EuroCapital: Μέρισμα: Διαχρονικά, το πιο σημαντικό στοιχείο μιας μετοχής - (Μέρος Α') Μέρισμα: Διαχρονικά, το πιο σημαντικό στοιχείο μιας μετοχής - (Μέρος Α') ================================================================================ Γιάννης Σιάτρας on 19/12/2020 07:22 Το παρόν άρθρο αποτελεί τμήμα της ύλης του τεύχους 202 (Ιανουάριος 2019). Αναδημοσιεύεται για εκπαιδευτικούς ή εγκυκλοπαιδικούς λόγους. Δείτε τα περιεχόμενα του τεύχους 202 (εδώ). Δείτε το μέρος Β' της μελέτης: Οι “βασιλιάδες” του μερίσματος στην Ελλάδα (εδώ).         Το μέρισμα: Διαχρονικά, το πιο σημαντικό στοιχείο μιας μετοχής   Μέρισμα είναι το τμήμα των κερδών που η επιχείρηση επιστρέφει στους μετόχους της. Το μέρισμα, μας δείχνει τα πάντα για μία εταιρία. Μας δείχνει το εάν η εταιρία είναι υγιής, τη φάση του επιχειρηματικού κύκλου της που διανύει, την αναμενόμενη πορεία της τιμής της μετοχής της, τη συμπεριφορά της τιμής της μετοχής σε μία δύσκολη συγκυρία, αλλά και το πόσο η διοίκηση σέβεται τους μετόχους της. Μάλιστα, το ποσοστό των εταιριών που δίνει μέρισμα στη χρηματιστηριακή αγορά μιας χώρας, μπορεί να μας δείξει και τη φάση που διανύει η οικονομία της χώρας αυτής. Το μέρισμα μας δείχνει και ποιές εταιρίες θα οδηγηθούν στην κατηγορία της “Επιτήρησης”, ή ποιές από την κατηγορία αυτή θα δουν σύντομα την πόρτα της εξόδου από το Χρηματιστήριο. Η επένδυση σε μία μετοχή χωρίς την προηγούμενη εξέταση της μερισματικής της πολιτικής, είναι ένα σοβαρό επενδυτικό λάθος. Η σταθερή διανομή μερίσματος κάθε χρόνο συνιστά μία διαβεβαίωση για τη σταθερή πορεία της εταιρίας. Ακόμη περισσότερο, η διαχρονική αύξηση του διανεμόμενου μερίσματος διαβεβαιώνει για την πραγματική ανοδική πορεία των οικονομικών μεγεθών της. Η μείωση του μερίσματος, είναι το πρώτο “σημάδι κινδύνου” για την εταιρία. Και εάν το μέρισμα συνεχίσει να μειώνεται, είναι βέβαιο ότι η εταιρία αντιμετωπίζει προβλήματα. Η μη διανομή μερίσματος δηλώνει μία πολύ σοβαρή αδυναμία για την εταιρία. Και εάν η εταιρία συνεχίσει να μη διανέμει μέρισμα, τότε το μέλλον της δεν είναι ευοίωνο. Αυτό επιβεβαιώνεται διαρκώς από τις αγορές και την ιστορία τους. Σε κάποιες περιόδους του παρελθόντος, φάνηκε ότι το μέρισμα έχανε τη σημασία του για τους επενδυτές. Αυτό όντως συμβαίνει, αλλά μόνον σε φάσεις μεγάλης χρηματιστηριακής ανόδου. Στις φάσεις εκείνες, η άνοδος της τιμής των μετοχών είναι τόσο έντονη και οι μεταβολές τόσο μεγάλες, ώστε όντως, η απόδοση του μερίσματος -μικρή σε σχέση με τις μεγάλες αυξήσεις στην τιμή- παραβλέπεται. Όμως, οι φάσεις αυτές είναι λίγες και αραιές στην εξέλιξη της χρηματιστηριακής ιστορίας και δε συνιστούν τον κανόνα. Ο κανόνας είναι ότι, οι μετοχές των εταιριών με σταθερή μερισματική πολιτική και υψηλή μερισματική απόδοση, διαχρονικά έχουν πολύ καλύτερη πορεία από τις υπόλοιπες. Είναι άπειρες οι περιπτώσεις που εξετάζει η διεθνής χρηματιστηριακή βιβλιογραφία, όπου αποδεικνύεται η θετική σχέση μεταξύ διανομής ικανοποιητικού μερίσματος και θετικής πορείας της μετοχής, η οποία μάλιστα, διαχρονικά, είναι καλύτερη από την πορεία του μέσου όρου της χρηματιστηριακής αγοράς και των χρηματιστηριακών της δεικτών. Μάλιστα, όπως κάποιος μπορεί να διαβάσει και σε άλλες σελίδες του παρόντος τεύχους, στις ΗΠΑ, αλλά και σε άλλες χώρες, έχει -εδώ και δεκαετίες- δοθεί έμφαση στις μετοχές με σταθερά θετική και υψηλή μερισματική απόδοση και έχουν δημιουργηθεί ειδικές κατηγορίες (με εμφατικές ονομασίες) που συμπεριλαμβάνουν αυτές τις μετοχές. Στην Ελλάδα, δυστυχώς η χρηματιστηριακή έρευνα βρίσκεται ακόμη σε εμβρυακό επίπεδο. Στα παλιά χρόνια, στη φάση της ανόδου της χρηματιστηριακής αγοράς, υπήρχαν αναλυτές που θα μπορούσαν να ασχοληθούν με την έρευνα, πλην όμως απουσίαζαν τα στοιχεία (μετοχικά στοιχεία και στοιχεία συναλλαγών του παρελθόντος). Σήμερα, εξαιτίας των ηλεκτρονικών συναλλαγών, τα στοιχεία υπάρχουν σε αφθονία, όμως -λόγω της πολυετούς κρίσης- απουσιάζουν οι αναλυτές, αλλά και οι ...επενδυτές!     Η διανομή μερίσματος στο Χ.Α. Με βάση το Ν.3604/2007 οι ανώνυμες εταιρείες υποχρεούνται να διανέμουν στους μετόχους ποσοστό τουλάχιστον 35% επί των καθαρών κερδών. Αυτό μπορεί να μην εφαρμοστεί εάν το αποφασίσει η Γενική Συνέλευση των μετόχων με πλειοψηφία τουλάχιστον 65% του καταβεβλημένου εταιρικού κεφαλαίου. Στην περίπτωση αυτή, το μη διανεμόμενο μέρισμα μέχρι τουλάχιστον ποσοστού 35% επί των καθαρών κερδών, μεταφέρεται στα βιβλία της εταιρείας σε ειδικό λογαριασμό αποθεματικού προς κεφαλαιοποίηση. Το αποθεματικό αυτό υποχρεούται η ανώνυμη εταιρεία εντός τετραετίας από το χρόνο του σχηματισμού του να το κεφαλαιοποιήσει, με έκδοση νέων μετοχών που παραδίδει δωρεάν στους δικαιούχους μετόχους. Επίσης, εάν το αποφασίσει η Γενική Συνέλευση με πλειοψηφία 70% τουλάχιστον του καταβλημένου εταιρικού κεφαλαίου, δεν εφαρμόζονται ούτε τα προβλεπόμενα από την προηγούμενη υποπερίπτωση. (Δείτε περισσότερα) Στα χρόνια της παρούσας κρίσης, λόγω της κατάρρευσης της κερδοφορίας τους, το ποσοστό των εταιριών που διένειμε μέρισμα υποχώρησε σε πρωτοφανή επίπεδα. Στα χαμηλότερα -μετά τα χρόνια της κατοχής- επίπεδα στην ελληνική χρηματιστηριακή ιστορία. (Δείτε διάγραμμα) Από το διάγραμμα αυτό παρατηρούμε ότι στις τρεις μεγάλες ανοδικές φάσεις της ιστορίας του Χρηματιστηρίου (1922-1926, 1970-1973, 1998-1999), το ποσοστό των εταιριών που διένειμαν μέρισμα κινήθηκε λίγο πάνω από το 75%. Αντίθετα, στις φάσεις πτώσης ή και στασιμότητας, συνήθως κινούνταν γύρω από το 50%. Το ποσοστό των εταιριών που διανέμουν μέρισμα στο Χρηματιστήριο της Αθήνας, μειώνεται συνεχώς από το έτος 2001, κάτι που φανερώνει ότι, η “μικροοικονομική” κρίση στα εσωτερικά των επιχειρήσεων ξεκίνησε νωρίτερα από την κρίση χρέους. Και κορυφώθηκε κατά τη διετία 2012-2013, οπότε το ποσοστό αυτό υποχώρησε ακόμη και κάτω του 10%. Η πτώση του ποσοστού διανομής μερίσματος σε επίπεδα κάτω του 25% του αριθμού των εισηγμένων εταιριών επί 7 ολόκληρα χρόνια, δείχνει το μέγεθος της κρίσης που βίωσαν η ελληνική οικονομία και το Χρηματιστήριο. Στον τελευταίο αιώνα, τόσο χαμηλά ποσοστά σημειώθηκαν μόνο στην Κατοχή και στα χρόνια που ακολούθησαν. Βεβαίως, το ποσοστό διανομής μερίσματος είναι ακόμη μικρότερο από το εμφανιζόμενο, αφού μεταξύ του 2008 και του 2018, ο αριθμός των εισηγμένων εταιριών μειώθηκε κατά 39,1% (σε 178 εταιρίες, από 292). Σήμερα, στον πίνακα του Χρηματιστηρίου, υπάρχουν αρκετές εταιρίες που δεν έχουν δώσει μέρισμα στα τελευταία 20 χρόνια, ή και ακόμη περισσότερα, εάν επεκτείνουμε περισσότερο την περίοδο της έρευνάς μας! Στα τελευταία 20 χρόνια, οι σημερινές εισηγμένες εταιρίες έδωσαν μέρισμα, κατά μέσο όρο, στο 44,5% του εξεταζόμενου διαστήματος. Αν από τις εταιρίες αφαιρέσουμε αυτές που σήμερα βρίσκονται σε κατάσταση “αναστολής διαπραγμάτευσης”, το ποσοστό ανεβαίνει -ελάχιστα- στο 45,9%. Και αν, τέλος, αφαιρέσουμε και τις εταιρίες που βρίσκονται “υπό επιτήρηση”, το ποσοστό για τις 136 εταιρίες που απομένουν, ανεβαίνει στο 50,6%. Δηλαδή, κατά μέσο όρο, στα τελευταία 20 χρόνια, οι εισηγμένες εταιρίες στην Ελλάδα διένειμαν μέρισμα μόνον για τα μισά. Το ποσοστό αυτό είναι πολύ χαμηλό. Σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα κυμάνθηκε και η μερισματική απόδοση, καθ’ όλη τη διάρκεια των τελευταίων ετών (η μερισματική απόδοση υπολογίζεται αν διαιρέσουμε το ποσό του μερίσματος δια της τιμής της μετοχής και εκφράζεται επί τοις εκατό - για το σύνολο της αγοράς διαιρείται το συνολικό ποσό μερισμάτων όλων των εταιριών δια της συνολικής κεφαλαιοποίησης του Χρηματιστηρίου). Το έτος 2013 βρέθηκε στο 0,70%, που είναι η χαμηλότερη απόδοση σε όλη την ιστορίας του Χρηματιστηρίου -πλην της περιόδου της Κατοχής- και αυτό, παρά τις πολύ χαμηλές τιμές που είχαν διαμορφωθεί (δηλαδή, τα διανεμηθέντα μερίσματα ήταν εξαιρετικά χαμηλά ως ποσά). (Δείτε διάγραμμα)   Θα πρέπει να σημειωθεί ότι, η μερισματική απόδοση μπορεί να είναι χαμηλή για δύο λόγους: Πρώτον, όταν οι τιμές των μετοχών ανεβαίνουν σε πολύ ψηλά επίπεδα (περιπτώσεις των ετών γύρω στο έτος 2000 στο διάγραμμα, ή γύρω στο 1975). Δεύτερον, όταν λίγες εταιρίες διανέμουν μέρισμα ή τα ποσά των μερισμάτων είναι χαμηλά. Αυτή είναι η παρούσα περίπτωση, όπως επίσης και η περίπτωση πριν από το έτος 1900 στο παραπάνω διάγραμμα. Αντίστροφα εξηγούνται οι περιπτώσεις που οι μερισματικές αποδόσεις είναι υψηλές, όπως για παράδειγμα στη δεκαετία του 1980, όταν και τα μερίσματα ήταν υψηλά, αλλά και οι τιμές των μετοχών ήταν χαμηλές.   Δείτε το μέρος Β' της μελέτης: Οι “βασιλιάδες” του μερίσματος στην Ελλάδα (εδώ).   Περιεχόμενα