EuroCapital: Μπορεί η Ρωσία από μόνη της να λύσει το ενεργειακό πρόβλημα της Ευρώπης;

Μπορεί η Ρωσία από μόνη της να λύσει το
ενεργειακό πρόβλημα της Ευρώπης;
================================================================================
- on 26/10/2021 10:27
 
Οι τιμές-ρεκόρ του φυσικού αερίου στην
Ευρώπη άνω των 1.000 δολαρίων ανά κυβικό μέτρο
από τις αρχές Οκτώβριο, έχουν εντείνει τις
αρνητικές εκτιμήσεις για το μέλλον της
Ρωσίας και της ενεργειακής σχέσης της ΕΕ.
Ορισμένοι πολιτικοί της ΕΕ απαιτούν τη
διεξαγωγή έρευνα σχετικά με το εάν η Gazprom
χειραγωγεί την αγορά με το να περιορίζει
σκοπίμως τις προμήθειες, ενώ άλλοι καλούν
τη Μόσχα να αυξήσει τις εξαγωγές προς την
Ευρώπη το συντομότερο δυνατό.
Στις αρχές του μήνα, ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν
ζήτησε από τους συμμετέχοντες σε μια
συνάντηση αφιερωμένη στην ανάπτυξη της
ρωσικής ενεργειακής βιομηχανίας, να
παρουσιάσουν τις απόψεις τους για το τι θα
μπορούσε να γίνει ώστε να σταθεροποιηθεί η
παγκόσμια ενεργειακή αγορά, κάτι που
ηρέμησε για λίγο τις αγορές. Στη Ρωσική
Εβδομάδα Ενέργειας πριν από λίγες ημέρες,
επαναδιατύπωσε την προθυμία της Ρωσίας να
βοηθήσει την ΕΕ να ξεπεράσει την ενεργειακή
κρίση, και ζήτησε την απομάκρυνση των
εμποδίων για τον αγωγό Nord Stream 2, του οποίου η
έναρξη θα κατεύναζε τις εντάσεις στην
ευρωπαϊκή ενεργειακή αγορά, σύμφωνα με τον
Πούτιν. Αλλά μετά από μια μικρή πτώση, οι
τιμές για άλλη μία φορά συνέχισαν να
αυξάνονται. Φαίνεται ότι οι λεκτικές
παρεμβάσεις δεν είναι αρκετές. Αυτό που
χρειάζεται είναι μια αύξηση στην προσφορά
φυσικού αερίου. Αλλά πόσο επιπλέον αέριο
απαιτείται για να σταθεροποιηθεί η αγορά,
και είναι η Ρωσία και οι άλλοι βασικοί
προμηθευτές σε θέση να το παράσχουν;
Αυτή τη στιγμή, οι υπόγειες εγκαταστάσεις
αποθήκευσης της ΕΕ περιέχουν 87,2 δισ. Κυβικά
μέτρα αερίου, που σημαίνει ότι είναι
γεμάτες περίπου στο 78%. Τα τελευταία πέντε
χρόνια, αυτή την περίοδο του έτους είναι
γεμάτες κατά μέσο όρο στο 90%, που σημαίνει
ότι θα χρειαστούν άλλα 13 δισ. Κυβικά μέτρα
ώστε να φθάσουν στα συνηθισμένα επίπεδα.
Λαμβάνοντας υπόψη τις πιθανές διακυμάνσεις
στη ζήτηση και τις χειμερινές θερμοκρασίες
σε χώρες της ΕΕ, θα απαιτούνται επιπλέον 10-15
δισ. Κυβικά μέτρα ώστε να αντιμετωπιστεί με
ασφάλεια ο χειμώνας. Αυτό δεν είναι πολύ:
περίπου το 2%-3% της ετήσιας κατανάλωσης της
ΕΕ. Το πρόβλημα είναι ότι τώρα, ολόκληρη η
αγορά βρίσκεται υπό πίεση και είναι απίθανο
να είναι σε θέση να παράσχει τέτοιους
όγκους στο προσεχές μέλλον.
Η αγορά υγροποιημένου φυσικού αερίου είναι
παγκόσμια χάρη στο γεγονός ότι το
υγροποιημένο αέριο είναι εύκολο στη
μεταφορά. Αντιστοίχως, μια δραστική αύξηση
της ζήτησης σε ένα μέρος της γης, αυξάνει
τις τιμές και μειώνει τη διαθεσιμότητα του
LNG σε άλλες περιοχές. Αυτό ακριβώς είναι που
βλέπουμε τους τελευταίους μήνες. Η αυξημένη
ζήτηση για αέριο στην Ασία, ιδιαίτερα στην
Κίνα, ώθησαν τους μεγάλους προμηθευτές να
προσαρμόσουν την προσοχή τους στις
παραδόσεις προς την Ασία, κάτι που
προκάλεσε μείωση των εξαγωγών προς την ΕΕ.
Τα εργοστάσια υγροποιημένου φυσικού αερίου
συνήθως λειτουργούν με πλήρη σχεδόν
δυναμικότητα σε κάθε περίπτωση, επομένως
δεν μπορούν να σημειωθούν απότομες,
βραχυπρόθεσμες αυξήσεις στην προσφορά.
Σε ό,τι αφορά στο φυσικό αέριο από αγωγό, οι
βασικοί προμηθευτές της Ευρώπης είναι η
Ρωσία, η Νορβηγία και η Αλγερία. Η νορβηγική
κυβέρνηση δήλωσε ότι θα επέτρεπε μια αύξηση
στους όγκους εξαγωγών ύψους 2 δισ. κυβικών
μέτρων από την 1η Οκτωβρίου, αλλά αυτή η
αύξηση θα λάβει χώρα στους επόμενους 12
μήνες. Τους τελευταίους μήνες, οι
παραδόσεις φυσικού αερίου από τη Νορβηγία
στην Ευρώπη και το Ηνωμένο Βασίλειο, έχουν
μειωθεί. Η Αλγερία στο μεταξύ, έχει αυξήσει
το ποσό του αερίου που διοχετεύει στην
Ιταλία από τα τέλη Σεπτεμβρίου, αλλά δεν
είναι αρκετό για να επηρεάσει την αγορά της
ΕΕ.
Δεδομένων των συνθηκών, η Ρωσία -η οποία
παρέχει στην Ευρώπη το 35% περίπου όλου του
αερίου της, και είναι ο μεγαλύτερος
προμηθευτής της- παραμένει ο μόνος
προμηθευτής που θα μπορούσε ενδεχομένως να
επηρεάσει την κατάσταση στην αγορά.
Υπάρχουν αμφιβολίες ωστόσο σχετικά με το
εάν η κρατικά ελεγχόμενη Gazprom και άλλες
ρωσικές εταιρείες παραγωγής αερίου,
μπορούν να αυξήσουν ταχύτατα και σε μεγάλο
βαθμό τους όγκους προσφοράς. Η Gazprom εξάγει
το μεγαλύτερο μέρος του αερίου της από
μεγάλα κοιτάσματα στην περιοχή Nadym-Pur-Tazovsky
στην αυτόνομη περιοχή Yamal-Nenets, όπως τα
κοιτάσματα Urengoy, Yamburg και Zapolyarnoye. Η εταιρεία
δεν δημοσιεύει επίσημα στοιχεία για τους
όγκους παραγωγής σε κάθε τμήμα, αλλά
συνολικά η παραγωγή μειώνεται σταδιακά.
Έχει μειωθεί περί το 20% τα τελευταία 10
χρόνια.
Ο διευθύνων σύμβουλος της Gazprom, Alexei Miller,
τόνισε στην αρχή αυτού του έτους ότι η
εταιρεία είχε επιπλέον παραγωγική
ικανότητα σχεδόν 100 δισ. Κυβικών μέτρων
αερίου. Επομένως, εάν το 2020 ο συνολικός
όγκος παραγωγής ήταν 452 δισ. Κυβικά μέτρα, η
τρέχουσα μπορεί να εκτιμηθεί στα 550 δισ.
Κυβικά μέτρα.
Αυτό το έτος, οι προμήθειες της Gazprom στην
εγχώρια αγορά έχουν επίσης αυξηθεί
σημαντικά. Κατά 20% σε σχέση με το περασμένο
έτος (και κατά 7% έναντι του 2019). Αυτή η αύξηση
της ζήτησης στο εσωτερικό αποδίδεται σε
μεγάλο βαθμό στην αυξημένη κατανάλωση
ηλεκτρικής ενέργειας, η οποία αυξήθηκε κατά
6%-7% τους τελευταίους μήνες. Δεδομένου ότι η
ηλεκτρική ενέργεια παράγεται από σταθμούς
συνδυασμένης θερμότητας και
ηλεκτροπαραγωγής, αυτό έχει ως αποτέλεσμα
πρόσθετη ζήτηση για φυσικό αέριο.
Η Gazprom χρειάζεται επίσης να γεμίσει τις
ρωσικές αποθήκες. Στη διάρκεια της περιόδου
θέρμανσης το 2020-2021, 61 δισ. Κυβικά μέτρα
αερίου έφυγαν από τις ρωσικές αποθήκες.
Αυτό είναι σημαντικά περισσότερο από τα
συνηθισμένα 30-40 δισ. Αυτό το αέριο έπρεπε να
αντικατασταθεί πριν από τη νέα περίοδο
θέρμανσης.
Η Gazprom δεν είναι ο μόνος παραγωγής αερίου
της Ρωσίας φυσικά. Ανεξάρτητες εταιρείες
όπως η Novatek και η Rosneft, αντιστοιχούν στο ένα
τρίτο περίπου της συνολικής βιομηχανικής
παραγωγής της χώρας. Δεν μπορούν ωστόσο να
διοχετευθούν γρήγορα στην ευρωπαϊκή αγορά,
διότι η Gazprom έχει μονοπώλιο στην εξαγωγή
αερίου μέσω αγωγών. Οι αλλαγές στη
νομοθεσία που πέρασαν το 2013, έδωσαν τη
δυνατότητα σε άλλες ρωσικές επιχειρήσεις
να εξάγουν LNG αλλά μόνο εάν είχαν ήδη μια
άδεια για την κατασκευή μονάδων
υγροποίησης αερίου. Ο μόνος ωφελημένος από
αυτές τις τροποποιήσεις ήταν η Novatek.
Το σύστημα ενός "ενοποιημένου καναλιού
εξαγωγών”, όπως συχνά αποκαλείται,
δημιουργήθηκε για να καταστήσει το ρωσικό
αέριο πιο ανταγωνιστικό στην πολύ
σημαντική ευρωπαϊκή αγορά. Ανεξάρτητοι
παραγωγοί έχουν επανειλημμένως προτείνει
την αλλαγή του σχήματος τα τελευταία
χρόνια, αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Ακόμη και αν
η Gazprom χάσει το μονοπώλιο της στις εξαγωγές,
αυτοί οι άλλοι παραγωγοί θα έχουν πολύ
περιορισμένη ικανότητα να ενισχύσουν
αισθητά την παραγωγή τους βραχυπρόθεσμα: η
Novatek χρησιμοποιεί κάθε νέο κοίτασμα ως μια
βάση πόρων για τα δικά της εργοστάσια LNG, και
ενώ η Rosneft έχει φιλόδοξα σχέδια για την
ανάπτυξη του βραχίονά της αερίου, έχει δει
την παραγωγή της να μειώνεται σταθερά από
το 2017.
Η Ευρώπη δεν έχει πολλές επιλογές για την
αύξηση των προμηθειών φυσικού αερίου στο
προσεχές μέλλον. Είναι φανερό ότι η κύρια
πηγή επιπλέον αερίου θα είναι η Ρωσία.
Ωστόσο η τρέχουσα παραγωγή της Gazprom είναι
ήδη κοντά στην πλήρη δυναμικότητα της, και
είναι απίθανο η εταιρεία να είναι σε θέση να
καλύψει το έλλειμμα στην Ευρώπη μεμονωμένα.
Από τη στιγμή που οι ανεξάρτητοι παραγωγή
δεν μπορούν να αυξήσουν τόσο γρήγορα την
παραγωγή, οι τιμές αερίου στην Ευρώπη θα
παραμείνουν υψηλές αυτόν τον χειμώνα.
Marcel Salikhov
 
Πηγή:capital.gr