EuroCapital: Ο πληθωρισμός - Οι κεντρικές τράπεζες - Ο Γενικός Δείκτης - Η "απο-παγκοσμιοποίηση" Ο πληθωρισμός - Οι κεντρικές τράπεζες - Ο Γενικός Δείκτης - Η "απο-παγκοσμιοποίηση" ================================================================================ EuroCapital on 10/06/2022 10:10 Ο πληθωρισμός, παραμένει το κύριο θέμα στις χρηματοοικονομικές αγορές. Όταν αρχικά εμφανίστηκε, την άνοιξη του 2021, είχε χαρακτηριστεί ως “παροδικός”. Στη συνέχεια, καθώς συνέχιζε την αύξησή του, χαρακτηρίστηκε ως “επίμονος”. Σήμερα, θεωρείται ως “παρατεταμένος”. Πιθανότατα, ο επόμενος χαρακτηρισμός του, θα είναι “επικίνδυνος”.     Παρά το ότι, παραδοσιακά, εκτιμούσαμε ότι, η παγκοσμιοποίηση και η δημογραφική κατάρρευση των χωρών του ΟΟΣΑ, θα απομάκρυνε τον πληθωρισμό από τις χώρες αυτές, για αρκετές ακόμη δεκαετίες, είχαμε αναφερθεί στο ενδεχόμενο εμφάνισης πληθωριστικών πιέσεων, λόγω του Covid-19, το Δεκέμβριο του 2020 (εδώ). Τότε, πολλοί αναγνώστες μας, διαμαρτυρήθηκαν ότι τους “τρομοκρατούμε”. Η αλήθεια είναι ότι, πέσαμε έξω. Δεν είχαμε υπολογίσει το “γεωπολιτικό παιχνίδι” της ενέργειας και τον πόλεμο στην Ουκρανία. Τα πράγματα τελικά, ήρθαν πολύ χειρότερα απ’ ότι είχαμε εκτιμήσει. **** Οι οικονομολόγοι, αυξάνουν διαρκώς τις πιθανότητες να εισέλθουν, οι μεγάλες οικονομίες, σε ύφεση, εντός των επομένων μηνών. Ήδη, για την οικονομία των ΗΠΑ, οι σχετικές προβλέψεις αναφέρουν οι πιθανότητες να εισέλθει σε ύφεση μέχρι το τέλος του 2023, έχουν αυξηθεί σε 40%. Το ΑΕΠ στις ΗΠΑ, κατά το α’ τρίμηνο του 2022, είχε υποχωρήσει κατά -1,50%, μία εξέλιξη η οποία, όπως είχε αναφερθεί, οφείλονταν στην υψηλή βάση που, λόγω των μεγάλων διακυμάνσεων της διετίας 2020-2021, είχε υπάρξει κατά το α’ τρίμηνο του 2021. Όμως, με βάση την αναφορά του GDPNow (εδώ), που εκδίδει το παράρτημα της FED στην Atlanta, στις 9/6/2022, η πρόβλεψη για το ΑΕΠ του β’ τριμήνου, έχει περιοριστεί μόλις στο +0,9%. Με βάση τα στοιχεία αυτά, η πρόβλεψη για τη μεταβολή του ΑΕΠ στις ΗΠΑ, για το σύνολο του 2022, δεν ξεπερνά το +1,3%, επίδοση ιδιαίτερα χαμηλή. **** Στο φαινόμενο του πληθωρισμού, υπάρχουν ορισμένες ιδιαιτερότητες. Κατ’ αρχάς, ο πληθωρισμός δεν είναι αναγκαστικά κάτι “τρομερό” για μια οικονομία. Η αστάθεια των τιμών, είναι βεβαίως μια προβληματική κατάσταση που προκαλεί κοινωνικές αδικίες, όμως μία χώρα μπορεί να λειτουργήσει και να αναπτυχθεί, ακόμη και σε περιβάλλον μέτριου ή και υψηλού πληθωρισμού, για αρκετό χρονικό διάστημα. Όμως, αυτό δεν ισχύει για όλες τις χώρες, αλλά κυρίως για τις “περιφερειακές”, δηλαδή αυτές που δεν έχουν κομβικό ή -έστω- σημαντικό ρόλο στο διεθνές οικονομικό σύστημα. Δε μπορεί να ισχύσει για τις “βασικές” χώρες και κυρίως, γι’ αυτές που θέλουν να διαθέτουν ένα “αποθεματικό” νόμισμα ή γι’ αυτές που έχουν σημαντικό εξαγωγικό εμπόριο. Ένα αποθεματικό νόμισμα, πρέπει -εξ ορισμού- να είναι σταθερό. Τέτοια νομίσματα είναι το δολάριο και το ευρώ. Αν χάσουν τη σταθερότητά τους, θα αναπτυχθούν δυνάμεις απομάκρυνσης απ’ αυτά. Συνεπώς, η FED και η ΕΚΤ, έστω και με καθυστέρηση, θα επικεντρωθούν στην καταπολέμηση του φαινομένου, ανεξάρτητα του κόστους. Αυτό είναι κάτι που, όπως διαπιστώνουμε, δεν έχει αναλυθεί στα διάφορα ΜΜΕ.     Σε πολλούς, ίσως φανεί παράξενο, όμως, ο πληθωρισμός, στη μορφή που τον ζούμε σήμερα, ή στη μορφή που τον ζήσαμε σε προηγούμενες φάσεις, είναι ένα σύγχρονο φαινόμενο. Και στο μακρινό παρελθόν -ακόμη και στην αρχαιότητα- υπήρχε πληθωρισμός, όμως, εκδηλώνονταν διαφορετικά. Σε ένα μεταλλικό νομισματικό σύστημα (σύστημα χρυσού, ή αργύρου, ή μικτό), όπως αυτά που επικρατούσαν μέχρι και τις αρχές του 20ου αιώνα, υπήρχε σταθερότητα των τιμών. Όμως, όταν στα κράτη δημιουργούνταν ελλείμματα, τότε ο πλέον συνήθης τρόπος αντιμετώπισής τους, ήταν να αφαιρούν μία μικρή ποσότητα του πολύτιμου μετάλλου από το νόμισμα (υποτίμηση του νομίσματος ή “debasement”). Και πλήρωναν τις υποχρεώσεις τους, με περισσότερα νομίσματα, τα οποία όμως περιείχαν μικρότερη ποσότητα χρυσού ή αργύρου. Στη βυζαντινή ιστορία, είναι χαρακτηριστικό το παρατσούκλι “Παραπινάκιος” που χρησιμοποιούσε ο λαός για τον αυτοκράτορα Μιχαήλ Ζ’ Δούκα (1071-1078), ο οποίος βασίλευσε κατά τα χρόνια της “κατάρρευσης” του Βυζαντίου και ο οποίος, για να αντιμετωπίσει τα φλέγοντα οικονομικά προβλήματα του κράτους, μείωσε την ποσότητα χρυσού, στα βυζαντινά χρυσά νομίσματα της εποχής του, έτσι ώστε, με ένα χρυσό νόμισμα, κάποιος δε μπορούσε πλέον να αγοράσει έναν μέδιμνο (μονάδα μέτρησης) σίτου, αλλά αγόραζε έναν μέδιμνο, μείον ένα πινάκιο (μείον ένα πιάτο). Εξ ου και το “παρά-πινάκιος”. **** Οι κεντρικές τράπεζες, στην πλειοψηφία τους, ιδρύθηκαν μετά το 1913 και ιδρύθηκαν για να ρυθμίσουν την κυκλοφορία των χαρτονομισμάτων (παραστατικό χρήμα - fiat currency) που αντικατέστησαν την κυκλοφορία του χρυσού. Το σημερινό “κύμα” πληθωρισμού, στις ΗΠΑ, είναι το 4ο που καταγράφεται -το ίδιο ισχύει και για πολλές ακόμη χώρες- από τότε. Τα δύο πρώτα κύματα, σημειώθηκαν κατά τη διάρκεια ή αμέσως μετά τους δύο παγκόσμιους πολέμους και ο πληθωρισμός που αναπτύχθηκε τότε, χαρακτηρίζεται ως “πληθωρισμός ζήτησης”. Το τρίτο, στη δεκαετία του 1970 (λόγω της πετρελαϊκής κρίσης), απέτυχε να αντιμετωπιστεί, στην πρώτη φάση του. Το τέταρτο, το σημερινό, έχει τα χαρακτηριστικά του τρίτου. Τίποτα δε μας εγγυάται ότι, εφόσον εξαπλωθεί -και ήδη έχει αρχίσει να εξαπλώνεται- η αντιμετώπισή του θα είναι γρήγορη και πετυχημένη. (Δείτε εδώ)       Αν ο πληθωρισμός, που εξαπλώνεται σήμερα στη διεθνή οικονομία, ήταν της μορφής του “πληθωρισμού ζήτησης” και είχε απλά προκληθεί από την πλημμυρίδα του χρήματος που, επί περισσότερο από μία δεκαετία, διοχέτευαν οι κεντρικές τράπεζες στο διεθνές χρηματοοικονομικό σύστημα, η αντιμετώπισή του, θα ήταν σχετικά εύκολη και θα γινόταν μέσα από τον περιορισμό της πλεονάζουσας ρευστότητας. Όμως, πρόκειται για “πληθωρισμό κόστους”. Και αυτός είναι δύσκολο να τιθασευθεί, με “συμβατικά” νομισματικά ή και οικονομικά μέτρα. Και μάλιστα, πρόκειται για το χειρότερο είδος του πληθωρισμού κόστους, αφού η ανάπτυξή του, δεν οφείλεται στη σπανιότητα κάποιων βασικών ενεργειακών αγαθών ή πρώτων υλών, αλλά στηρίζεται σε γεωπολιτικά αίτια. Τα γεωπολιτικά αίτια, τις περισσότερες φορές, είναι υπεράνω κόστους ή κέρδους. Δηλαδή, όσο η Ρωσία έχει το “πάνω χέρι” στα ενεργειακά αποθέματα και παράλληλα νιώθει ότι διακυβεύονται σημαντικά εθνικά της ζητήματα ή ακόμη και η ύπαρξή της, η ενεργειακή αναστάτωση μπορεί να διατηρηθεί επί μακρόν, ανεξάρτητα του ύψους που μπορεί να φτάσουν, στις διεθνείς αγορές, οι τιμές του πετρελαίου, του φυσικού αερίου, ή άλλων βασικών εμπορευμάτων. **** Το γεγονός αυτό, μπορεί να σημαίνει ότι, η περιπέτεια του πληθωρισμού στην οποία έχει εισέλθει ο πλανήτης, θα έχει μεγάλη χρονική διάρκεια και ότι, η βλάβη στις αγορές θα είναι οξεία και μακροχρόνια. Αυτό, θα πρέπει να αρχίσει να μας προβληματίζει. Την εκτίμηση αυτή, την κάναμε και κατά τον περασμένο μήνα. Όμως, αυτό που μας κάνει εντύπωση είναι, γιατί οι αγορές καθ’ όλο το μήνα Μάιο κινήθηκαν ανοδικά. Πίστεψαν άραγε ότι ο πληθωρισμός είναι “παροδικός”; Και γιατί εκπλήσσονται, σήμερα που ανακοινώθηκε ότι ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή στις ΗΠΑ, για το μήνα Μάιο, αυξήθηκε στο 8,6% (τη χειρότερη επίδοση από τον Ιανουάριο του 1982); Δεν είχε γίνει αντιληπτό ότι η FED θα προχωρούσε, ούτως ή άλλως, σε αύξηση των επιτοκίων;     Προσπαθώντας να εκτιμήσουμε την πορεία του ελληνικού χρηματιστηριακού δείκτη κατά τους επόμενους μήνες, θα πρέπει να δώσουμε προσοχή στη συμπεριφορά του μέχρι σήμερα, η οποία υπήρξε “εντυπωσιακά ικανοποιητική”, αφού μέχρι και τη συνεδρίαση της 8/6/2022, βρισκόταν οριακά πάνω από το σημείο που ξεκίνησε τη φετινή χρονιά. Η συμπεριφορά αυτή, δείχνει ότι, κάτι έχει αλλάξει στην κίνηση της ελληνικής αγοράς, σε σχέση με το παρελθόν. Και αυτό είναι, κυρίως, η προοπτική της χώρας. **** Η πορεία των διεθνών χρηματιστηριακών αγορών, είναι φυσιολογικό να επηρεάζει την εξέλιξη του Γενικού Δείκτη, ιδίως σ’ αυτή τη φάση, του “αρχικού σοκ” που έχουν υποστεί οι επενδυτές των διεθνών αγορών. Η Ελλάδα, έρχεται με μία δυναμική, από το “προβληματικό” παρελθόν της. Ξεκινάει από χαμηλή βάση, βρίσκεται σε επιταχυνόμενη φάση ανάκαμψης και προσελκύει επενδύσεις. **** Θα αντέξει η ελληνική χρηματιστηριακή αγορά, εάν τα πράγματα στο εξωτερικό εξελιχθούν αρνητικά; Άποψή μας είναι ότι, η αγορά της Αθήνας, έχει να χάσει τα λιγότερα, σε σχέση με άλλες χρηματιστηριακές αγορές. Και ότι, θα προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες πιο γρήγορα. Εκτιμούμε ότι, κατά τα προσεχή χρόνια, υπό “κανονικές συνθήκες”, η χώρα θα μπορέσει να πετύχει ρυθμούς ανάπτυξης, υψηλότερους από το μέσο όρο της Ευρωζώνης. Όλα αυτά, συνθέτουν μία “θετική εικόνα” που μπορεί να προσελκύσει νέα κεφάλαια στη χρηματιστηριακή της αγορά, ακόμη και εν μέσω μιας διεθνούς αναστάτωσης. **** Η “αναβίωση” του ελληνικού τραπεζικού κλάδου, και η αναμενόμενη θετική του πορεία, ήδη από φέτος, θα είναι ένας ακόμη παράγοντας που θα προσελκύσει κεφάλαια, τόσο στον κλάδο, όσο και στην ευρύτερη αγορά, στην επόμενη διετία. **** Η αύξηση του κόστους δανεισμού, θα αποβεί ένας μεγάλος κίνδυνος για την ελληνική οικονομία. Ήδη, η απόδοση του 10ετούς ελληνικού ομολόγου ξεπέρασε το 4,0% (βρέθηκε στο 4,3% στις 10/6/2022), ενώ η πρόβλεψη είναι ότι θα ξεπεράσει το 6,0% μέχρι το Σεπτέμβριο (εδώ). Βέβαια, καθώς το μεγαλύτερο τμήμα του ελληνικού χρέους βρίσκεται στα χέρια “θεσμικών φορέων” της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ευρωσυστήματος, η αύξηση αυτή δε δημιουργεί άμεσες συνθήκες “ασφυξίας” για το ελληνικό υπουργείο των Οικονομικών. Δημιουργεί εν τούτοις ένα σημαντικά αυξημένο κόστος διαχείρισης για το “εκτός των θεσμικών οργάνων” χρέος, αλλά και αρνητικές εντυπώσεις στην αγορά και στους φορείς αξιολόγησης της ελληνικής οικονομίας, σε μία περίοδο που η χώρα, χρειάζεται επειγόντως να κατακτήσει την “επενδυτική βαθμίδα”.     Πέραν του πληθωρισμού, ο οποίος, φυσιολογικά μονοπωλεί το ενδιαφέρον μας, στην παρούσα φάση, υπάρχουν και άλλες εξελίξεις, που ίσως εμφανίζονται χωρίς μεγάλη σημασία, όμως συνιστούν “μικρά βήματα” προς ένα κόσμο πολύ διαφορετικό απ’ αυτόν που γνωρίζουμε. Η κήρυξη της Ρωσίας σε χρεοκοπία (δείτε εδώ), επειδή δε μπόρεσε να πληρώσει το απίστευτο ποσό των 1,9 εκατομμυρίων δολαρίων, δεν πρέπει να εκλαμβάνεται ως ένα ήσσονος σημασίας περιστατικό. Οδηγεί σε συσπείρωση κρατών που είναι αντίθετα στην κηδεμονία των αγορών από τη Δύση και στη δημιουργία νέων χρηματοοικονομικών συστημάτων. Μια τέτοια εξέλιξη θα μειώσει την αποτελεσματικότητα των αγορών, σε όλο το κόσμο. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι, “η πολιτική θα πρέπει να μένει έξω από τις αγορές”, όμως κάτι τέτοιο θα ήταν ουτοπικό. Οι αγορές, είναι μία άμεση αντανάκλαση της πολιτικής. **** Η εξάρτηση της Γερμανίας από τις κινεζικές πρώτες ύλες προσελκύει όλο και περισσότερο την προσοχή της κυβέρνησης, καθώς συνεχίζει, μαζί με την ΕΕ, να εργάζεται με πλήρη ταχύτητα για την απεξάρτησή της από τη ρωσική οικονομία. Σε στενή συνεργασία με την ΕΕ, η Γερμανία, σύμφωνα με τις ανακοινώσεις της κυβέρνησης θέλει να ξεφύγει από τη μονόπλευρη εξάρτησή της από την Κίνα. “Για πάρα πολύ καιρό, λειτουργούσαμε απλώς σύμφωνα με την αρχή ότι αγοράζουμε από εκεί που είναι φθηνότερο, και αυτές είναι συχνά οι πρώτες ύλες που προέρχονται από την Κίνα”, δήλωσε η υφυπουργός οικονομίας, η οποία επεξεργάζεται σχέδια προς αυτή την κατεύθυνση. Όμως, ενέργειες αυτού του είδους, στην ουσία απομακρύνουν την παγκοσμιοποίηση και “κτίζουν” νέα τείχη προστατευτισμού στις βασικές οικονομίες. Και τελικά, αυτό είναι εναντίον της αποτελεσματικότητας, της ανάπτυξης και της πτώσης των τιμών. Και είναι βήματα προς τα πίσω.   Ένα τεχνικό πρόβλημα στη μετατροπή του τεύχους Μαΐου 2022 (Νο 240) του περιοδικού μας Χ&Α, σε μορφή “flipbook”, έσβησε όλους τους συνδέσμους του περιοδικού προς τα συνδεόμενα βοηθητικά στοιχεία ενημέρωσης (κάθε τεύχος του περιοδικού, περιέχει πολλά, συχνά και εκατοντάδες, συνδέσμους με συνδεόμενο πληροφοριακό υλικό). Λυπούμαστε για το πρόβλημα αυτό. Παρά το ότι το περιοδικό δημοσιεύεται και σε μορφή ιστοσελίδων, πολλοί προτιμούν να το διαβάζουν σε μορφή πραγματικού περιοδικού (flipbook). Για το λόγο αυτό, ανεβάσαμε το τεύχος, σε συγκεκριμένη τοποθεσία, απ’ όπου μπορούν όλοι να το ανοίξουν και να το “κατεβάσουν” στο δίσκο τους, σε μορφή pdf (μέγεθος 9,6 Mb). Δείτε το και κατεβάστε το, από εδώ. **** Όπως είχαμε δεσμευθεί, στις 1 Ιουλίου, θα δημοσιεύσουμε, τα στοιχεία των προβλέψεών μας, για τα αποτελέσματα των περισσότερων εισηγμένων εταιριών για τη χρήση του 2022. Οι μακροοικονομικές εξελίξεις των τελευταίων μηνών, μετέβαλαν το επιχειρηματικό περιβάλλον και, σε πολλές περιπτώσεις, εκτρέπουν την πορεία των εταιριών, από το σχεδιασμό και τις εκτιμήσεις των διοικήσεών τους. Με βάση τα στοιχεία που, μέχρι σήμερα, έχουμε συλλέξει, παρατηρείται μία μείωση των εκτιμήσεων που είχαν σχηματιστεί, όμως -ευτυχώς- σε βαθμό που δεν αλλοιώνει σημαντικά τη γενικότερη εικόνα, η οποία παραμένει θετική.