EuroCapital: Απόψεις και Επισημάνσεις Απόψεις και Επισημάνσεις ================================================================================ EuroCapital on 08/10/2021 17:50   Τα αποτελέσματα των εισηγμένων εταιριών για το α’ εξάμηνο του 2021, ήταν εντυπωσιακά. Τα μεγέθη των εταιριών, σταδιακά επανέρχονται στα, προ της πανδημίας, επίπεδα. Και εκτιμάται ότι, μέχρι το τέλος του έτους, ως σύνολο, σε επίπεδο πωλήσεων, θα φτάσουν τα μεγέθη του 2019, ενώ σε επίπεδο κερδών, θα τα υπερβούν (το 2019, η μεγάλη ζημιά της ΔΕΗ, που έφτασε στα € 1.686 εκατομμύρια , προκάλεσε σοβαρή μείωση στο συνολικό επίπεδο των κερδών των εισηγμένων εταιριών. Έτσι, εκτιμάται ότι, τα κέρδη του 2021, πιθανότατα θα είναι τα υψηλότερα, από την προ της οικονομικής κρίσης περίοδο.   *****   Η σχετικά γρήγορη ανάκαμψη των πωλήσεων και των κερδών των εισηγμένων, κάνει την αρνητική περίοδο της πανδημίας να μοιάζει σαν μία παρένθεση, σε μια, ορατή απ’ όλους πλέον, ανοδική φάση της ελληνικής οικονομίας και του επιχειρηματικού κλάδου, η οποία ξεκίνησε περί τα τέλη του 2016 και που, σήμερα, διανύει την πρώτη φάση μιας ευρύτερης ανοδικής περιόδου. Δείτε σχετικά στοιχεία και μεγέθη, εδώ. ***** Θα μπορούσαμε μάλιστα να ισχυριστούμε ότι, η πανδημία λειτούργησε ως “καταλύτης” για την ανάπτυξη, αφού επιτάχυνε πολλές εξελίξεις και παράλληλα προκάλεσε τη δημιουργία του “Ταμείου Ανάκαμψης”, ένα επενδυτικό και χρηματοδοτικό εργαλείο, το οποίο στοχεύει στην ανασυγκρότηση του ευρωπαϊκού νότου και στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας των οικονομιών των χωρών της περιοχής αυτής. Μια περιοχή που δοκιμάστηκε ιδιαίτερα από το “σοκ” που, πριν από δύο δεκαετίες, προκάλεσε το κοινό νόμισμα στη λειτουργία τους και στα εμπορικά ισοζύγιά τους.   Η μεγαλύτερη απειλή, στην παρούσα φάση, σ’ αυτό το -θετικά διαμορφούμενο- περιβάλλον, είναι ο πληθωρισμός, ή πιο ορθά, η απειλή για επικράτηση πληθωριστικών συνθηκών. Και είναι απειλή, αφού μία ταχύτερη αναπροσαρμογή στη -χαλαρή- νομισματική πολιτική που εφαρμόζεται σήμερα, πέραν του ότι θα “τρομάξει” τις αγορές, θα προκαλέσει αύξηση του κόστους χρήματος, σε μία περίοδο που, οι εταιρίες σε όλο το κόσμο, έχουν αυξήσει το δανεισμό τους. Όλα αυτά τα χρόνια, οι εταιρίες πέτυχαν διεύρυνση της κερδοφορίας τους, σε ένα περιβάλλον υψηλού ανταγωνισμού, το οποίο μείωνε διαρκώς τα μικτά τους κέρδη. Η αύξηση των κερδών επιτυγχάνονταν μέσα από τη μείωση του κόστους λειτουργίας (αυτό επιτεύχθηκε με τη χρήση της τεχνολογίας, την αύξηση της παραγωγικότητας και την παράλληλη μείωση του προσωπικού) και τη μείωση των χρηματοοικονομικών δαπανών.   *****   Μία αναζωπύρωση του πληθωρισμού, αν συνεχιστεί για πολλούς μήνες, αναπόφευκτα θα προκαλέσει αύξηση του κόστους εργασίας, αλλά και αύξηση του κόστους εξυπηρέτησης του δανεισμού, κάτι που με τη σειρά του, θα προκαλέσει πτώση των κερδών, μείωση των επενδύσεων και κατάρρευση των “οριακών” επιχειρήσεων. ***** Εξακολουθούμε να έχουμε την εντύπωση ότι, μια πιθανή αύξηση του πληθωρισμού, στη συγκεκριμένη φάση εξέλιξης της διεθνούς οικονομίας, βρίσκεται σε ανακολουθία με την ιστορική εξέλιξη του φαινομένου. Και ότι, πέραν από τις εντυπώσεις -που μεγεθύνονται ασύμμετρα μέσα από μεγεθυντικό φακό των ΜΜΕ- αν εξετάσουμε τη σημερινή δομή της λειτουργίας της διεθνούς οικονομίας, θα διαπιστώσουμε ότι, αυτή δεν ευνοεί την ανάπτυξη πληθωριστικών πιέσεων.   Εκτός βέβαια εάν, έχει ήδη αρχίσει να εξελίσσεται μία μόνιμη τάση ενάντια στην παγκοσμιοποίηση, κάτι που θα συνδυαστεί με το “μάζεμα” της παραγωγικής διαδικασίας, είτε μέσα στα ίδια τα κράτη, είτε σε πιο ελεγχόμενα περιβάλλοντα. Αυτό, αν πράγματι συμβαίνει, είναι απότοκο της πανδημίας και των περιπλοκών που αυτή επέφερε στη λειτουργία του διεθνούς εμπορίου. Ενδεχομένως όμως να συνιστά και ενέργειες “άμυνας”, απέναντι σε πιθανές εξελίξεις που μπορεί να προκληθούν από τη σταδιακή μεταβολή της στάσης της κινεζικής ηγεσίας, απέναντι στην επιχειρηματικότητα και τις ξένες επενδύσεις, αλλά και την ένταση, μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας, που τείνει να αυξηθεί. Αν όντως συμβαίνουν αυτά, τότε βρισκόμαστε μπροστά σε νέες μεγάλες αλλαγές. ***** Όσοι ασχολούνται με τις αγορές, γνωρίζουν ότι, η μείωση της ζήτησης ενός εμπορεύματος (δηλαδή, ενός είδους που διαπραγματεύεται στις αγορές εμπορευμάτων) προκαλεί πτώση της τιμής του. Μπροστά στο φαινόμενο της αύξησης της τιμής του φυσικού αερίου (κάτι πού ίσως προκαλείται ή επιτείνεται και για πολιτικούς λόγους, εκ μέρους κρατών-παραγωγών), που λειτουργεί τόσο επιβαρυντικά για τις ευρωπαϊκές οικονομίες και που παράλληλα επιδρά και στη διαμόρφωση πληθωριστικής ψυχολογίας στους πολίτες, η Ευρωπαϊκή Ένωση, θα πρέπει να περιορίσει -έστω προσωρινά- τις ανησυχίες της για την κλιματική αλλαγή, τις οποίες τόσο έντονα έχει αναπτύξει τα τελευταία χρόνια και να θέσει σε προσωρινή αναστολή το μηχανισμό χρήσης δικαιωμάτων ρύπων, τουλάχιστον για τις βιομηχανίες παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος (σημειώνουμε ότι, από το 2017 μέχρι και το α’ εξάμηνο του 2021, η ΔΕΗ έχει καταβάλει € 1.777 εκατομμύρια, για αγορά δικαιωμάτων ρύπων). Ο μηχανισμός αυτός, ο οποίος κατέληξε να γίνει αντικείμενο άγριας κερδοσκοπίας, έχει κάνει απαγορευτική την παραγωγή ρεύματος από ορυκτά καύσιμα, όμως, χωρίς ακόμη να έχει υποκατασταθεί πλήρως η απώλεια παραγωγής από ενέργεια που προέρχεται από τις ΑΠΕ. Έτσι, η διαφορά καλύπτεται από αθρόες εισαγωγές φυσικού αερίου, κατάσταση που οδηγεί την αγορά ενέργειας στην Ευρώπη, εκτός ελέγχου. ***** Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, συχνά δείχνει αργά αντανακλαστικά, κατά την εκδήλωση ενός προβλήματος. Όμως, έχει αποδείξει ότι, τελικά, κατορθώνει να αντιμετωπίζει τα θέματα με ριζικό και αποτελεσματικό τρόπο. Άλλωστε, στο “ενεργειακό πρόβλημα”, που ίσως εξελιχθεί σε κρίση, ίσως παιχτεί το μέλλον πολλών “οριακών” κυβερνήσεων, που μετά βίας ξεπέρασαν την κρίση της πανδημίας.     Αντιμέτωπο με αυτές τις συνθήκες, το Χρηματιστήριο της Αθήνας, συνεχίζει να αδυνατεί να υπερβεί το “κρίσιμο όριο” των 900 μονάδων. Για πολλούς, φαντάζει αδιανόητο να έχει υπάρξει μία τόσο θεαματική βελτίωση στα μεγέθη των εταιριών και η αγορά να μη μπορεί να κινηθεί. Τρεις είναι, κατά την άποψή μας, οι λόγοι αυτής της στασιμότητας και της αβεβαιότητας: α) Η αδυναμία του Χρηματιστηρίου να προσελκύσει, μαζικά, μεγάλους ξένους επενδυτές. Αυτό είναι “απόνερο” της χρηματοοικονομικής κρίσης και της χρεοκοπίας της χώρας. Για να πλησιάσει “σοβαρός” και μεγάλος θεσμικός επενδυτής την αγορά της Αθήνας, θα πρέπει τα ομόλογα της χώρας να βρίσκονται σε επενδυτική βαθμίδα. Αυτό, αν δεν υπάρξει κάποια νέα διαταραχή των ισορροπιών και της πορείας της οικονομίας, ενδεχομένως, θα μπορούσε να συμβεί στο επόμενο 12μηνο. β) Οι αντικειμενικές αδυναμίες της ελληνικής χρηματιστηριακής αγοράς. Σημειώνουμε ότι, οι εισηγμένες εταιρίες που δημοσίευσαν οικονομικά στοιχεία 6μήνου, ήταν μόλις 140 (134 μη τραπεζικές και 6 τραπεζικές). Ο μεγάλος όγκος των εταιριών, αποχώρησε, μέσα από την απαράδεκτη διαδικασία των δημοσίων προσφορών. Η διοίκηση του Χρηματιστηρίου, θα πρέπει να βιαστεί να πείσει μεγάλες εταιρίες να εισαχθούν στην αγορά. γ) Οι προβληματισμοί του συνόλου των διεθνών επενδυτών, για την πορεία των αγορών, στο επόμενο διάστημα. Μπορεί, στην θεωρία, αλλά ελπίζουμε και στην πράξη, οι προοπτικές των ελληνικών επιχειρήσεων, αλλά και της ελληνικής χρηματιστηριακής αγοράς, να είναι ιδιαίτερα θετικές, όμως, αυτό δεν είναι αρκετό για να πείσει κάποιους να τοποθετήσουν χρήματα σε μία μικρή αγορά, σε ένα αφερέγγυο κράτος, σε μία αβέβαιη περίοδο. ***** Τί μας προκάλεσε τη μεγαλύτερη εντύπωση στα αποτελέσματα του α’ εξαμήνου; Πολλά στοιχεία μας προκάλεσαν εντύπωση. Τρία όμως ξεχώρισαν: α) Η αύξηση του μικτού περιθωρίου κέρδους από 79 (σε σύνολο 134) εταιρίες. Η αύξηση του μικτού περιθωρίου, δεν είναι εύκολη υπόθεση, σε μία περίοδο πανδημίας. β) Η μείωση των δαπανών λειτουργίας από 87 εταιρίες. Βέβαια, στο ζήτημα αυτό έπαιξε ρόλο και η κρατική ενίσχυση, που ενίσχυσε το κόστος εργασίας για μια αρκετά μεγάλη περίοδο. γ) Η μείωση των χρηματοοικονομικών δαπανών, από 89 εταιρίες. Και αυτό, παρά τη γενικότερη τάση για αύξηση του δανεισμού. Αυτό δείχνει το πόσο μεγάλο ρόλο παίζει, η σωστή χρηματοοικονομική διαχείριση, το εργαλείο των εταιρικών ομολόγων και η ανοιχτόμυαλη αντιμετώπιση από το τραπεζικό σύστημα. Μία “γρήγορη επισκόπηση” των βασικών στοιχείων και χρηματοοικονομικών σχέσεων, μπορείτε να δείτε στον πρωτότυπο πίνακα που δημοσιεύουμε εδώ. Βρίσκουμε ότι ο πίνακας αυτός είναι πολύ χρήσιμος για τους επενδυτές, αλλά και πολύ ενδιαφέρων για τους αναλυτές. Θα δημιουργήσουμε αντίστοιχους πίνακες και για τα προηγούμενα έτη (ανά εξάμηνο, από το τέλος του 2015 μέχρι και σήμερα) για να δούμε εάν τα συγκεντρωτικά στοιχεία κάθε εξαμήνου, μπορούν να μας δίνουν μία έγκυρη εικόνα για την κατάσταση της “υγείας της αγοράς” και το εάν μπορούν να αποτελέσουν έναν πρόδρομο δείκτη για μελλοντικές εξελίξεις. Την έρευνα αυτή θα την παρουσιάσουμε στο επόμενο τεύχος.   Μεγάλη επίσης εντύπωση μας προκάλεσε η εξέλιξη του αριθμού των εργαζομένων (δείτε στις σελίδα 15. Με βάση τα στοιχεια 127 εταιριών, κατά το διάστημα 2015 έως το 2021 υπήρξε μείωση της απασχόλησης κατά 8,5%. Αν μάλιστα λάβουμε υπόψη ότι, ο αριθμός των εργαζομένων “κορυφώθηκε” στο α’ εξάμηνο του 2018, από τότε, μέχρι και την 30/6/2021, καταγράφεται μείωση του προσωπικού, κατά 12,8%. Γενικά, η εξέλιξη του προσωπικού μιας εταιρίας, συνιστά “πρόδρομο δείκτη” για την εξέλιξη των εργασιών και των μεγεθών της. Μία εταιρία αυξάνει το προσωπικό της, πριν από την έναρξη της αυξημένης παραγωγής και κατά τη διάρκεια αυτής. Άρα, η παρακολούθηση της εξέλιξης του προσωπικού, μπορεί να μας δώσει έγκυρα στοιχεία για επερχόμενες εξελίξεις στα μεγέθη της. Αντίθετα συμβαίνει με τη μείωση. Μία εταιρία, μειώνει όταν επέρχονται ή πρόκειται να επέλθουν οικονομικές δυσκολίες. Όμως, υπάρχει και μία κατηγορία επιχειρήσεων, που, μειώνει το προσωπικό της λόγω εξέλιξης της τεχνολογίας και αύξησης της παραγωγικότητας εργασίας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιας εταιρίας είναι ο ΟΤΕ, ο οποίος, μεταξύ του τέλους του 2010 και του α’ εξαμήνου 2021, μείωσε το προσωπικό του, από 31.088 (31/12/201), σε 15.355 (30/6/2021). Έχουμε έτοιμη σχετική έρευνα και ανάλυση για την εξέλιξη του προσωπικού των εισηγμένων, η δημοσίευση της οποίας, λόγω έλλειψης χώρου στο παρόν τεύχος, μετατέθηκε για το επόμενο. Τα συμπεράσματα είναι ιδιαίτερα ενδιαφέροντα και χρήσιμα. ***** Χαιρόμαστε με την αμεσότητα που επέδειξαν οι δικαστικές αρχές στη διερεύνηση του ζητήματος των “ασυνήθιστων” συναλλαγών με τη μετοχή της ΔΕΗ, λίγο πριν ανακοινωθεί η αύξηση του μετοχικού της κεφαλαίου, όμως λυπούμαστε για τον στρουθοκαμηλισμό ή και τον φαρισαϊσμό τους. Μόνον στη ΔΕΗ έγινε εκμετάλλευση εσωτερικής πληροφόρησης; Το πόσο “μπάζει νερά” η ελληνική χρηματιστηριακή αγορά, σ’ αυτό το ζήτημα, μπορεί να το διακρίνει και ένας πρωτοετής φοιτητής. Δυστυχώς, 20 χρόνια μετά την καταστροφή του Χρηματιστηρίου και 10 χρόνια μετά την καταστροφή της χώρας, ένας βασικός τομέας της οικονομίας, εξακολουθεί να αντιμετωπίζει προβλήματα θεσμικής επάρκειας.   Κατά το τελευταίο τρίμηνο, οι διακυμάνσεις των τραπεζικών μετοχών και του τραπεζικού δείκτη, είναι σχεδόν ανεπαίσθητες. Μετά από έρευνα, διαπιστώσαμε ότι, κατά το διάστημα αυτό, οι τραπεζικές μετοχές σημείωσαν τη μικρότερη διακύμανση (διαφορά μεταξύ υψηλής και χαμηλής τιμής της ημέρας, σε σχέση με την τιμή κλεισίματος), των τελευταίων 20 ετών (δεν εξετάσαμε μεγαλύτερο διάστημα). Παράλληλα, έχει μειωθεί ο συντελεστής beta των μετοχών τους, ενώ έχει μειωθεί η συμμετοχή της αξίας των συναλλαγών επί τραπεζικών μετοχών, στις συνολικές συναλλαγές στο Χρηματιστήριο. Τί σημαίνει αυτό για τον κλάδο που, παραδοσιακά ήταν ο πιο “κραταιός” και πιο “επιθετικός” κλάδος στο Χρηματιστήριο; Κατ’ αρχάς, σημαίνει ότι έχει βγει από το “περισκόπιο” των βραχυχρόνιων “παικτών”. Κατά δεύτερο, αυτή την περίοδο, προσελκύει λιγότερα επενδυτικά κεφάλαια, ή προσελκύει κεφάλαια που δεν κάνουν “θόρυβο”. Τρίτο, βρίσκεται σε μία φάση λειτουργικής αναδιοργάνωσης -και συνήθως, οι επενδυτές προτιμούν να μένουν στο περιθώριο κατά τη διάρκεια τέτοιων φάσεων. Ο κλάδος, στο σύνολό του, θα εμφανίσει αρκετά μεγάλες ζημιές για το σύνολο του έτους -“αμαρτίες” του παρελθόντος. Θα “ζωντανέψει” όταν αυτές ξεκαθαρίσουν ή, καλύτερα, όταν αρχίσει να γίνεται κουβέντα για τα κέρδη που θα εμφανίσουν κατά το επόμενο έτος. Διατηρούμε την άποψη ότι, η αγορά δε μπορεί να κινηθεί χωρίς τις τραπεζικές μετοχές και ότι, η επόμενη μεγάλη φάση για τις μετοχές του κλάδου, θα είναι ανοδική.         Επιστροφή στα περιεχόμενα, εδώ.