EuroCapital: Πτώση στη Wall Street: Σοβαρή, αλλά όχι -τουλάχιστον ακόμη- επικίνδυνη Πτώση στη Wall Street: Σοβαρή, αλλά όχι -τουλάχιστον ακόμη- επικίνδυνη ================================================================================ Γιάννης Σιάτρας on 09/02/2018 10:25 Για όσους ξεκινήσαμε να παρακολουθούμε τις εξελίξεις στη Wall Street από τα τέλη της δεκαετίας του 1980, η απώλεια 100 μονάδων από το δείκτη Dow Jones, είχε μία ιδιαίτερη σημασία και σκορπούσε φόβο. Όμως τότε, ο δείκτης έφθανε στις 2.000 με 2.500 μονάδες και μία πτώση της τάξης των 100 μονάδων σήμαινε ποσοστιαία απώλεια 5,0%. Στα αμερικανικά ΜΜΕ -και κατά συνέπεια και στο αμερικανικό κοινό- αλλά και στους επαγγελματίες του χώρου, παραδοσιακά οι μονάδες “μετρούσαν”. Χρειάστηκαν περίπου 20 χρόνια για τον αμερικανικό δείκτη να κινηθεί από τις 1.000, στις 2.000 μονάδες. Τότε, η κάθε μονάδα είχε σημασία επειδή εκπροσωπούσε μιά σημαντική ποσοστιαία μεταβολή. Η πτώση του Οκτωβρίου του 1987, η μεγαλύτερη μεταπολεμική πτώση του δείκτη Dow Jones η οποία λίγο έλειψε να εκτρέψει την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας, ήταν 512 μονάδες, σε μία μόλις μέρα. Στις 19/10/1987, ο δείκτης υποχώρησε από τις 2.246 μονάδες, στις 1.738. Όμως, η απώλεια αυτών των 512 μονάδων, ποσοστιαία σήμαινε απώλεια 22,8%. (Δείτε το διάγραμμα του Dow Jones για την περίοδο 1978 - 1990, μαζί με τον Κινητό Μέσο Όρο 200 ημερών) Σήμερα κινούμαστε σε άλλα μεγέθη. Πριν ξεκινήσει την πτωτική του κίνηση, ο δείκτης Dow Jones είχε φθάσει 26.616 μονάδες. Η πτώση της Δευτέρας (5/2/2018) ήταν 1.175 μονάδες, ή ποσοστό 4,60%. Ήταν όμως η μεγαλύτερη πτώση σε μέγεθος μονάδων, στην ιστορία του δείκτη (που ξεκινά από το 1896). Και χθες το βράδυ (8/9/2018), η πτώση έφθασε στις 1.032 μονάδες, η οποία ήταν η δεύτερη μεγαλύτερη πτώση σε μονάδες. Σε ποσοστό, η πτώση αυτή έφθασε στο 4,15%. Ποσοστιαία, οι πτώσεις αυτών των ημερών, δεν είναι σημαντικές. Δεν κατατάσσονται ούτε μέσα στην πρώτη εκατοντάδα των μεγαλύτερων πτώσεων στην ιστορία του αμερικανικού δείκτη. Και ίσως κακώς “τρομάζουν” με τον τρόπο που περιγράφουν τα ΜΜΕ ότι τρομάζουν. Σήμερα, μετά τις πτώσεις των τελευταίων ημερών, η δείκτης Dow Jones απέχει 2.756 μονάδες ή 10,35% από τις 26.616 μονάδες που είναι η ανώτατη τιμή της ιστορίας του (σημειώθηκε πολύ πρόσφατα, στις 26/1/2018). Σύμφωνα δε με τις “παραδοχές” όσων ασχολούνται με τις αγορές, μόλις μετά τη χθεσινή πτώση εισήλθε ο δείκτης σε κατάσταση “διόρθωσης” (σημ: Στις χρηματοοικονομικές αγορές διόρθωση αποκαλείται η διακοπή μίας τάσης και η αντίστροφη κίνηση της τιμής -του δείκτη ή της μετοχής- προς την αντίθετη κατεύθυνση σε ποσοστό από 10% έως 20%. Εάν η πτώση ξεπεράσει το 20%, τότε λέγεται ότι η αγορά (ή η μετοχή) εισήλθε σε “πτωτική φάση”). Παράλληλα, η καμπύλη του δείκτη Dow Jones δεν έχει ακόμη διασπάσει ούτε την καμπύλη του Κινητού Μέσου Όρου του, των 200 ημερών, κάτι που είχε συμβεί αρκετές φορές κατά τη διάρκεια της 9ετούς ανοδικής του πορείας. Συνεπώς, είναι κακό να ανησυχούμε; Κατά την άποψη μου, όχι, δεν είναι κακό. Όποιος ασχολείται με τις χρηματιστηριακές αγορές πρέπει πάντα να ανησυχεί. Όμως, είναι κακό να πανικοβαλόμαστε και ακόμη περισσότερο να διασπείρουμε αυτό τον πανικό γύρω μας. Επειδή ο πανικός είναι ο χειρότερος σύμβουλος. Η αμερικανική αγορά ανεβαίνει επί διάστημα 9 ετών (το προηγούμενο χαμηλότερο σημείο – το οποίο θεωρείται και ως η “εκκίνηση” της ανοδικής φάσης) σημειώθηκε στις 9/3/2009 όταν ο δείκτης Dow Jones είχε φθάσει στις 6.547 μονάδες. Από τότε μέχρι και το υψηλό των 26.616 μονάδων, τα κέρδη για τον δείκτη έφθασαν στο 305,9%! Τεράστια απόδοση για μία τόσο μεγάλη χρηματιστηριακή αγορά, η οποία δεν είχε εμφανιστεί ποτέ στο παρελθόν! Με βάση αυτή την απόδοση του 305,9% για διάστημα 9 ετών, υπολογίζουμε ότι η μέση ετήσια απόδοση φθάνει στο 16,8%, ενώ οι ετήσιες αποδόσεις των 10ετών αμερικανικών ομολόγων, στο διάστημα αυτό, κυμάνθηκαν από το 1,8% έως το 5,1%, βρισκόμενες σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα. Σε μακροχρόνια επίπεδα, οι διαφορές των αποδόσεων ποτέ δεν ήταν τόσο μεγάλες (μάλιστα, στην περίοδο από το 2002 έως το 2011, οι μετοχές κατά μέσο όρο απέδωσαν 4,93%, ενώ τα ομόλογα απέδωσαν 6,85%). Αυτή η ανισορροπία δε μπορεί να διατηρείται για πάντα. Θα μπορούσε να συμβαίνει σε μία “χαμηλού ενδιαφέροντος” περιφερειακή και περιθωριακή χρηματιστηριακή αγορά, αλλά δε μπορεί να συμβαίνει στη μεγαλύτερη αγορά του κόσμου. Κάποια στιγμή έρχεται ο καιρός να διορθωθεί. (Δείτε το διάγραμμα του Dow Jones για την περίοδο 2009 - 2018, μαζί με τον Κινητό Μέσο Όρο 200 ημερών) (Δείτε το διάγραμμα του Dow Jones για την περίοδο των τελευταίων 52 εβδομάδων, μαζί με τους Κινητούς Μέσους Όρους 200 και 30 ημερών) Επαναλαμβάνω ότι, δεν είναι κακό να ανησυχούμε. Κακό είναι όταν δε μπορούμε να αντιληφθούμε το πώς έχουν κάθε φορά τα πράγματα ή το για ποιούς λόγους συμβαίνει κάτι. Η πτώση της αμερικανικής αγοράς ξεκίνησε πριν μία βδομάδα, όταν μετά την ανακοίνωση των στοιχείων της απασχόλησης στις ΗΠΑ, θεωρήθηκε ότι η οικονομία πηγαίνει τόσο καλά, ώστε σύντομα αυτό θα έχει αντανάκλαση στο ύψος του πληθωρισμού και συνεπώς, η Κεντρική Τράπεζα (FED) θα οδηγηθεί σε αύξηση των επιτοκίων. Αυτή όμως είναι η τυπική δικαιολογία των αναλυτών και των σχολιαστών όταν δε μπορούν να εξηγήσουν μία τόσο μεγάλη πτώση της αγοράς. Προς το παρόν, το αίτιο της πτώσης της αγοράς της Νέας Υόρκης (πτώση που άλλωστε δεν είναι και τόσο μεγάλη), είναι η “βαρύτητα”, την αύξηση της οποίας προκάλεσε η πρωτοφανής πολυετής άνοδος. Αν η “διόρθωση” είναι ομαλή -και θα είναι ομαλή αν δεν επηρεασθούν η ψυχολογία και τα μεγέθη της οικονομίας- η αγορά γρήγορα θα ισορροπήσει και το “επεισόδιο” θα ξεχαστεί. Αν όμως προκληθεί μία ενεργοποίηση άλλων προβλημάτων, τότε όντως μπορεί να υπάρξουν σοβαρές εξελίξεις. Παρακολουθούμε τις εξελίξεις. Άλλωστε, όταν κάποιος ασχολείται με το χώρο, πρέπει πάντα να παρακολουθεί τις εξελίξεις. Προς το παρόν -όπως αναφέρθηκε και σε προηγούμενα άρθρα- η παρούσα πτώση θυμίζει αρκετά την πτώση του 1987. Η οποία σημειώθηκε εξ ίσου ξαφνικά μετά από μία φάση συνεχούς ανόδου της αγοράς και η οποία “τρόμαξε” όλο το κόσμο. Όμως, καθώς δεν επηρεάστηκαν τα στοιχεία της διεθνούς οικονομίας, η οποία ήδη βρισκόταν σε φάση έντονης ανόδου, γρήγορα ξεχάστηκε και μάλιστα χαρακτηρίστηκε ως “υγιής”, αφού εξισορρόπησε το χρηματοοικονομικό σύστημα και απομάκρυνε ενδεχόμενες χειρότερες εξελίξεις για ένα διάστημα αρκετών ετών. Παρακολουθούμε τις εξελίξεις λοιπόν. Χωρίς να επαφιόμαστε σε κάποια σιγουριά για το τί μπορεί να συμβεί και έτοιμοι να αλλάξουμε στρατηγική, στην περίπτωση που αντιληφθούμε ότι, αντίθετα από τις οποιεσδήποτε προβλέψεις, οι εξελίξεις αλλάζουν.