EuroCapital: «Οικονομολόγοι Τρισ. Δολαρίων»

«Οικονομολόγοι Τρισ. Δολαρίων»
================================================================================
- on 05/11/2014 15:11
 
Προφανώς θυμάστε τη σκηνή από την ταινία
των Μόντι Πάιθον «Η ζωή του Μπράιαν», όπου ο
Τζον Κλιζ ζητεί από τα μέλη του Λαϊκού
Μετώπου της Ιουδαίας να αναρωτηθούν: «Τι
έχουν τελικά κάνει για μας οι Ρωμαίοι;».
Οπως παραδέχεται, έχουν κάνει ένα - δυο
πράγματα. Ωστόσο, «εκτός από τα υδραγωγεία,
την ιατρική, την εκπαίδευση, το κρασί, τη
δημόσια τάξη, την αποκομιδή των
απορριμμάτων, τους δρόμους, τη δημόσια
υγεία και την ειρήνη, τι πράγματι έκαναν για
μας;» προσθέτει. Οι οικονομολόγοι φαίνεται
πως με έναν παρόμοιο τρόπο, δεν έχουν πολλά
επιτύχει. Τουλάχιστον, αυτό ισχυρίζεται ο
Ρόμπερτ Λάιταν στο νέο του βιβλίο
«Οικονομολόγοι Τρισεκατομμυρίων
Δολαρίων». Αδιαφορώντας για τις σημερινές
τάσεις, έγραψε όχι μόνο μία εισαγωγή στην
οικονομία αλλά επίσης μία ενθουσιώδη
αποτίμησή της. Στο επίκεντρο του πονήματός
του βρίσκεται ο τρόπος, με τον οποίο οι
οικονομικές ιδέες έχουν μετασχηματίσει τις
επιχειρήσεις, ούτως ώστε να έχουν τεράστια
οφέλη για τους ανθρώπους - οφέλη, τα οποία
συχνά δεν αναγνωρίζονται. Το βιβλίο
χωρίζεται σε τρία μέρη. Το πρώτο καλύπτει
τις οικονομικές ιδέες, οι οποίες άμεσα
ευεργέτησαν τις εταιρείες και το κοινωνικό
σύνολο. Το δεύτερο αφορά τις ιδέες, οι
οποίες εμμέσως συνέτειναν στην άνοδο του
βιοτικού επιπέδου, καθοδηγώντας τη δημόσια
πολιτική με τρόπο τέτοιο, ώστε να στηρίξει
την ανάπτυξη. Το τρίτο αφορά ιδέες, οι
οποίες μπορεί να έχουν ανάλογη
μεταμορφωτική δύναμη στο μέλλον, αλλά προς
το παρόν δεν έχουν πλήρως εφαρμοστεί.
Συνολικά στο έργο του ο Λάιταν προσφέρει
σκιαγραφήματα των οικονομολόγων, οι οποίοι
ήταν οι πρωτοπόροι στις πνευματικές
καινοτομίες και παραπέμπει σε κείμενα
ενδεικτικά της σκέψης τους. Το βιβλίο του
είναι καίριο απλώς και μόνο ως οδηγός των
σημαντικών θεωρητικών της οικονομικής
επιστήμης, αλλά και για κάτι άλλο. Εάν
θέλετε να διαβάσετε μόνο ένα βιβλίο για τα
εφαρμοσμένα οικονομικά, δεν θα βρείτε
καλύτερο. Είναι εξαιρετικό και το  «Freakonomics»
και οι συνέχειές του. Εντούτοις, ο Λάιταν
μεταβιβάζει την ίδια απόλαυση του
οικονομικού επιχειρήματος, αλλά με μία πολύ
καλύτερη αίσθηση του γιατί αυτό μετράει και
του πώς βοηθάει. Το πρώτο μέρος, λόγου χάριν,
πραγματεύεται τις ατομικά επικερδείς και
τις κοινωνικά πολύτιμες ιδέες στην
τιμολόγηση προϊόντων, τον έλεγχο του
κόστους, την ανάλυση δεδομένων, τα
πειράματα και τη χρηματοπιστωτική
μηχανική. Οι εξηγήσεις είναι σαφείς και η
γραφή του ελκυστική.
Πάντως, μη φοβάστε, ο συγγραφέας δεν είναι
ανέμελος υπερασπιστής των υπερβολών της
σύγχρονης χρηματοπιστωτικής ούτε θιασώτης
της άποψης ότι οι αγορές ουδέποτε σφάλλουν.
Σε άλλα σημεία στο βιβλίο του εξηγεί, γιατί
η χρηματοπιστωτική απορρύθμιση συνέβη, τι
είχε νόημα και τι πήγε στραβά. Συνιστά μία
από τις καλύτερες μικρής κλίμακας
προσεγγίσεις του θέματος, που γνωρίζω. Oι
οικονομικές ιδέες, επιπροσθέτως, συνέβαλαν
στο να μεταμορφωθούν οι κλάδοι των
τηλεπικοινωνιών και της ενέργειας. Και πάλι
τα αποτελέσματα είναι καίρια. Η άρση των
ελέγχων στις τιμές του πετρελαίου και της
βενζίνης διαμόρφωσε το σκηνικό για την
τεχνολογική επανάσταση, η οποία κατέτεινε
στο να αναδειχθούν αυτάρκεις ενεργειακά οι
ΗΠΑ και να μειωθεί το κόστος σε όλο τον
οικονομικό μηχανισμό. Η αποδόμηση του
τηλεπικοινωνιακού μονοπωλίου της ΑΤ&Τ
άνοιξε τον δρόμο για επενδύσεις σε
υποδομές, που οικοδομούν την νέα ψηφιακή
οικονομία. Ομως, είναι αλήθεια, πως για να
φθάσετε να ισχυριστείτε ότι διάγουμε τη
χρυσή εποχή της Οικονομίας, θα είχατε
δεχθεί πολλές πιέσεις. Επί του παρόντος, οι
θεωρητικοί, οι οποίοι καλούνται να
συλλογιστούν την κατάσταση της επιστήμης
τους είναι ως επί το πλείστον απογοητευμένη
με τη δική τους αποτυχία (και την ακόμα
μεγαλύτερη των συναδέλφων τους) στο να
προβλέψουν την κρίση ή να δώσουν σωστές
συμβουλές για την κατεύθυνση της πολιτικής
από δω και πέρα. Ο,τι συνέβη, απαιτεί μία
φρέσκια ματιά σε εδραιωμένες παραδοχές.
Ωστόσο, έχει υπερβεί τα όρια η απελπισία για
το μέλλον της Οικονομίας. Και το βιβλίο του
Ρόμπερτ Λάιταν έρχεται έγκαιρα να την
επανορθώσει.
CLIVE CROOK / BLOOMBERG
Πηγή: kathimerini.gr
14