Ερμηνεία των στοιχείων

Η επεξεργασία των στατιστικών στοιχείων, εμφανίζεται στους πίνακες του συνδέσμου: Στατιστικά στοιχεία επί μετοχών έτους 2018 αν θέλετε να δείτε μόνο το πρώτο φύλλο εργασίας (Στατιστικά στοιχεία 2018), πατήστε εδώ. Τα στοιχεία που εμφανίζονται στους πίνακες των συνδέσμων, είναι:

Άθροισμα Εμπορευσιμότητας 2018 (στήλη C): Πρόκειται για το άθροισμα του μηνιαίου δείκτη εμπορευσιμότητας που καταγράφουν τα μηνιαία στατιστικά δελτία για την κάθε μετοχή. Είναι το πηλίκο της διαίρεσης του αριθμού των μετοχών που συναλλάχθηκαν μέσα στο μήνα, δια του συνολικού αριθμού των μετοχών της εταιρίας. Το άθροισμα των δεικτών της μηνιαίας εμπορευσιμότητας, μας δίνει το συνολικό δείκτη εμπορευσιμότητας για το έτος, το οποίο εκφράζεται ως ποσοστό του συνολικού αριθμού των μετοχών.

Ποιό είναι το “ανεκτό” ποσοστό ετήσιας εμπορευσιμότητας για μία μετοχή, ώστε να θεωρείται “ασφαλής” η κατοχή της; Δηλαδή, να γνωρίζει ο κάτοχός της ότι μπορεί να την αγοράσει ή να την πουλήσει, όποτε αυτός επιθυμεί, χωρίς να υπάρχει ο κίνδυνος σημαντικής μεταβολής της τιμής της μετοχής από την πράξη του; Κατά την άποψη μας, το ποσοστό αυτό κυμαίνεται μεταξύ του 15% έως 20%, χωρίς βεβαίως να είναι αυτό ένας “απαράβατος κανόνας”, όμως και χωρίς να απομακρυνόμαστε σημαντικά από το ποσοστό αυτό.

Στο σημείο αυτό, διαπιστώνουμε μία διαφοροποίηση των όσων αναφέρουμε, από την κατηγοριοποίηση του Χρηματιστηρίου, αφού όπως βλέπουμε και στον πίνακα των στατιστικών στοιχείων (στήλη D), υπάρχουν περιπτώσεις μετοχών με εμπορευσιμότητα 2,0% ή 3,0% τις οποίες το δελτίο του Χ.Α. χαρακτηρίζει ως “μέση εμπορευσιμότητα”. Δε γνωρίζουμε τη μεθοδολογία που ακολουθεί το Χρηματιστήριο, όμως, καλό είναι κάποιος να συμβουλεύεται και τις δύο κατηγοριοποιήσεις, σε συνδυασμό και με όσα θα αναφέρουμε παρακάτω.

Αξία των συναλλαγών (στήλη E): Πρόκειται για το σύνολο της αξίας των συναλλαγών που πραγματοποιήθηκε σε κάθε μετοχή, κατά τη διάρκεια του έτους 2018. Με βάση το μέγεθος αυτό, υπολογίζουμε δύο πολύ ενδιαφέροντα στατιστικά στοιχεία:

α) Τη συμμετοχή της αξίας των συναλλαγών κάθε μετοχής, στο σύνολο των συναλλαγών του Χρηματιστηρίου. Το ποσοστό αυτό, μπορούμε να το συγκρίνουμε με την κεφαλαιοποίηση της κάθε μετοχής και το ποσοστό που συμμετέχει αυτή στο σύνολο της κεφαλαιοποίησης της χρηματιστηριακής αγοράς. Έτσι, βλέπουμε ορισμένες μετοχές, στις οποίες το ποσοστό συμμετοχής στις συναλλαγές είναι σημαντικά ανώτερο του ποσοστού συμμετοχής τους στη συνολική κεφαλαιοποίηση. Στην κατηγορία αυτών των μετοχών, κατά τα τελευταία χρόνια, έχουν ενταχθεί οι τραπεζικές μετοχές, οι οποίες πραγματοποιούν τεράστιο όγκο συναλλαγών καθημερινά. Αξίζει να σημειωθεί ότι, οι τέσσερις συστημικές τράπεζες συμμετέχουν στο σύνολο των συναλλαγών με 37,9%, ενώ το σύνολο της κεφαλαιοποίησής τους είναι μόλις 9,1%! Από την άλλη πλευρά, η Coca Cola EEE, ενώ συμμετέχει στην κεφαλαιοποίηση με ποσοστό 21,5%, στη μετοχή της πραγματοποιείται μόλις το 1,7% των συνολικών συναλλαγών.

β) Τη μέση τιμή συναλλαγών κατά το εξεταζόμενο διάστημα. Το στοιχείο αυτό προκύπτει εάν διαιρέσουμε τη συνολική αξία συναλλαγών δια του συνολικού όγκου (τεμάχια) συναλλαγών. Το πηλίκο, είναι η μέση τιμή συναλλαγών κατά τη διάρκεια του έτους. Κάποιος θα μπορούσε να το ερμηνεύσει και ως “μέσο κόστος συναλλαγών” για όσους αγόρασαν τη μετοχή. Βέβαια, ο ορισμός αυτός είναι κάπως παρακινδυνευμένος, αφού δε γνωρίζουμε το διάστημα που διακρατά κάποιος μία μετοχή, όμως σε κάθε περίπτωση, είναι μία σημαντική πληροφορία.

Η εξέταση της “μέσης ημερήσιας αξίας συναλλαγών” (στήλη J) είναι πολύ σημαντική. Δείχνει τη μέση αξία συναλλαγών που καταγράφηκε σε κάθε μετοχή κατά το 2018. Υπολογίζεται από τη διαίρεση της συνολικής αξίας συναλλαγών δια του αριθμού των συνεδριάσεων (249 συνεδριάσεις για το 2018).

Το στοιχείο αυτό θα πρέπει πάντα να το εξετάζουμε κυρίως όταν θέλουμε να αγοράσουμε ή να πουλήσουμε μία μετοχή και να συγκρίνουμε το ύψος της θέσης μας (σε αξία) με τη μέση αξία συναλλαγών. Αυτό μας δείχνει το εάν ένας αριθμός μετοχών μπορεί να πουληθεί εύκολα ή δύσκολα.

Όγκος των συναλλαγών (στήλη G): Πρόκειται για το σύνολο του αριθμού των μετοχών μίας εταιρίας οι οποίες συναλλάχθηκαν κατά τη διάρκεια του 2018. Με βάση αυτό το στοιχείο υπολογίζεται η εμπορευσιμότητα της κάθε μετοχής. Ως πληροφορία είναι σημαντική, κυρίως για όσους παρακολουθούν τις εξελίξεις σε μία μετοχή με βάση τα τεμάχια συναλλαγών.

Με τον ίδιο τρόπο που εξετάσαμε τη “μέση ημερήσια αξία συναλλαγών” θα πρέπει να εξετάζουμε και το “μέσο ημερήσιο όγκο συναλλαγών” (στήλη Κ), αφού μας δίνει μία σοβαρή ένδειξη για το εάν ένας αριθμός μετοχών (που κατέχουμε ή που θέλουμε να αγοράσουμε) μπορεί να πουληθεί (ή να αγοραστεί) εύκολα ή δύσκολα.

Αριθμός πράξεων (στήλη Ι): Πρόκειται για το σύνολο του αριθμού των πράξεων που σημειώθηκαν σε μία μετοχή κατά τη διάρκεια του 2018. Πρόκειται για ένα επίσης πολύ σημαντικό στοιχείο. Ακόμη πιο σημαντικό είναι το στοιχείο του “μέσου ημερήσιο όρου πράξεων” κάθε μετοχής (στήλη L), αφού συνιστά τον καλύτερο δείκτη εμπορευσιμότητας μίας μετοχής, αφού οι δείκτες της αξίας και των τεμαχίων συναλλαγών, συχνά μπορεί να δίνουν λανθασμένη πληροφόρηση λόγω της ύπαρξης μεγάλου όγκου “πακέτων” συναλλαγών.

Στις στήλες στατιστικών στοιχείων της κίνησης στο Χρηματιστήριο, συχνά διαβάζουμε για μετοχές που σημειώνουν μεγάλη άνοδο κατά τη διάρκεια μίας μικρής περιόδου. Πριν οδηγηθούμε σε κάποιο συμπέρασμα, θα πρέπει να δούμε την αξία, τον όγκο και -κυρίως- τον αριθμό των πράξεων που σημειώθηκαν στη μετοχή κατά τη φάση της ανόδου της. Επειδή, το να σημειωθεί άνοδος με ελάχιστες συναλλαγές και ελάχιστο όγκο (συχνά έστω και 10 μετοχών) δεν έχει καμία σημασία. Στην πρώτη δύσκολη φάση, η μετοχή θα υποχωρήσει τόσο εύκολα, όσο ανέβηκε. Τα επίπεδα τιμών στην κίνηση μίας μετοχής “κατοχυρώνονται” μόνον όταν συνοδεύονται από αξιόλογη συναλλακτική δραστηριότητα.

(Σημειώνουμε ότι, η αγορά από έναν συναλλασσόμενο και η ταυτόχρονη πώληση από κάποιον άλλον μετρά ως μία πράξη και η αξία και ο όγκος των συναλλαγών καταγράφονται μία φορά.)

Ως συμπληρωματικά στοιχεία στον πίνακα που αναφέραμε πιο πάνω (Στατιστικά στοιχεία επί μετοχών έτους 2018), έχουμε συμπεριλάβει και μερικά δευτερεύοντα στοιχεία, τα οποία όμως μας βοηθούν να αποκτήσουμε μία καλύτερη άποψη για την κίνηση των μετοχών κατά τη διάρκεια του 2018: α) Χαμηλότερη και υψηλότερη τιμή του 2018. β) Διακύμανση έτους 2018: Δείχνει την “απόσταση” μεταξύ της υψηλότερης και της χαμηλότερης τιμής που κατέγραψε η μετοχή κατά τη διάρκεια του 2018. Σημειώνουμε ότι το στοιχείο αυτό θα πρέπει πάντα να το συγκρίνουμε με ομοειδείς μετοχές, αλλά και με τη διακύμανση του Γενικού Δείκτη του Χρηματιστηρίου (για το 2018 ήταν 49,5%). γ) Το κλείσιμο της μετοχής κατά την τελευταία διαπραγμάτευση του έτους (31/12/2018).

Επί πλέον συμπληρωματικά στοιχεία, παρουσιάζονται στο β’ φύλλο εργασίας (Μηνιαία μέγιστα - ελάχιστα έτους 2018). Τα στοιχεία αυτά είναι χρήσιμα επειδή μας βοηθούν να αντιληφθούμε τα όρια μέσα στα οποία κινήθηκαν (σε μηνιαία βάση) τα όσα αναλύσαμε παραπάνω. Πιο αναλυτικά, παρουσιάζονται τα παρακάτω στοιχεία:

α) Ελάχιστη και μέγιστη μηνιαία διακύμανση: Μας δίνει πληροφορίες για το εύρος των μηνιαίων διακυμάνσεων που είχε η μετοχή κατά τη διάρκεια του 2018. Αν μία εμφανίζει πολύ χαμηλή “ελάχιστη” μηνιαία διακύμανση και πολύ υψηλή “μέγιστη” διακύμανση, σημαίνει ότι η μετοχή πραγματοποιεί ελάχιστες πράξεις και ότι, σε κάποια στιγμή πραγματοποιήθηκε μία κερδοσκοπική κίνηση (συνήθως ανόδου) της μετοχής. Η εμπλοκή κάποιου σε τέτοιες καταστάσεις είναι -συνήθως- επικίνδυνη.

β) Ελάχιστη και μέγιστη αξία συναλλαγών: Δείχνει την ελάχιστη και τη μέγιστη αξία συναλλαγών που σημειώθηκε στους 12 μήνες του 2018. Το ζητούμενο είναι η διαφορά μεταξύ των δύο να μην είναι πάρα πολύ μεγάλη. Αυτό καταδεικνύει μία σταθερότητα στις πραγματοποιούμενες συναλλαγές.

γ) Ελάχιστος και μέγιστος όγκος συναλλαγών: Ισχύει το ίδιο. Είναι θετικό -και ασφαλές- η διαφορά των δύο αυτών μεγεθών να μην είναι πάρα πολύ μεγάλη.

δ) Ελάχιστος και μέγιστος αριθμός πράξεων: Μας δίνει πολύ σημαντικές πληροφορίες. Ακόμη και αν ο μέσος όρος των μηνιαίων πράξεων είναι ικανοποιητικός, πρέπει οπωσδήποτε να ελεγχθεί και αυτή η στήλη, αφού μας δείχνει την “κατανομή” των πράξεων αυτών μέσα στο έτος. Υπάρχουν περιπτώσεις μετοχών με επαρκή συνολική αξία και όγκο συναλλαγών, αλλά με πολύ μικρό “ελάχιστο αριθμό πράξεων” σε κάποιους μήνες. Στις μετοχές αυτές θα απαιτηθεί περαιτέρω έλεγχος από την πλευρά του συναλλασσόμενου.

Συμπέρασμα: Ο έλεγχος της εμπορευσιμότητας μίας μετοχής είναι πολύ σημαντική και απαραίτητη διαδικασία την οποία θα πρέπει να κάνει ο κάθε επενδυτής ή συναλλασσόμενος κυρίως πριν αγοράσει μία μετοχή. Οι μετοχές με χαμηλές συναλλαγές ανεβαίνουν πιο εύκολα σε ανοδικές φάσεις, αλλά -όπως όλοι διαπιστώσαμε- πέφτουν ακόμη πιο εύκολα σε πτωτικές φάσεις.

Δυστυχώς, παρά την πληθώρα πληροφοριών και στατιστικών που κυκλοφορούν σήμερα για το Χρηματιστήριο, δύσκολα βρίσκει κάποιος (ή δε βρίσκει καθόλου) αναλυτικά στοιχεία για τις συναλλαγές και τη συναλλακτική συμπεριφορά της κάθε μετοχής. Το περιοδικό ΧΡΗΜΑ & ΑΓΟΡΑ, θα δημοσιεύει κάθε μήνα την ανάλυση των στοιχείων αυτών, ευθύς μόλις αυτά γίνονται διαθέσιμα.

Κάτι πολύ σημαντικό: Οι μετοχές έχουν σταθερή συμπεριφορά μέσα στο χρόνο. Μία μετοχή που έχει χαμηλή εμπορευσιμότητα, την έχει επειδή υπάρχουν κάποιοι λόγοι. Το ίδιο και μία μετοχή που έχει υψηλή εμπορευσιμότητα. Οι λόγοι αυτοί δεν αλλάζουν ούτε εύκολα, αλλά ούτε και γρήγορα.