Αρχική | Διάφορα | Τεύχη 2018-2023 (Νο 199 έως Νο 253) | Χ&Α - 204 | Τα blue chips των περασμένων δεκαετιών

Τα blue chips των περασμένων δεκαετιών

Μέγεθος γραμμάτων: Decrease font Enlarge font
Τα blue chips των περασμένων δεκαετιών

Η εξέλιξη των μεγαλύτερων εταιριών στο Χρηματιστήριο, στα τελευταία 130 χρόνια

Τίποτα στον κόσμο δε μένει σταθερό. Τα πάντα αλλάζουν μέσα στο χρόνο. Αυτό είναι ακόμη πιο εμφανές στην οικονομία και κυρίως στο Χρηματιστήριο. Εταιρίες και ολόκληροι επιχειρηματικοί κλάδοι γεννιούνται, αναπτύσσονται, μεσουρανούν, υποχωρούν και τελικά εξαφανίζονται από το προσκήνιο. Σ’ αυτή τη διαρκή εξέλιξη και αλλαγή, τη θέση τους παίρνουν κάποιες άλλες εταιρίες, οι οποίες επίσης θα έχουν το ίδιο μέλλον και την ίδια κατάληξη. Η εξέλιξη μέσα στο χρόνο δε μπορεί να ανακοπεί. Μέσα απ’ αυτή τη διαδικασία, το ζητούμενο από τις επιχειρήσεις είναι να μπορούν να μετεξελίσσονται και προσαρμόζονται στα -κάθε φορά- νέα δεδομένα, έτσι ώστε να παραμένουν ζωντανές και ενεργές. Ο αγώνας είναι διαρκής και δύσκολος. Και πολύ λίγες τα καταφέρνουν.

 

Στο Χρηματιστήριο πάντα εκπροσωπούνταν οι πιο ισχυροί κλάδοι της οικονομίας. Έχει μεγάλο ενδιαφέρον και είναι πολύ διδακτικό να δούμε το πώς διαμορφώνονταν στο Χρηματιστήριο της Αθήνας, ανά δεκαετία, η ομάδα με τις δέκα μεγαλύτερες εταιρίες από άποψης κεφαλαιοποίησης.

 

Αυτή η γρήγορη αναδρομή, πέραν του ότι θα μας αποδείξει το πώς μεταβάλλονται οι επιχειρήσεις και οι επιχειρηματικές δυνάμεις μέσα στην οικονομία, θα μας δείξει -έστω και με περιληπτικό τρόπο- τις φάσεις από τις οποίες πέρασε η ελληνική οικονομία κατά τα τελευταία 130 χρόνια, αλλά κυρίως θα μας προβληματίσει για το πώς θα πρέπει να βλέπουμε εμείς, οι επενδυτές, τις εταιρίες και την παρουσία τους μέσα στο χρόνο.

 

 

 

Τέλος έτους 1890

Ξεκινάμε τη σύντομη αυτή “χρηματιστηριακή αναδρομή” από το έτος 1890. Όταν δηλαδή το Χρηματιστήριο της Αθήνας είχε κλείσει δέκα χρόνια λειτουργίας. Στο τέλος της χρονιάς εκείνης, στο Χρηματιστήριο διαπραγματεύονταν 12 εταιρίες. Απ’ αυτές, οι 4 ήταν τράπεζες, οι οποίες κάλυπταν το 67,1% της συνολικής κεφαλαιοποίησης της αγοράς. Μόνη της η Εθνική Τράπεζα, αποτελούσε το 43,5% της κεφαλαιοποίησης. Ο δεύτερος χρηματιστηριακός κλάδος ήταν οι σιδηρόδρομοι. Οι τρεις σιδηροδρομικές εταιρίες κάλυπταν το 19,4% της συνολικής κεφαλαιοποίησης. Και μία ακόμη “μεγάλη” εταιρία, ήταν η περίφημη “Εταρεία Μεταλλείων Λαυρίου” που κάλυπτε το 9,2% της κεφαλαιοποίησης, αποτελώντας την τρίτη μεγαλύτερη εταιρία στη χρηματιστηριακή αγορά.

Δηλαδή, η “αφρόκρεμα” των ελληνικών επιχειρήσεων της εποχής εκείνης, ήταν οι τράπεζες, οι σιδηρόδρομοι  -η κατασκευή των οποίων δεν είχε ακόμη ολοκληρωθεί-, μερικά μεταλλεία, δύο κατασκευαστικές εταιρίες και το πυριτιδοποιείο. Οι τράπεζες -όπως θα φανεί και στη συνέχεια- θα παρέμεναν οι βασικοί πρωταγωνιστές της οικονομίας και του Χρηματιστηρίου και για τα επόμενα 120 χρόνια.

 

31/12/1890 Αριθμός Μετοχών Κεφαλαιοποίηση Εταιρίας (δρχ) % στη Συν. Κεφ/ποίηση
Εθνική Τράπεζα 20.000 91.200.000 43,5%
Τράπ. Βιομηχ. Πίστεως 250.000 23.375.000 11,2%
Ετ. Μεταλλείων Λαυρίου 100.000 19.350.000 9,2%
Σιδ. Πειραιώς-Αθηνών-Πελοπον. 92.000 18.124.000 8,7%
Γενική Πιστωτική Τράπεζα 50.000 14.675.000 7,0%
Σιδηρόδρομοι Θεσσαλίας 92.000 11.960.000 5,7%
Προν. Τραπ. Ηπειροθεσσαλίας 40.000 11.260.000 5,4%
Σιδηρόδρ. Αθηνών - Πειραιώς 25.000 10.600.000 5,1%
Γενική Εταιρία Εργοληψιών 12.500 4.500.000 2,1%
Δημοσίων και Δημ. Έργων 25.000 3.450.000 1,6%


Τέλος έτους 1900

Στη χρηματιστηριακή αγορά διαπραγματεύονταν 19 εταιρίες, από τις οποίες οι τέσσερις ήταν τράπεζες, οι οποίες αποτελούσαν το 52,8% της συνολικής κεφαλαιοποίησης και οι σιδηρόδρομοι (τρεις εταιρίες) το 18,4%. Στο μεταξύ όμως, έκαναν εμφάνιση οι πρώτες βιομηχανίες. Απ’ αυτές, μόνον η Ελληνική Ηλεκτρική Εταιρία βρίσκονταν ανάμεσα στις δέκα μεγαλύτερες

31/12/1900 Αριθμός Μετοχών Κεφαλαιοποίηση Εταιρίας (δρχ) % στη Συν. Κεφ/ποίηση
Εθνική Τράπεζα 20.000 79.800.000 41,7%
Σιδηρόδρ. Αθηνών - Πειραιώς 50.000 19.300.000 10,1%
Ετ. Διαχ/σης Δημ. Προσόδων 32.000 15.776.000 8,2%
Ετ. Μεταλλείων Λαυρίου 100.000 15.000.000 7,8%
Σιδηρόδρομοι Θεσσαλίας 92.000 12.144.000 6,3%
Τράπεζα Κρήτης 40.000 9.760.000 5,1%
Τράπ. Βιομηχ. Πίστεως 100.000 6.750.000 3,5%
Ελληνική Ηλεκτρική Εταιρία 50.000 4.975.000 2,6%
Τράπεζα Αθηνών 25.000 4.806.250 2,5%
Σιδ. Πειραιώς-Αθηνών-Πελοπον. 90.000 3.802.500 2,0%

 

Τέλος έτους 1910
Στο τέλος του 1910, στο Χρηματιστήριο διαπραγματεύονταν 23 εταιρίες. Οι τράπεζες είχαν φθάσει στις επτά και αντιπροσώπευαν το 58,2% της συνολικής κεφαλαιοποίησης. Όμως, με την άνοδο του μεγέθους (και της χρηματιστηριακής αξίας) της Τράπεζας Αθηνών, η κεφαλαιοποίηση της Εθνικής Τράπεζας υποχώρησε στο 24,9%, ενώ ως τρίτη μεγαλύτερη εταιρία κατατασσόταν η Τράπεζα της Ανατολής. Οι σιδηρόδρομοι (στον κλάδο είχε προστεθεί και η εταιρία Τροχιοδρόμων Αθηνών - Πειραιώς), αντιπροσωπεύουν το 16,8% της κεφαλαιοποίησης. Για πρώτη φορά έκανε την εμφάνισή της η Εταιρία Χημικών και Λιπασμάτων, η οποία πρωταγωνίστησε στο Χρηματιστήριο επί δεκαετίες. Επίσης για πρώτη φορά εμφανίστηκαν οι εταιρίες “Εναιαία - Προνομιούχος Εταιρία Σταφίδος”, που δημιουργήθηκε για να δώσει λύση στο πλεόνασμα της παραγωγής σταφίδας και η “Εταιρία Διαχείρισης Δημοσίων Προσόδων”, που ανέλαβε να συγκεντρώνει τις εισπράξεις από μία σειρά δημοσίων υπηρεσιών και οργανισμών, για την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους (κάτι σαν το σημερινό “Υπερταμείο”).

30/12/1910 Αριθμός Μετοχών Κεφαλαιοποίηση Εταιρίας (δρχ) % στη Συν. Κεφ/ποίηση
Εθνική Τράπεζα 20.000 79.600.000 24,9%
Τράπεζα Αθηνών 500.000 65.062.500 20,4%
Τράπεζα Ανατολής 200.000 28.700.000 9,0%
Τροχιόδρ. Αθηνών-Πειραιώς 40.000 19.600.000 6,1%
Ενιαία - Προν. Ετ. Σταφίδος 80.000 18.000.000 5,6%
Χημικών - Λιπασμάτων 150.000 15.393.750 4,8%
Σιδ. Πειραιώς-Αθηνών-Πελοπον. 150.000 12.712.500 4,0%
Σιδηρόδρομοι Θεσσαλίας 92.000 11.500.000 3,6%
Ετ. Διαχ/σης Δημ. Προσόδων 32.000 10.592.000 3,3%
Σιδηρόδρ. Αθηνών - Πειραιώς 28.292 9.718.302 3,0%

 

Τέλος έτους 1920
Στο Χρηματιστήριο διαπραγματεύονταν οι μετοχές 45 εταιριών. Οι τράπεζες έφθαναν στις οκτώ και κάλυπταν το 49,2% της συνολικής κεφαλαιοποίησης. Οι σιδηροδρομικές εταιρίες ήταν τρεις, αλλά μόνο μία βρισκόταν ανάμεσα στις δέκα μεγαλύτερες της αγοράς (η “Σιδηρόδρομοι Πειραιώς - Αθηνών - Πελοποννήσου”). Ο κλάδος κάλυπτε το 6,5% της συνολικής κεφαλαιοποίησης. Την περίοδο αυτή έκανε την εμφάνισή του ο κλάδος της Ακτοπλοΐας. Ήταν η εποχή που αναπτύσσονταν η εφοπλιστική κοινότητα, με το ελληνικό και το διεθνές εμπόριο, τα υπερωκεάνια που εξυπηρετούσαν τη μετανάστευση και τα πλοία που πραγματοποιούσαν τη συγκοινωνία με τα νησιά που είχαν πρόσφατα απελευθερωθεί. Ο κλάδος συμμετείχε με 14,6% στη συνολική κεφαλαιοποίηση. Στις “μεγάλες” εταιρίες κατατάχθηκε και η “Οίνων και Οινοπνευμάτων”, ως εκπρόσωπος ενός μεγάλου κλάδου (της οινοποιίας) ο οποίος επρόκειτο να έχει σημαντική επιχειρηματική -και χρηματιστηριακή- παρουσία για μία σειρά ετών.

31/12/1920 Αριθμός Μετοχών Κεφαλαιοποίηση Εταιρίας (δρχ) % στη Συν. Κεφ/ποίηση
Εθνική Τράπεζα 20.000 154.200.000 24,9%
Τράπεζα Αθηνών 480.000 48.960.000 7,9%
Εθνική Ατμοπλοϊα Ελλάδος 171.500 41.674.500 6,7%
Τράπεζα Ανατολής 200.000 25.400.000 4,1%
Προνομ.Εταιρεία Σταφίδος 80.000 25.280.000 4,1%
Τράπεζα Πειραιώς 100.000 22.100.000 3,6%
Χημικών - Λιπασμάτων 100.000 21.600.000 3,5%
Οίνων και Οινοπνευμάτων 100.000 19.950.000 3,2%
Σιδ. Πειραιώς-Αθηνών-Πελοπον. 28.294 18.221.336 2,9%
Τράπεζα Βιομηχανίας 60.000 15.300.000 2,5%

 

Τέλος έτους 1930
Στα τέλη του 1930, το Χρηματιστήριο της Αθήνας είχε αλλάξει φυσιογνωμία. Πλέον διαπραγματεύονταν οι μετοχές 95 εταιριών, ενώ μόλις είχε παρέλθει μία δεκαετία μεγάλων διακυμάνσεων, πολλών νέων εισαγωγών και αρκετών διαγραφών, ενός μεγάλου αριθμού αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου και το Χρηματιστήριο είχε αποκτήσει χρηματιστηριακούς δείκτες -οι οποίοι “επιβίωσαν” μέχρι τον πόλεμο.Στην αγορά διαπραγματεύονταν οι μετοχές 16 τραπεζών (ο αριθμός αυτός ξεπεράστηκε μόλις το 1999, όταν στο Χρηματιστήριο διαπραγματεύονταν οι μετοχές 17 τραπεζών) οι οποίες κάλυπταν το 61,2% της συνολικής κεφαλαιοποίησης. Όλοι οι άλλοι κλάδοι, παρά το ότι αποτελούνταν από ικανοποιητικό αριθμό εταιριών, εν τούτοις υποσκιάζονταν μπροστά στην πρωτοκαθεδρία του τραπεζικού κλάδου (Σιδηρόδρομοι: 3 εταιρίες και 8,2% στην κεφαλαιοποίηση, Ατμοπλοϊκές: 7 εταιρίες και 2,2% στην κεφαλαιοποίηση, Οινοποιητικές: 6 εταιρίες με 3,5% στην κεφαλαιοποίηση και λοιπές βιομηχανικές: 25 εταιρίες με 10,2% στη συνολική κεφαλαιοποίηση).

31/12/1930 Αριθμός Μετοχών Κεφαλαιοποίηση Εταιρίας (δρχ) % στη Συν. Κεφ/ποίηση
Εθνική Τράπεζα 20.000 1.524.000.000 23,4%
Τράπεζα της Ελλάδος 80.000 604.000.000 9,3%
Τράπεζα Αθηνών 1.008.000 525.168.000 8,0%
Εμπορική Τράπεζα 500.000 390.500.000 6,0%
Ηλεκτρικοί Σιδηρόδρομοι 570.243 371.798.436 5,7%
Κτηματική Τράπεζα 80.000 289.600.000 4,4%
Τράπεζα Ανατολής 280.000 212.520.000 3,3%
Πυριτιδοποιείο-Καλυκοπ. 75.000 163.125.000 2,5%
Διαχ. Υπεγγύων Προσόδων 32.000 144.000.000 2,2%
Καπν/νία-Τράπ. Καραβασίλη 15.000 127.500.000 2,0%

Τέλος έτους 1940
Η κρίση της δεκαετίας του 1930 προκάλεσε πολλές ανακατατάξεις στην ελληνική οικονομία και συνεπακόλουθα στο Χρηματιστήριο της Αθήνας. Στα τέλη του 1940 -και ενώ είχε ήδη ξεκινήσει ο πόλεμος στην Αλβανία- στο Χρηματιστήριο διαπραγματεύονταν οι μετοχές 101 εταιριών. Οι τράπεζες είχαν περιοριστεί σε 12 και κάλυπταν το 37% της κεφαλαιοποίησης. Οι βιομηχανικές επιχειρήσεις είχαν φθάσει στις 66 και κάλυπταν το 45,8% της κεφαλαιοποίησης. Οι “υποκατηγορίες” του κλάδου της βιομηχανίας ήταν: Χημικών (11 εταιρίες), Κλωστοϋφαντουργικών (15), Μετάξης (4), Οικοδομικών Υλικών (4), Ξύλου (2), Μηχανολογικών (4), Οινοποιητικών (5), Αλεύρων (4), Καπνού (3), Ηλεκτρισμού - Ψυγείων (7), Χάρτου (2) και  διαφόρων (5).Επίσης, υπήρχαν 5 εμπορικές εταιρίες που κάλυπταν το 2,0% της κεφαλαιοποίησης. Μετά τη δεκαετία του 1920, η ελληνική οικονομία άλλαξε πρόσωπο.Στην ομάδα των δέκα μεγαλύτερων εταιριών, η Εθνική Τράπεζα διατηρούσε την πρώτη θέση, όμως στην ομάδα αυτή βρίσκονται πλέον 5 βιομηχανικές εταιρίες, οι περισσότερες από κάθε άλλη φορά.

31/12/1940 Αριθμός Μετοχών Κεφαλαιοποίηση Εταιρίας (δρχ) % στη Συν. Κεφ/ποίηση
Εθνική Τράπεζα 20.000 1.160.000.000 17,7%
Τράπεζα της Ελλάδος 80.000 613.600.000 9,4%
Ηλεκτρικοί Σιδηρόδρομοι 593.357 474.685.600 7,3%
Χημικών - Λιπασμάτων 283.665 334.724.700 5,1%
Ζυθοποιία Καρόλου Φιξ 400.000 240.000.000 3,7%
Εμπορική Τράπεζα 500.000 192.000.000 2,9%
Πυριτιδοποιείο-Καλυκοπ. 75.000 189.375.000 2,9%
Ναυτική Ετ. Μιχαλινός 60.000 175.500.000 2,7%
Εριοβιομηχανία Λαναρά Κύρτση 100.000 165.500.000 2,5%
ΑΓΕΤ Ηρακλής 146.000 156.950.000 2,4%

 

Τέλος έτους 1950
Στο τέλος του 1950, στο Χρηματιστήριο διαπραγματεύονταν οι μετοχές 114 εταιριών. Από αυτές, οι 12 ήταν τράπεζες και κάλυπταν το 39,5% της συνολικής κεφαλαιοποίησης. Οι βιομηχανικές εταιρίες είχαν φθάσει στις 81 (από τις οποίες 19 Κλωστοϋφαντουργικές και 5 επεξεργασίας μετάξης) που κάλυπταν το 43,4% της κεφαλαιοποίησης του Χρηματιστηρίου.
Όμως, το Χρηματιστήριο είχε εισέλθει σε μία περίοδο απραξίας και χαμηλών συναλλαγών, κάτι φυσιολογικό αφού κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1940 καταστράφηκε η κεφαλαιακή βάση του ελληνικού πληθυσμού.

 

30/12/1950 Αριθμός Μετοχών Κεφαλαιοποίηση Εταιρίας (δρχ) % στη Συν. Κεφ/ποίηση
Εθνική Τράπεζα 22.000 177.100.000.000 19,6%
Τράπεζα της Ελλάδος 80.000 73.200.000.000 8,1%
Χημικών - Λιπασμάτων 283.665 55.031.010.000 6,1%
ΕΤΜΑ - Τεχνικής Μετάξης 620.000 47.430.000.000 5,3%
Ηλεκτρικοί Σιδηρόδρομοι 593.357 41.534.990.000 4,6%
Εθνική Ασφαλιστική 72.000 40.680.000.000 4,5%
Τράπεζα Αθηνών 1.008.000 40.320.000.000 4,5%
Εμπορική Τράπεζα 550.000 33.000.000.000 3,7%
Αν. Ελλ. Ετ. Χαρτοποιίας 200.000 32.000.000.000 3,5%
Ζυθοποιία Καρόλου Φιξ 400.000 30.000.000.000 3,3%

 

 

Τέλος έτους 1960
Στα τέλη του 1960 είχε ολοκληρωθεί η “εκκαθάριση” που επιχείρησε η διοίκηση του Χρηματιστηρίου στις εισηγμένες εταιρίες, με τη διαγραφή των αδρανών (χωρίς συναλλαγές) εταιριών. Στο Χρηματιστήριο διαπραγματεύονταν οι μετοχές 78 εταιριών, από τις οποίες οι 8 ήταν τράπεζες που αντιπροσώπευαν το 33,9% της συνολικής κεφαλαιοποίησης (και πολύ μεγαλύτερο ποσοστό στις συνολικές συναλλαγές). Οι βιομηχανικές εταιρίες περιορίστηκαν στις 57 και κάλυπταν το 41,6% της συνολικής κεφαλαιοποίησης. Μεταξύ αυτών ανάπτυξη γνώρισε ο κλάδος των Αλευροποιητικών εταιριών, με 9 εταιρίες που κάλυπταν το 2,6% της κεφαλαιοποίησης. Παράλληλα, εμφανίστηκε και ο κλάδος των ασφαλιστικών εταιριών, με 2 εταιρίες (Αστήρ και Εθνική Ασφαλιστική) που όμως κάλυπταν το 8,2% της κεφαλαιοποίησης.

31/12/1960 Αριθμός Μετοχών Κεφαλαιοποίηση Εταιρίας (δρχ) % στη Συν. Κεφ/ποίηση
Εθνική Τράπεζα 404.880 904.906.800 18,9%
Ηλεκτρικοί Σιδηρόδρομοι 1.000.000 526.000.000 11,0%
Χημικών - Λιπασμάτων 690.000 469.200.000 9,8%
Τράπεζα της Ελλάδος 80.000 300.000.000 6,3%
Εμπορική Τράπεζα 550.000 291.500.000 6,1%
ΑΓΕΤ Ηρακλής 146.000 236.520.000 4,9%
Τιτάν Τσιμέντα 161.280 199.987.200 4,2%
Αστήρ Ασφαλιστική 120.000 198.000.000 4,1%
Εθνική Ασφαλιστική 72.000 192.600.000 4,0%
Ζυθοποιία Καρόλου Φιξ 400.000 165.600.000 3,5%

 

Τέλος έτους 1970
Στα τέλη του 1970, το Χρηματιστήριο βρισκόταν στην αρχή της πρώτης μεγάλης μεταπολεμικής ανοδικής φάσης του. Διαπραγματεύονταν οι μετοχές 78 εταιριών, από τις οποίες δέκα ανήκαν στον τραπεζικό κλάδο και συμμετείχαν στο 51,3% της συνολικής κεφαλαιοποίησης. Οι βιομηχανικές εταιρίες είχαν περιοριστεί σε 54 και συμμετείχαν με το 32,3% της κεφαλαιοποίησης. Όμως, η κατάσταση αυτή θα άλλαζε στα επόμενα χρόνια, αφού θα εισέρχονταν στο Χρηματιστήριο ένας μεγάλος αριθμός εταιριών που δημιουργήθηκαν κατά τη φάση της μεταπολεμικής εκβιομηχάνισης.

31/12/1970 Αριθμός Μετοχών Κεφαλαιοποίηση Εταιρίας (δρχ) % στη Συν. Κεφ/ποίηση
Εθνική Τράπεζα 1.518.300 14.727.510.000 34,8%
Χημικών - Λιπασμάτων 717.600 3.444.480.000 8,1%
Εμπορική Τράπεζα 3.300.000 2.343.000.000 5,5%
Φοίνιξ Ασφαλιστική 1.476.191 2.214.286.500 5,2%
Τράπεζα της Ελλάδος 100.000 1.860.000.000 4,4%
ΑΓΕΤ Ηρακλής 714.550 1.772.084.000 4,2%
Τιτάν Τσιμέντα 617.280 1.265.424.000 3,0%
Βιοχάλκο 232.500 1.116.000.000 2,6%
Εθνική Ασφαλιστική 72.000 1.072.800.000 2,5%
Ηλεκτρικοί Σιδηρόδρομοι 1.250.000 1.012.500.000 2,4%

 

 

Τέλος έτους 1980
Στα τέλη του 1980 διαπραγματεύονταν οι μετοχές 116 εταιριών (στο σύνολό τους, οι διαπραγματευόμενες μετοχές έφθαναν στις 158, αφού 42 εταιρίες είχαν εκδώσει μετοχές άλλων κατηγοριών - κυρίως “προνομιούχες”). Οι τραπεζικές εταιρίες αυξήθηκαν σε 14 και εκπροσωπούσαν το 48,6% της συνολικής κεφαλαιοποίησης. Οι βιομηχανικές εταιρίες έφθασαν στις 82 και συμμετείχαν με 41,7% στην κεφαλαιοποίηση. Παράλληλα, έκαναν την εμφάνισή τους και οι τρεις πρώτες Εταιρίες Επενδύσεων Χαρτοφυλακίου (1,6% της συνολικής κεφαλαιοποίησης), ένας κλάδος που θα αναπτυσσόταν ιδιαίτερα κατά τη δεκαετία του 1990. Όμως, από το 1973 η ελληνική οικονομία εισήλθε σε φάση στασιμοπληθωρισμού, η οποία ανέδειξε τις δομικές αδυναμίες της και οδήγησε τις τράπεζες και της βιομηχανίες σε μία κρίση υπερδανεισμού από την οποία υπήρξαν σημαντικές απώλειες.

31/12/1980 Αριθμός Μετοχών Κεφαλαιοποίηση Εταιρίας (δρχ) % στη Συν. Κεφ/ποίηση
Εθνική Τράπεζα 2.797.142 34.684.560.800 24,7%
Αλουμίνιο της Ελλάδος (κ) 1.835.663 12.298.942.100 8,8%
Τράπεζα της Ελλάδος 509.356 10.543.669.200 7,5%
Χημικών - Λιπασμάτων 2.041.897 7.657.113.750 5,5%
Εμπορική Τράπεζα 7.642.105 6.725.052.400 4,8%
ΑΓΕΤ Ηρακλής 3.076.638 5.722.546.680 4,1%
Εθνική Ασφαλιστική 2.041.200 4.123.224.000 2,9%
Τιτάν Τσιμέντα 1.689.502 3.801.379.500 2,7%
Αλουμίνιο της Ελλάδος (πμψ) 458.916 3.350.086.800 2,4%
Βιοχάλκο 465.000 2.487.750.000 1,8%

 

Τέλος έτους 1990
Από τις αρχές του 1990, είχε ξεκινήσει η νέα ανοδική φάση, που έμελλε να διαρκέσει ολόκληρη τη δεκαετία. Στο τέλος του έτους, στο Χρηματιστήριο διαπραγματεύονταν οι μετοχές 145 εταιριών, ο μεγαλύτερος αριθμός που είχε, ως τότε, διαπραγματευθεί στην αθηναϊκή χρηματιστηριακή αγορά. Απ’ αυτές, οι 15 ανήκαν στον κλάδο των τραπεζών και η κεφαλαιοποίησή τους έφθανε στο 36,6% του συνόλου. Στον κλάδο της βιομηχανίας ανήκαν 87 εταιρίες που κάλυπταν το 44,2% της συνολικής κεφαλαιοποίησης. Τέλος, για πρώτη φορά έκανε αισθητή την εμφάνισή του ο ευρύτερος κλάδος των υπηρεσιών (συμπεριλαμβάνουμε και το το εμπόριο), με 43 εταιρίες. Το κυριότερο όμως στοιχείο της χρονιάς αυτής ήταν ότι ξεκινούσε ένας έντονα ανοδικός κύκλος ανόδου, ο οποίος -όπως συμβαίνει σ’ αυτές τις περιπτώσεις, συνοδεύτηκε από εισαγωγές πλήθους εταιριών, μία εξέλιξη που δήλωνε τη μεγάλη αλλαγή που συνέβαινε στην ελληνική οικονομία, η οποία είχε, από τα μέσα της δεκαετίας του 1980, εισέλθει σε μία νέα φάση της ιστορίας της. Παράλληλα, διαπιστώνουμε ότι, οι δέκα μεγαλύτερες εταιρίες του χρηματιστηριακού πίνακα, κάλυπταν το 46,1%, το χαμηλότερο ποσοστό στη μέχρι τότε ιστορία του Χρηματιστηρίου, ενώ η μετοχή της Εθνικής Τράπεζας, κυρίαρχη για περισσότερο από έναν αιώνα, κάλυπτε το 8,0% της συνολικής χρηματιστηριακής κεφαλαιοποίησης.

31/12/1990 Αριθμός Μετοχών Κεφαλαιοποίηση Εταιρίας (δρχ) % στη Συν. Κεφ/ποίηση
Εθνική Τράπεζα 12.217.921 188.155.983.400 8,0%
ΑΓΕΤ Ηρακλής 50.490.957 161.571.062.400 6,8%
Τράπεζα Πίστεως 9.900.000 142.560.000.000 6,0%
Τράπεζα Εργασίας 18.120.000 142.242.000.000 6,0%
Κτηματική Τράπεζα 8.100.000 89.910.000.000 3,8%
Ιονική Τράπεζα 2.761.662 82.021.361.400 3,5%
Ιντρακόμ (κ) 2.830.000 73.580.000.000 3,1%
Αλουμίνιο της Ελλάδος (κ) 2.624.998 73.499.944.000 3,1%
Εμπορική Τράπεζα 7.642.105 69.161.050.250 2,9%
Τιτάν Τσιμέντα 4.730.606 65.755.423.400 2,8%

 

 

Τέλος έτους 2000
Στο τέλος του έτους 2000, το Χρηματιστήριο της Αθήνας ήταν ένας εντελώς διαφορετικός οργανισμός με τις μετοχές 341 εταιριών να διαπραγματεύονται σ’ αυτό. Η κεφαλαιοποίησή του έφθασε στα 40,1 τρισεκατομμύρια δραχμές (117,6 δισεκ. ευρώ), η λειτουργία του ήταν ηλεκτρονική, το αποθετήριό του άυλο, συνδεόταν με διεθνείς επενδυτές και τις διεθνείς αγορές και επρόκειτο να μεταταχθεί στην κατηγορία των “ώριμων διεθνών αγορών”. Όμως, όπως αποδείχθηκε, το σημείο εκείνο ήταν και η, μέχρι σήμερα, “κορυφή” του, αφού αμέσως μετά ακολούθησε η πτώση και η καταστροφή.Στο τέλος του έτους εκείνου, στην αγορά διαπραγματεύονταν οι μετοχές 15 τραπεζών των οποίων η χρηματιστηριακή αξία κάλυπτε το 31,1% του συνόλου. Οι βιομηχανικές εταιρίες έφθαναν στις 135 με 25,2% συμμετοχή στη συνολική κεφαλαιοποίηση. Και ακολουθούσε μία πλειάδα εταιριών που ανήκαν είτε στον ευρύτερο κλάδο των εταιριών παροχής υπηρεσιών, είτε σε κλάδους που για πρώτη φορά εμφανίστηκαν σε τέτοια μεγέθη στην ελληνική επιχειρηματική κοινότητα (κατασκευαστικές εταιρίες, πληροφορικής, χρηματοοικονομικών υπηρεσιών κλπ). Η εικόνα αυτή φανέρωνε την αλλαγή που είχε συντελεστεί στις δομές και στο πρόσωπο της ελληνικής οικονομίας. Όμως, η εικόνα του Χρηματιστηρίου, πέραν όλων των θετικών που αναφέρθηκαν παραπάνω, έδινε την αίσθηση της υπερβολής, η οποία -όπως συμβαίνει πάντα στις αγορές- όφειλε να διορθωθεί.Στην πρώτη θέση μεταξύ όλων των εταιριών, παρέμενε η Εθνική Τράπεζα, με το μικρότερο ποσοστό (7,8%) που είχε εμφανίσει ποτέ. Ήταν η τελευταία φορά που, στο τέλος μίας δεκαετίας, η Εθνική Τράπεζα κατείχε αυτή την ηγετική θέση.

29/12/2000 Αριθμός Μετοχών Κεφαλαιοποίηση Εταιρίας (δρχ) % στη Συν. Κεφ/ποίηση
Εθνική Τράπεζα 228.080.452 3.144.089.030.820 7,8%
ΟΤΕ 504.054.199 2.739.534.571.565 6,8%
Τράπεζα Eurobank 292.461.590 2.076.477.289.000 5,2%
Alpha Bank 162.221.500 2.027.768.750.000 5,1%
Εμπορική Τράπεζα 85.451.788 1.486.006.593.320 3,7%
Πάναφον 512.500.000 1.391.437.500.000 3,5%
Coca Cola - EEE 236.668.596 1.390.428.001.500 3,5%
Cosmote 330.000.000 968.550.000.000 2,4%
Τράπεζα Πειραιώς 167.157.484 963.662.895.260 2,4%
Ελληνικά Πετρέλαια 261.168.750 928.454.906.250 2,3%

 

Τέλους έτους 2010
Στα τέλη του 2010, η χρηματιστηριακή αγορά βρισκόταν ακόμη στην αρχή της μεγαλύτερης κρίσης της ιστορίας της. Οι νέες εισαγωγές είχαν διακοπεί, ήδη από το 2007, ενώ ξεκίνησε η διαδικασία διαγραφών και αποχωρήσεων για πολλές εταιρίες και ο αριθμός των διαπραγματευόμενων εταιριών μειώθηκε στις 273. Από αυτές, οι 15 ήταν τράπεζες, οι οποίες ακόμη διατηρούσαν σημαντικό ποσοστό στη συνολική κεφαλαιοποίοηση (33,2%). Οι βιομηχανικές είχαν υποχωρήσει στις 97 και το ποσοστό συμμετοχής τους στην κεφαλαιοποίηση της αγοράς, στο 34,5%. Το υπόλοιπο ποσοστό καλύπτονταν από τις  κατασκευές (21 εταιρίες με 2,9% στην κεφαλαιοποίηση) και τον ευρύτερο τομέα υπηρεσιών. Για πρώτη φορά στην ιστορία του Χρηματιστηρίου, μεγαλύτερη εταιρία στο τέλος μίας δεκαετίας αναδείχθηκε η Coca Cola - EEE, με 13,0% της κεφαλαιοποίησης.

31/12/2010 Αριθμός Μετοχών Κεφαλαιοποίηση Εταιρίας (€) % στη Συν. Κεφ/ποίηση
Coca Cola - EEE 366.136.440 7.088.401.478 13,0%
Εθνική Τράπεζα 956.090.482 5.784.347.416 10,6%
ΟΠΑΠ 319.000.000 4.127.860.000 7,6%
ΟΤΕ 490.150.389 3.004.621.885 5,5%
ΔΕΗ 232.000.000 2.491.680.000 4,6%
Τράπεζα Κύπρου 894.948.198 2.308.966.351 4,2%
Alpha Bank 534.269.648 2.030.224.662 3,7%
Τράπεζα Eurobank 538.594.955 2.019.731.081 3,7%
Ελληνικά Πετρέλαια 305.635.185 1.791.022.184 3,3%
Τιτάν Τσιμέντα 77.007.158 1.264.457.534 2,3%

 

Τέλους έτους 2018
Στο τέλος του 2018, το Χρηματιστήριο της Αθήνας είχε -και πάλι- μία εντελώς διαφορετική εικόνα. Μετά από 9 χρόνια κρίσης, στην αγορά είχαν απομείνει οι μετοχές 178 εταιριών. Επί 11 περίπου χρόνια, οι εισαγωγές νέων εταιριών ήταν μόλις 11. Ο τραπεζικός κλάδος χρεοκόπησε σημειώνοντας απώλειες (από την “κορυφή” του κατά το 2007) που έφθασαν στο 99,8% (με βάση τον κλαδικό δείκτη), τη μεγαλύτερη απώλειες που κατέγραψε ποτέ χρηματιστηριακός κλάδος στην παγκόσμια ιστορία. Στο τέλος του 2018 είχαν απομείνει μόλις 6 τραπεζικές μετοχές, με κεφαλαιοποίηση που έφθανε στο 9,7% του συνόλου, παρά το γεγονός ότι μεταξύ του 2007 και του 2018, εισέρευσαν στον κλάδο -από αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου- περισσότερα από 60 δισεκ. ευρώ. Οι βιομηχανικές εταιρίες μειώθηκαν σε 62 και η συμμετοχή τους στη συνολική κεφαλαιοποίηση στο 46,7%. Ανάμεσα σ’ αυτές, η Coca Cola - EEE, κατείχε ποσοστό 21,5% της συνολικής κεφαλαιοποίησης του Χρηματιστηρίου, ή το 46% του βιομηχανικού κλάδου. Πρόκειται σαφώς για μία ανισορροπία της αγοράς. Η οποία όμως μόλις φαίνεται να βγαίνει από τη βαριά κρίση της.

31/12/2018 Αριθμός Μετοχών Κεφαλαιοποίηση Εταιρίας (€) % στη Συν. Κεφ/ποίηση
Coca Cola - EEE 371.365.550 9.997.160.606 21,5%
ΟΤΕ 490.150.389 5.087.761.038 11,0%
ΟΠΑΠ 319.000.000 2.603.040.000 5,6%
Motor Oil 110.782.980 2.381.834.070 5,1%
Ελληνικά Πετρέλαια 305.635.185 2.322.827.406 5,0%
Jumbo 136.059.759 1.858.576.308 4,0%
Alpha Bank 1.543.699.381 1.741.292.902 3,8%
Τιτάν Τσιμέντα 77.063.568 1.499.657.033 3,2%
Εθνική Πανγαία 255.494.534 1.205.934.200 2,6%
Όμιλος Μυτιληναίου 142.891.161 1.104.548.675 2,4%

 

Τί μπορεί να γίνει στο μέλλον;
Η αγορά θα ανακάμψει βεβαίως και θα ισορροπήσει, όπως άλλωστε έκανε τόσες και τόσες φορές στην ιστορία της. Όμως, για να το πετύχει μία νέα ισορροπία, θα περάσουν χρόνια. Πρώτα θα πρέπει να ανακάμψει η οικονομία, ώστε να φανεί η ανισορροπία μεταξύ των τιμών της χρηματιστηριακής αγοράς και της κατάστασης της οικονομίας. Στη συνέχεια, η άνοδος των τιμών στο Χρηματιστήριο θα προσελκύσει νέες εταιρίες σ’ αυτό. Αν αυτές οι νέες εκδόσεις είναι πετυχημένες, η υψηλή ζήτηση θα αυξήσει τις τιμές των νέων μετοχών που θα εισαχθούν. Αυτό, θα προσελκύσει και άλλες εταιρίες και κάπου εκεί, θα μπουν οι βάσεις και θα ξεκινήσει η νέα διαδικασία ανόδου. Έως τότε, η αγορά παρακολουθεί τις εξελίξεις στην οικονομία, κλείνει τις “ανισορροπίες” και ετοιμάζεται.

 

Τί απέγιναν οι εταιρίες που κάποτε κυριάρχησαν στην αγορά;

Μεταξύ των δεκαετιών 1890 και 1960, συνολικά 58 εταιρίες βρέθηκαν -για μία ή περισσότερες φορές- στην πρώτη δεκάδα των εταιριών με τη μεγαλύτερη χρηματιστηριακή αξία. Από τις εταιρίες αυτές οι 17 εξακολουθούν να διαπραγματεύονται στο Χρηματιστήριο μέχρι και σήμερα. Από τις υπόλοιπες 41, οι 12 απορροφήθηκαν από εταιρίες που υφίστανται έως και σήμερα (οι 7 ήταν τράπεζες ή ασφαλιστικές εταιρίες και απορροφήθηκαν έμμεσα ή άμεσα από την Εθνική Τράπεζα, δύο -η Εμπορική Τράπεζα και η Ιονική Τράπεζα- απορροφήθηκαν από την Alpha Bank, μία -η Τράπεζα Εργασίας- απορροφήθηκε από τη Eurobank, μία -η Αλουμίνιο της Ελλάδας- από τον Όμιλο Μυτιληναίου και μία -Cosmote- απορροφήθηκε από τον ΟΤΕ). Η ΕΤΜΑ, η ΑΓΕΤ Ηρακλής και η ΠΑΝΑΦΟΝ διεγράφησαν από το Χρηματιστήριο μετά από δημόσια πρόταση, ενώ η Τράπεζα Κύπρου διαγράφηκε μετά από δική της αίτηση. Οι υπόλοιπες 25 πτώχευσαν ή διέκοψαν τη λειτουργία τους με άλλο τρόπο, κατά το διάστημα της παρουσίας τους στο Χρηματιστήριο.

Δείτε την εξέλιξη, την κατάληξη και το έτος διαγραφής κάθε μίας από τις παραπάνω αναφερόμενες εταιρίες (δείτε εδώ).

 

Μετοχή (Εταιρία) Κατάσταση εταιρίας Αιτία διαγραφής από Χρηματιστήριο Δεκαετίες στις πρώτες θέσεις
Εθνική Τράπεζα Υφίσταται 13
Τιτάν Τσιμέντα Υφίσταται 6
Τράπεζα της Ελλάδος Υφίσταται 6
Alpha Bank Υφίσταται 5
Coca Cola - EEE Υφίσταται 3
Ελληνικά Πετρέλαια Υφίσταται 3
ΟΤΕ Υφίσταται 3
ΟΠΑΠ Υφίσταται 2
Τράπεζα Eurobank Υφίσταται 2
Τράπεζα Πειραιώς Υφίσταται 2
Βιοχάλκο Υφίσταται 1
Jumbo Υφίσταται 1
Motor Oil Υφίσταται 1
ΔΕΗ Υφίσταται 1
Εθνική Πανγαία Υφίσταται 1
Ιντρακόμ (κ) Υφίσταται 1
Όμιλος Μυτιληναίου Υφίσταται 1
Εμπορική Τράπεζα Απορρόφηση από υφιστάμενη 2011 - Δημόσια Πρόταση, απορρόφηση από Alpha Bank 8
Τράπεζα Αθηνών Απορρόφηση από υφιστάμενη 1956 - Απορροφήθηκε από την Εθνική Τράπεζα 5
Εθνική Ασφαλιστική Απορρόφηση από υφιστάμενη 2008 - Απορροφήθηκε από την Εθνική Τράπεζα 4
Τράπεζα Ανατολής Απορρόφηση από υφιστάμενη 1933 - Απορροφήθηκε από την Εθνική Τράπεζα 3
Αλουμίνιο της Ελλάδος (κ) Απορρόφηση από υφιστάμενη 2007 - Απορροφήθηκε από τον Όμιλο Μυτιληναίου 2
Κτηματική Τράπεζα Απορρόφηση από υφιστάμενη 1998 - Απορροφήθηκε από την Εθνική Τράπεζα 2
Cosmote Απορρόφηση από υφιστάμενη 2008 - Απορρόφηση από ΟΤΕ. 1
Αστήρ Ασφαλιστική Απορρόφηση από υφιστάμενη 1997 - Απορρόφηση από Εθνική Ασφαλιστική 1
Ιονική Τράπεζα Απορρόφηση από υφιστάμενη 2000 - Απορροφήθηκε από την Alpha Bank, από την οποία είχε εξαγορασθεί το 1999 1
Τράπεζα Εργασίας Απορρόφηση από υφιστάμενη 2000 - Απορροφήθηκε από την Τράπεζα Eurobank 1
Τράπεζα Κρήτης Απορρόφηση από υφιστάμενη 1919 - Απορροφήθηκε από την Εθνική Τράπεζα 1
Φοίνιξ Ασφαλιστική Απορρόφηση από υφιστάμενη 2007- Απορρόφηση από Εμπορική Τράπεζα μετά από Υποχρεωτική Δημόσια Πρόταση 1
ΑΓΕΤ Ηρακλής Υφιστάμενη εκτός Χρηματιστηρίου 2016 - Δημόσια Πρόταση 5
ΕΤΜΑ - Τεχνικής Μετάξης Υφιστάμενη εκτός Χρηματιστηρίου 2009 - Δημόσια Πρόταση 1
Πάναφον Υφιστάμενη εκτός Χρηματιστηρίου 2004 - Δημόσια Πρόταση 1
Τράπεζα Κύπρου Υφιστάμενη εκτός Χρηματιστηρίου 2017 - Μετά από αίτηση της Εταιρίας. 1
Χημικών - Λιπασμάτων Πτώχευση - Διακοπή 1997 - Εισαγωγή σε καθεστώς εκκκαθάρισης. 7
Ηλεκτρικοί Σιδηρόδρομοι Πτώχευση - Διακοπή 2006 - Λόγω μεγάλης διάρκειας σε αναστολή διαπραγμάτευσης. Τελευταία ονομασία "Καζίνο Πόρτο Καρράς ΑΕ" 5
Σιδ. Πειραιώς-Αθηνών-Πελοπον. Πτώχευση - Διακοπή 1954 - Απορροφήθηκε από τους Σιδηροδρόμους Ελληνικού Κράτους. 4
Ζυθοποιία Καρόλου Φιξ Πτώχευση - Διακοπή 1993 - Πτώχευση 3
Σιδηρόδρ. Αθηνών - Πειραιώς Πτώχευση - Διακοπή 1927 - Συμμετοχή για τη σύσταση νέας Ανώνυμης Εταιρίας 3
Σιδηρόδρομοι Θεσσαλίας Πτώχευση - Διακοπή 1953 - Πτώχευση 3
Ετ. Διαχ/σης Δημ. Προσόδων Πτώχευση - Διακοπή 1993 - Έληξε ο σκοπός για τον οποίο δημιουργήθηκε. 2
Ετ. Μεταλλείων Λαυρίου Πτώχευση - Διακοπή 1934 - Διεγράφη λόγω μη πληρωμής συνδρομών στο ΧΑΑ. Ακολούθησε η πτώχευση. 2
Πυριτιδοποιείο-Καλυκοπ. Πτώχευση - Διακοπή 2005 - Πτώχευση 2
Τράπ. Βιομηχ. Πίστεως Πτώχευση - Διακοπή 1906 - Απορροφήθηκε από την Τράπεζα Αθηνών 2
Αν. Ελλ. Ετ. Χαρτοποιίας Πτώχευση - Διακοπή 1993 - Πτώχευση 1
Γενική Εταιρία Εργοληψιών Πτώχευση - Διακοπή 1907 - Πτώχευση 1
Γενική Πιστωτική Τράπεζα Πτώχευση - Διακοπή 1897 - Πτώχευση 1
Δημοσίων και Δημ. Έργων Πτώχευση - Διακοπή 1907 - Συγωνεύθηκε με την Ελληνική Εταιρία Μεταλλείων. 1
Διαχ. Υπεγγύων Προσόδων Πτώχευση - Διακοπή 1993 - Έληξε ο σκοπός για τον οποίο δημιουργήθηκε. 1
Εθνική Ατμοπλοϊα Ελλάδος Πτώχευση - Διακοπή 1939 - Πτώχευση 1
Ελληνική Ηλεκτρική Εταιρία Πτώχευση - Διακοπή 1919 - Έληξε ο σκοπός για τον οποίο δημιουργήθηκε. 1
Ενιαία - Προν. Ετ. Σταφίδος Πτώχευση - Διακοπή 1936 - Σταμάτησε να υφίσταται ο λόγος ύπαρξής της. 1
Εριοβιομηχανία Λαναρά Κύρτση Πτώχευση - Διακοπή 1958 - Πτώχευση 1
Ναυτική Ετ. Μιχαλινός Πτώχευση - Διακοπή 1960 - Μετά από αίτηση της εταιρίας 1
Οίνων και Οινοπνευμάτων Πτώχευση - Διακοπή 2006 - Αφού άλλαξε διάφορα ονόματα και σκοπούς, κηρύχθηκε σε πτώχευση ως "Intersat". 1
Προν. Τραπ. Ηπειροθεσσαλίας Πτώχευση - Διακοπή 1899 - Απορροφήθηκε από την Εθνική Τράπεζα 1
Προνομ.Εταιρεία Σταφίδος Πτώχευση - Διακοπή 1936 - Σταμάτησε να υφίσταται ο λόγος ύπαρξής της. 1
Τράπεζα Βιομηχανίας Πτώχευση - Διακοπή 1933 - Εκούσια εκκαθάριση 1
Τροχιόδρ. Αθηνών-Πειραιώς Πτώχευση - Διακοπή 1918 - Διαγράφηκε με αίτηση της εταιρίας. 1

 

Γιάννης Σιάτρας

 

ΧΡΗΜΑ & ΑΓΟΡΑ
Τεύχος 204 - 4/3/2019
Περιεχόμενα τεύχους 204

 

 


Εγγραφή RSS για αυτά τα σχόλια Σχόλια (0)

συνολικά: | προβολή:

Σχολιάστε το άρθρο comment

Παρακαλώ εισάγετε τον κωδικό που βλέπετε στην εικόνα:

Eshop
  • email Αποστολή άρθρου
  • print Εμφάνιση εκτύπωσης
  • Plain text Προβολή ώς Plain Text