Πού θα βρουν τα λεφτά

Του Αλέξανδρου Σκούρα

Ο Σεπτέμβριος είναι παραδοσιακά ο μήνας της ΔΕΘ, ο μήνας που οι πολιτικοί αρχηγοί ξεδιπλώνουν προγράμματα και προτάσεις. Και παραδοσιακά, φέτος όπως και τις προηγούμενες χρονιές, το πιο πιεστικό ερώτημα, ιδίως ενώπιον εξαγγελιών με δημοσιονομικό κόστος, ήταν το «πού θα βρείτε τα λεφτά;».

Προφανώς, η συγκεκριμενοποίηση μέτρων εξοικονόμησης δεν είναι κάτι το ιδιαίτερα πολιτικώς επωφελές για την οποιαδήποτε παράταξη. Γι’ αυτό και τις περισσότερες φορές, ακόμη κι αν ένας πολιτικός αρχηγός έχει κατά νου να λάβει τέτοια μέτρα, δεν σπεύδει να τα παρουσιάσει λεπτομερειακά στη Θεσσαλονίκη.

Την ώρα, όμως, που ακόμη και η Αριστερά παραδέχεται πλέον ανοιχτά πως η υπερφορολόγηση που στραγγαλίζει νοικοκυριά και επιχειρήσεις πρέπει τουλάχιστον να μετριαστεί, είναι ίσως παρήγορο να πούμε ότι σχεδόν μία δεκαετία και τρία μνημόνια μετά το ξέσπασμα της κρίσης, ακόμη υπάρχει μεγάλο, και πολιτικώς εφικτό, περιθώριο μείωσης δαπανών και εξοικονόμησης πόρων που θα επιτρέψει την ανακούφιση των Ελλήνων από το φορολογικό άγος.

Στην κατεύθυνση αυτή, το ΚΕΦίΜ σε συνεργασία με τον Παναγιώτη Καρκατσούλη, καθηγητή στην Εθνική Σχολή Δημόσιας Διοίκησης και πρώην βουλευτή, και τον Παναγιώτη Λιαργκόβα, καθηγητή Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου και πρώην επικεφαλής του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής, ετοίμασε μελέτη με συγκεκριμένες προτάσεις για τη μείωση των δημόσιων δαπανών με σκοπό την εξεύρεση του αναγκαίου δημοσιονομικού περιθωρίου για τη μείωση της φορολογίας.

Το συμπέρασμά μας είναι πως με πέντε άξονες μέτρων που δεν περιλαμβάνουν απολύσεις ή μειώσεις μισθών και συντάξεων, και σύμφωνα με μετριοπαθείς εκτιμήσεις, η Ελλάδα μπορεί να μειώσει τις δαπάνες της κατά 2,2 δισ. σε βάθος τετραετίας, μειώνοντας ισόποσα τη φορολογική επιβάρυνση των Ελλήνων. Συγκριτικά, το 2017 οι φόροι στην περιουσία έφτασαν τα περίπου 3,5 δισ.

Ακολουθεί μια σύντομη περίληψη αυτών των προτάσεων, τις οποίες μπορείτε αναλυτικά να διαβάσετε στην ιστοσελίδα του ΚΕΦίΜ:

• Επέκταση της επισκόπησης δαπανών (spending review) στις κεντρικές υπηρεσίες του κράτους. Μείωση δαπανών: 400 εκατ. ευρώ.

Το δημοσιονομικό εργαλείο της επισκόπησης δαπανών αξιοποιήθηκε από την κυβέρνηση Τσίπρα αποδίδοντας περίπου 260 εκατ. ευρώ από τον εξορθολογισμό δαπανών σε μόλις τρία υπουργεία. Το ίδιο ποσοστό μείωσης των δαπανών (εξαιρουμένων των ανελαστικών δαπανών που αφορούν κατά κεφαλή μισθούς, συντάξεις και μεταβιβαστικές πληρωμές) μπορεί να αποδώσει περικοπή δαπανών ύψους 400 εκατ. ήδη τον πρώτο χρόνο της εφαρμογής του.

• Περιορισμός μισθολογικού κόστους Δημοσίου. Μείωση δαπανών: 185 εκατ. ευρώ

Με αφετηρία το φετινό μισθολογικό κόστος, χωρίς απολύσεις μονίμων υπαλλήλων ή μειώσεις μισθών και συντάξεων και με την εφαρμογή μιας σειράς μέτρων εξορθολογισμού (μείωση των συμβασιούχων στο επίπεδο του 2015, εφαρμογή κανόνα 1 προς 3 στις προσλήψεις, ανακατανομή του διοικητικού προσωπικού από περιττές δομές σε βασικές δομές υποστήριξης της κρατικής λειτουργίας, μείωση των μετακλητών κατά 25%, εξορθολογισμός των δαπανών για υπερωρίες) υπολογίζεται ότι είναι εφικτή η μείωση των δαπανών κατά 185 εκατ. ήδη από τον πρώτο χρόνο.

• Αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου για τη στέγαση των υπηρεσιών του. Μείωση δαπανών: 20 εκατ. ευρώ.

Σήμερα το Δημόσιο νοικιάζει 1.050 ακίνητα, αναλαμβάνοντας ετήσιο κόστος 125 εκατ. ευρώ. Ακόμη και με λίγες αλλά στοχευμένες κινήσεις, όπως η αξιοποίηση του κτιρίου Κεράνη, η μείωση αυτού του κόστους κατά 20 εκατ. ευρώ σε βάθος τετραετίας είναι απολύτως εφικτή.

• Αναδιοργάνωση του Δημοσίου. Μείωση δαπανών: 1,4 δισ. ευρώ.

Τρία μνημόνια μετά, η αναδιοργάνωση του Δημοσίου παραμένει το μεγάλο ζητούμενο για την ανάταξη της οικονομίας. Στο πλαίσιο του προγράμματος μεταρρυθμίσεων που ετοιμάζει το ΚΕΦίΜ με τίτλο «Ελλάδα 2021: Ατζέντα για την Ελευθερία και την Ευημερία», παρουσιάζουμε συγκεκριμένες προτάσεις πολιτικής που μπορούν να αποδώσουν μείωση δαπανών ύψους 1,4 δισ. εντός τετραετίας. Ενδεικτικά αναφέρω τη μετάβαση από τις διοικητικές αρμοδιότητες στα πεδία πολιτικής, την απλοποίηση του ρυθμιστικού περιβάλλοντος, την υιοθέτηση πρακτικών καλής νομοθέτησης, την απλοποίηση και τυποποίηση των διοικητικών διαδικασιών, τη σύνδεση του προϋπολογισμού με την αποτελεσματικότητα των φορέων του Δημοσίου, τη δημιουργία ανεξάρτητης αρχής για τη συνολική διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού του Δημοσίου, την ενίσχυση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και την αναδιοργάνωση των διοικητικών δομών, τη μεταφορά εκτελεστικών αρμοδιοτήτων στην περιφερειακή και τοπική αυτοδιοίκηση.

Προκειμένου να γίνει αντιληπτό το μέγεθος του περιθωρίου εξοικονόμησης στο Δημόσιο, αναφέρω ότι μελέτη του ΙΟΒΕ υπολόγισε πως μόνο από την πλήρη εφαρμογή της ηλεκτρονικής υπογραφής θα μπορούσαμε να εξοικονομούμε 380 εκατ. ευρώ ετησίως.

• Συμπράξεις δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Μείωση δαπανών: 550 εκατ. ευρώ.

Οι ΣΔΙΤ είναι δοκιμασμένη και αποδεδειγμένη μέθοδος τόσο για την εξοικονόμηση δαπανών όσο και για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας και την παροχή καλύτερων υπηρεσιών στους πολίτες. Ανάμεσα στα πεδία όπου οι συμπράξεις μπορούν να επεκταθούν σημαντικά, αναφέρω ενδεικτικά τα logistics, στα οποία περιλαμβάνεται το σύνολο των υποστηρικτικών αρμοδιοτήτων και δομών του Δημοσίου, που ανέρχεται στο 40% του συνόλου των αρμοδιοτήτων του.

Οπως θα παρατηρήσατε, κανένα από τα παραπάνω πεδία δεν έχει έντονο ιδεολογικό φορτίο. Είναι προτάσεις εξορθολογισμού, νοικοκυρέματος και εξυγίανσης, μια βάση πάνω στην οποία η όποια ελληνική κυβέρνηση διαθέτει την απαιτούμενη βούληση μπορεί να θεμελιώσει μια νέα πολιτική ελάφρυνσης του φορολογικού βάρους που σήμερα επωμίζονται πολίτες και επιχειρήσεις. Είμαστε έτοιμοι να κάνουμε τη νέα αρχή που χρειάζεται η Ελλάδα;

* Ο κ. Αλέξανδρος Σκούρας είναι πρόεδρος του Κέντρου Φιλελεύθερων Μελετών «Μάρκος Δραγούμης».

Πηγή:Καθημερινή