Mε περιορισμένα «όπλα» οι κεντρικές τράπεζες μπροστά σε νέα επιβράδυνση

Δέκα χρόνια αργότερα, οι κεντρικές τράπεζες σε ΗΠΑ, Ευρώπη και Ιαπωνία έχουν κερδίσει εύσημα, επαναφέροντας την οικονομία σε αναπτυξιακή τροχιά. Μόνο που δεν πρόλαβαν να αποσύρουν τα έκτακτα μέτρα χαλάρωσης. Με τη νεά φάση επιβράδυνσης προ των πυλών,  αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο να έχουν ξεμείνει από «πυρομαχικά».

‘Ήδη η «χρυσή εποχή» της παγκόσμιας οικονομίας φαίνεται πως έχει παρέλθει. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο υποβάθμισε τον Ιανουάριο τις προβλέψεις του, αναμένοντας επιβράδυνση της ανάπτυξης στο 3,5% φέτος(από 3,7% του 2018) προτού επιταχυνθεί ελαφρά το 2020.

Τα νέα οικονομικά δεδομένα κρατούν «δεμένα» τα χέρια των μεγάλων κεντρικών τραπεζών, που δεν πρόλαβαν να αποσύρουν το μεγαλύτερο μέρος των έκτακτων μέτρων που ενεργοποιήσει τα χρόνια μετά την πιστωτική κρίση και τη μετέπειτα ευρωπαϊκή κρίση χρέους.  Από το 2009, οι τέσσερις μεγάλες κεντρικές τράπεζες –Φέντεραλ Ριζέρβ των ΗΠΑ, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, και Τράπεζα της Αγγλίας- διοχέτευσαν ρευστότητα περίπου 13 τρισ. ευρώ στην παγκόσμια οικονομία και μείωσαν τα  επιτόκια σε επίπεδα-ναδίρ.

Εκ των μεγάλων κεντρικών τραπεζών, μόνο η Fed των ΗΠΑ εγκαινίασε κύκλο αύξησης του κόστους χρήματος, τον Δεκέμβριο του 2015. Έπειτα από διαδοχικές αυξήσεις, το βασικό επιτόκιο στις ΗΠΑ ανέρχεται στο εύρος του 2,25%-2,5%. Στη συνεδρίαση του Ιανουαρίου, ο πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ, Τζερόμ Πάουελ, άλλαξε στάση νομισματικής πολιτικής, τονίζοντας ότι η Fed θα είναι «υπομονετική» στις επόμενες επιτοκιακές αυξήσεις.

Οικονομολόγοι σε πρόσφατη δημοσκόπηση του Reuters προβλέπουν μόνο μία κίνηση από τη Fed εντός του 2019, έπειτα από τέσσερις επιτοκιακές αυξήσεις στη διάρκεια του 2018. Στη δημοσκόπηση –που διεξήχθη στις 11-14 Μαρτίου- οι οικονομολόγοι εκτιμούν ότι η Fed θα παραμείνει υπομονετική λίγο περισσότερο, περιμένοντας έως το τρίτο τρίμηνο για την επόμενη αύξηση και στη συνέχεια θα παραμείνει στο περιθώριο.

Με την οικονομική ανάπτυξη στις ΗΠΑ να μετριάζεται την επόμενη τριετία και τον πληθωρισμό υποτονικό, ολοένα και περισσότεροι οικονομολόγοι εμφανίζονται επιφυλακτικοί για τα επόμενα βήματα της Fed. Για τη συνεδρίαση της 19^ης-20ής Μαρτίου συμφωνούν ομόφωνα ότι η Fed θα τηρήσει στάση αναμονής.

Στην Ευρωζώνη, η επιβράδυνση της οικονομίας αναγκάζει τον πρόεδρο της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, σε μεταστροφή προς την κατεύθυνση της νομισματικής χαλάρωσης. Έπειτα από τον «επίλογο» το προγράμματος αγοράς ενεργητικού, τον Δεκέμβριο του 2018, η ΕΚΤ στην τελευταία συνεδρίαση της 7^ηςΜαρτίου ανακοίνωσε τρίτο γύρο χορήγησης φθηνών δανείων προς τις  ευρωπαϊκές τράπεζες, ενώ δεσμεύθηκε για τη διατήρηση των επιτοκίων σε ιστορικά χαμηλά τουλάχιστον έως τα τέλη του έτους.

Η ΕΚΤ υποβάθμισε τις εκτιμήσεις για το ΑΕΠ της Ευρωζώνης, αναμένοντας ανάπτυξη 1,1% για το 2019 από 1,7% προηγουμένως, και επιτάχυνση στο 1,6% το 2020 από 1,7% προηγουμένως. Για το 2021 διατήρησε αμετάβλητη την εκτίμηση για ρυθμούς ανάπτυξης στο 1,5%.

Οι οικονομολόγοι σε ξεχωριστή δημοσκόπηση του Reuters εκτιμούν ότι η ΕΚΤ ίσως να έχασε την ευκαιρία να αυξήσει τα επιτόκια προτού έλθει η επόμενη φάση οικονομικής επιβράδυνσης –εάν δεν έχει έλθει ήδη στην Ευρωζώνη.

Σύμφωνα με τη δημοσκόπηση, υπάρχουν 20% πιθανότητες ύφεσης στη Ζώνη του Ευρώ μέσα στο επόμενο 12μηνο, σενάριο που εάν γίνει πραγματικότητα, θα βρει την ΕΚΤ με ελάχιστα «πυρομαχικά» στο οπλοστάσιό της, καθώς το βασικό επιτόκιο παραμένει από τον Μάρτιο του 2016 στο μηδέν και το επιτόκιο αποδοχής καταθέσεων σε αρνητικά επίπεδα, στο -0,4%.

Οι αναλυτές προβλέπουν ότι, παρά τα «γκρίζα σύννεφα» πάνω από την οικονομία, η ΕΚΤ δεν πρόκειται να ενεργοποιήσει νέο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, τουλάχιστον έως τα τέλη του 2020.