Αρχική | Διάφορα | Τεύχη 2018-2023 (Νο 199 έως Νο 253) | Χ&Α - 204 | Δυσαρμονία μεταξύ λαϊκού αισθήματος και οικονομικών δεικτών!

Δυσαρμονία μεταξύ λαϊκού αισθήματος και οικονομικών δεικτών!

Μέγεθος γραμμάτων: Decrease font Enlarge font
Δυσαρμονία μεταξύ λαϊκού αισθήματος και οικονομικών δεικτών!

Επί δύο σχεδόν χρόνια προσπαθούσα να πείσω συγγενείς, φίλους και πελάτες - επενδυτές, ότι η ελληνική οικονομία είχε εισέλθει σε τροχιά εξόδου από την κρίση και ότι σύντομα αυτό θα φαινόταν και στους οικονομικούς δείκτες. Μάταια όμως. Ουδείς με πίστευε και μάλιστα έλεγαν ότι προβάλλω “κυβερνητικές θέσεις”.

Πριν από μερικούς μήνες, όταν η αλλαγή στην ελληνική οικονομία αποτυπώνονταν στους οικονομικούς δείκτες, πάλι ουδείς με πίστευε. “Να κοιτάξεις τον κόσμο γύρω σου”, μου έλεγαν, ίσως και ενοχλημένοι!

Σήμερα που τα επιτόκια των ελληνικών ομολόγων υποχωρούν, η χώρα αναβαθμίζεται από τους οίκους αξιολόγησης και το Χρηματιστήριο ανεβαίνει, πάλι δε με πιστεύουν.

 

Τί συμβαίνει; Πολλά από τα άτομα με τα οποία συζητώ, είναι άτομα σοβαρά και με πολλές γνώσεις. Γιατί το αίσθημα της ανάκαμψης δεν περνά εύκολα σ’ αυτούς και -όπως υποθέτω- στην ευρύτερη ελληνική κοινωνία;

 

Εκτιμώ ότι δύο τινά μπορεί να συμβαίνουν.

Πρώτον, όταν έχουν περάσει 9 ολόκληρα χρόνια μιας πρωτοφανούς -ακόμη και για τα παγκόσμια δεδομένα- οικονομικής και κοινωνικής κρίσης, όπου κόπηκε ο μισθός σου και η σύνταξή σου, ή είδες τη μικρή σου επιχείρηση να καταστρέφεται, όταν -επί όλο αυτό το διάστημα- ακούς καθημερινά για το χρέος, για τα spreads, για τους διάφορους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς, για τρόικες, για δισεκατομμύρια, για υπερταμεία, για νόμους Κατσέλη, Λοβέρδου, Κατρούγκαλου και για δεκάδες ακόμη ονόματα, όρους και έννοιες που έχουν εισβάλει στη ζωή σου και την έχουν κατακυριεύσει και την έχουν ποδοπατήσει, δυσκολεύεσαι ή και αρνείσαι να πιστέψεις ότι όλα αυτά, δεν τελειώνουν, αλλά περιορίζονται και ότι ξαναγυρνάμε σε κάποια ομαλότητα και ότι κάποιοι δείκτες, τώρα πια, ανεβαίνουν. Απλά το αρνείσαι. Όταν κάποιος έχει περάσει από τόσο δύσκολες και δυσάρεστες καταστάσεις, καταλήγει φοβισμένος και εκφράζεται με καχυποψία, με δυσπιστία και με επιφυλάξεις. Η εμπειρία του άμεσου παρελθόντος, επηρεάζει τον τρόπο σκέψης και την τρέχουσα συμπεριφορά.

Το ίδιο συμβαίνει και με άτομα που κάποτε ήταν “επενδυτές”. Μάταια προσπαθώ να τους πείσω να σκεφτούν να επανατοποθετηθούν στην αγορά. Είναι δύσπιστοι. Θεωρούν ότι τώρα εξελίσσεται ακόμη ένα “παιχνίδι”. Παιχνίδι των ξένων, των τραπεζιτών, των λαμογιών, των οποιωνδήποτε. Κατανοώ και δικαιολογώ τη συμπεριφορά τους.

 

Το δεύτερο που μπορεί να συμβαίνει είναι ότι, οι περισσότεροι κάνουν συγκρίσεις του “σήμερα” με το “πριν δέκα χρόνια”. Και εδώ είναι ένα σοβαρό μεθοδολογικό λάθος. Οι οικονομικοί δείκτες συγκρίνουν το “σήμερα” με το “χθες”. Και διαπιστώνουν μία θετική μεταβολή και προβάλλουν ένα πρόσημο “συν”. Και ο οικονομολόγος αυτό το ερμηνεύει ως πρόοδο και ανάπτυξη. Όμως, ο πολίτης, δηλαδή η νοικοκυρά, ο υπάλληλος, ο συνταξιούχος και ο μικρομαγαζάτορας δε το βλέπει έτσι. Συγκρίνει το (βελτιωμένο έναντι του χθες) σήμερα, με το “τότε”, το “πριν από δέκα χρόνια”.Και εδώ έχουμε ένα πρόβλημα αντίληψης.

 

Θα πρέπει να εξηγηθεί στην κοινωνία ότι, το “πριν από δέκα χρόνια” πέθανε. Και δεν θα ξαναγυρίσει. Θα πρέπει να εξηγηθεί ότι, τώρα έχουμε τραβήξει μία μεγάλη γραμμή και ότι, έχουμε ξεκινήσει από την αρχή. Ότι στο εξής οι αμοιβές και οι συντάξεις θα είναι χαμηλές. Ότι θα πληρώνουμε περισσότερους φόρους. Ότι τίποτα δεν είναι το ίδιο με δέκα χρόνια πριν, αλλά ότι το “σήμερα” είναι καλύτερο από το “χθες” και αν δουλέψουμε σωστά, το “αύριο” μπορεί να είναι καλύτερο από το “σήμερα”. Και αυτό οι οικονομολόγοι το θεωρούν πρόοδο και ανάπτυξη. Και, όσο κινούμαστε στη ρότα της ανάπτυξης, τότε κάποτε, μπορεί να πλησιάσουμε στον τρόπο που ζούσαμε δέκα χρόνια πριν.

 

Ας γίνουμε -επιτέλους- ρεαλιστές. Επειδή, αν συνεχίσουμε να ζούμε στο παρελθόν και να συγκρίνουμε τα πάντα μ’ αυτό, φοβάμαι ότι δεν θα έχουμε μέλλον.

 

Γιάννης Σιάτρας

 

 

ΧΡΗΜΑ & ΑΓΟΡΑ
Τεύχος 204 - 4/3/2019
Περιεχόμενα τεύχους 204


Εγγραφή RSS για αυτά τα σχόλια Σχόλια (0)

συνολικά: | προβολή:

Σχολιάστε το άρθρο comment

Παρακαλώ εισάγετε τον κωδικό που βλέπετε στην εικόνα:

Eshop
  • email Αποστολή άρθρου
  • print Εμφάνιση εκτύπωσης
  • Plain text Προβολή ώς Plain Text