Ιταλία: Η γέφυρα προς τη διαπλοκή

Η πρώτη επισήμανση του Πόντι αφορούσε τα κεφάλαια, με τον καθηγητή να υποστηρίζει ότι η διαχειρίστρια εταιρεία Autostrade per l’ Italia εξασφάλιζε «ασυνήθιστα» κέρδη. Η δεύτερη παρατήρηση του καθηγητή ήταν ότι οι κρατικές υπηρεσίες δεν εφάρμοζαν τον νόμο, αφήνοντας ανεξέλεγκτη την εταιρεία.

Την εταιρεία ελέγχει η οικογένεια Μπένετον, γνωστή για τα πολύχρωμα ενδύματα που πουλάει σε όλο τον κόσμο. Οι δημόσιες τοποθετήσεις του Πόντι προκάλεσαν την οργή της οικογένειας, η οποία τον απείλησε με αγωγή αξίας πολλών εκατομμυρίων δολαρίων, προτού υποχωρήσει.

Η κατάρρευση της γέφυρας αποκαλύπτει τα ενδημικά προβλήματα της ιδιωτικοποίησης των ιταλικών αυτοκινητοδρόμων, με τις ιδιωτικές εταιρείες να εξασφαλίζουν αστρονομικά κέρδη και το κράτος να παίζει ρόλο απλού παρατηρητή. Η Autostrade ανήκει στον ίδιο όμιλο ο οποίος είχε αναλάβει την επιθεώρηση των έργων. Το συμβόλαιο εκμετάλλευσης των αυτοκινητοδρόμων είναι ιδιαίτερα ευνοϊκό για τους Μπένετον, καθώς λήγει το 2038 και επιτρέπει στην εταιρεία να αυξάνει τα διόδια κάθε χρόνο.

«Είναι ιδιαίτερα ειρωνικό που η οικογένεια Μπένετον εμφανίζεται τώρα σε πολλά μέσα ενημέρωσης ως αρπακτική. Τη δεκαετία του 1990 και μετά, είχαν αποκτήσει πολύ καλή φήμη», λέει ο Αντρέα Κόλι, καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Μποκόνι του Μιλάνο. Η οικογένεια εκμεταλλεύθηκε το κύμα ιδιωτικοποιήσεων τη δεκαετία του 1990 για εξαγοράσει ποσοστό 30% της έως τότε κρατικής Autostrade, που ιδρύθηκε το 1958, έναντι 2,8 δισ. ευρώ. Το 2003, οι Μπένετον αύξησαν το μερίδιό τους ιδρύοντας νέο όμιλο, ο οποίος εξαγόρασε την πλειονότητα των μετοχών της Autostrade. Την ίδια εποχή, η γέφυρα Μοράντι είχε ήδη αρχίσει να εμφανίζει ίχνη φθοράς, παρά τους δύο «γύρους έκτακτων εργασιών» που είχε υποστεί, ενώ η πρόταση της διαχειρίστριας εταιρείας για κατασκευή παρακαμπτήριας οδού δεν έγινε αποδεκτή από οργανώσεις κατοίκων της Γένοβας. Οταν εξελέγη κεντροαριστερή κυβέρνηση το 2006, το συμβόλαιο της Autostrade άρχισε να απασχολεί τις Αρχές. Ο νέος νόμος, που ψηφίστηκε με στόχο τον περιορισμό των αυξήσεων στα διόδια, ουδέποτε εφαρμόσθηκε εξαιτίας της νίκης του Μπερλουσκόνι στις εκλογές του 2008. Ο νέος πρωθυπουργός έσπευσε να προστατεύσει την επένδυση των Μπένετον, ακυρώνοντας κάθε πρόσκομμα στην κερδοφορία της Autostrade.