΠΑ τον Ντόναλντ Τραμπ, ενώ στη Βρετανία αποφασίζουν να αποχωρήσουν από την Ε.Ε

Πηγή:Καθημερινή