EuroCapital: Τα κόμματα στη μνημονιακή δίνη

Τα κόμματα στη μνημονιακή δίνη
================================================================================
- on 04/09/2018 11:12
 
Του Παύλου Παπαδόπουλου
Στα τέλη Απριλίου 2012, ενόψει των εκλογών της
6ης Μαΐου, κάποιες Κασσάνδρες των εταιρειών
δημοσκοπήσεων μετέδιδαν ότι «μετρούν» το
ΠΑΣΟΚ, τη Ν.Δ. και τον ΣΥΡΙΖΑ στην ίδια
περιοχή, κοντά στο 16%. Εκλειναν τότε δύο
χρόνια με υψηλή πυκνότητα γεγονότων μετά
την υπογραφή του πρώτου μνημονίου που
απέτρεψε την άτακτη χρεοκοπία, η οποία αν
συνέβαινε θα οδηγούσε την Ελλάδα σε
κατάσταση καραντίνας εκτός Ευρώπης, στην
κατάρρευση της οικονομίας και σε πολιτικές
εκρήξεις που ίσως κατέληγαν στην κατάλυση
της δημοκρατίας.
Τα «καλά» του μνημονίου –η διεθνώς
υποβοηθούμενη σταθεροποίηση της
οικονομίας– δεν είναι διακριτά από την
πλειονότητα των πολιτών ούτε καν σήμερα,
πόσο μάλλον στις αρχές της δεκαετίας, όταν
στο κέντρο της Αθήνας, με αφορμή
συνεδριάσεις της Βουλής για την ψήφιση
μέτρων λιτότητας, είχαν σημειωθεί αρκετές
επιχειρήσεις δολιοφθοράς από οργανωμένες
ομάδες της Ακροαριστεράς και της
Ακροδεξιάς. Οι επιχειρήσεις αυτές
συνέβαλαν στην κατάρρευση του ΠΑΣΟΚ, που
ανέλαβε ως κυβερνητική πλειοψηφία μόνο του
το κόστος υπογραφής του πρώτου μνημονίου.
Πολιτικοί που βρέθηκαν κοντά στον Γιώργο
Παπανδρέου εκτιμούν ότι, με την
αιφνιδιαστική ανακοίνωση δημοψηφίσματος
στις 31 Οκτωβρίου 2011, ήθελε να αναγκάσει τον
λαό να αναλάβει την ευθύνη που προϋποθέτει
η παραμονή στην Ευρώπη. Oμως, οι χαοτικές
συνθήκες που δημιουργήθηκαν οδήγησαν την
πρωθυπουργία του σε άδοξο τέλος. Οι
περισσότεροι πολιτικοί επιστήμονες
συμφωνούν ότι το κίνημα του Ανδρέα
Παπανδρέου λειτούργησε ως ελκυστής και
μετασχηματιστής μεγάλου μέρους του
δυναμικού της Αριστεράς. Πολλοί πολίτες με
αριστερές ευαισθησίες, αποδέκτες
συνδυασμένων αφηγήσεων περί του Εμφυλίου
και της Αντίστασης στους Γερμανούς και στη
χούντα, αν συνασπίζονταν μετά το 1974 σε ένα
αριστερό κόμμα χωρίς τις «άγκυρες» του
Κέντρου θα μπορούσαν να προκαλέσουν
ισχυρότερους κραδασμούς στην αστική
δημοκρατία. Oμως, ο συνασπισμός Κέντρου και
Αριστεράς στο ΠΑΣΟΚ στηριζόταν σε ένα
άρρητο «συμβόλαιο με τον λαό» για τη
διεύρυνση των οικονομικών ωφελημάτων. Γι’
αυτό το ΠΑΣΟΚ κατέρρευσε όταν η πολιτική
των ωφελημάτων ανακόπηκε και αντιστράφηκε.
Η «εθνική συμφιλίωση» ήταν στηριγμένη στην
εκτίναξη του δημοσίου χρέους.
Συνομιλητές του Λουκά Παπαδήμου, που
διαδέχθηκε τον κ. Παπανδρέου, θεωρούν ότι με
την κυβέρνηση συνεργασίας πρόλαβε να
θωρακίσει τη δημοκρατία γιατί ανανέωσε
τους οικονομικούς και πολιτικούς δεσμούς
της Ελλάδας με την Ευρώπη.
Το μήνυμα αυτό, όμως, δεν απέδωσε εκλογικά.
Το ΠΑΣΟΚ εγκαταλείφθηκε από τους τρεις
στους τέσσερις ψηφοφόρους του. Η ευρωπαϊκή
πορεία διασφαλίστηκε την τελευταία στιγμή
–η Ν.Δ. του Αντώνη Σαμαρά κέρδισε τις
δεύτερες εκλογές, τον Ιούνιο 2012, με μόλις 1,77%
διαφορά από τον ΣΥΡΙΖΑ και συγκυβέρνησε με
το ΠΑΣΟΚ και τη ΔΗΜΑΡ και από τον Ιούνιο του
2013 μόνο με το ΠΑΣΟΚ έως τον Ιανουάριο 2015–
αλλά η Ελλάδα ήταν ήδη μια άλλη χώρα.
Αξίζει να επιμείνουμε περισσότερο στο 2012: Ο
ΣΥΡΙΖΑ και η Χρυσή Αυγή έχουν κατηγορηθεί
από αντιπάλους τους ότι επένδυσαν στη
λαϊκιστική ρητορεία και τους
«Αγανακτισμένους», εκμεταλλευόμενοι και τα
νεοπαγή τότε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ενώ
πρωταγωνίστησαν σε ένα ιδιότυπο αντάρτικο
κατά των παραδοσιακών κομμάτων
ενθαρρύνοντας ακόμη και ακραίες εκδηλώσεις
κατά του Κοινοβουλίου. Μάλιστα, ο Ευάγγελος
Βενιζέλος και άλλοι έχουν μιλήσει για
συνθήκες δολιοφθοράς της δημοκρατίας, για
υπονόμευση της εμπιστοσύνης στο ηθικό
κεφάλαιο των αστικών κομμάτων και για
διάδοση θεωριών ότι τα «ακραία μέτρα»
παγιδεύουν την κοινωνία σε «ανθρωπιστική
κρίση».
Ο ΣΥΡΙΖΑ, απαντούσε στις επικρίσεις ότι για
τη «δολιοφθορά της δημοκρατίας» είναι
υπεύθυνα τα μνημόνια και τα κόμματα που τα
ψηφίζουν. Σε αυτό το κλίμα εκτινάχθηκε η
αποχή. Τον Σεπτέμβριο 2015 προσήλθαν στις
κάλπες 1,4 εκατ. λιγότεροι ψηφοφόροι από το
2009. Οπως έχουν παραδεχθεί σε ιδιωτικές
συζητήσεις τους τόσο ο Αντώνης Σαμαράς όσο
και ο Ευάγγελος Βενιζέλος, το νοσηρό κλίμα
ήταν ένας από τους κυριότερους παράγοντες
της αδυναμίας της οικονομίας να
αποθεραπευθεί. Η επιστράτευση των
ιδρυτικών μύθων της Αριστεράς ως
ερμηνευτικού σχήματος της κρίσης
εγκαθίδρυσε μηχανισμούς αρνητικής
ανατροφοδότησης, με αποτέλεσμα να
ενισχύονται ακόμα περισσότερο η
απογοήτευση, η αγανάκτηση και το brain drain.
Η μεγάλη ανατροπή
Κάπως έτσι, στις εκλογές του Μαΐου και του
Ιουνίου 2012 μπήκαν τα θεμέλια για τη
μεγαλύτερη ανατροπή της μεταπολίτευσης. Ο
ΣΥΡΙΖΑ, ένας συνασπισμός συνιστωσών της
ριζοσπαστικής Αριστεράς που συνδυάζουν την
κοινωνική προοδευτικότητα, την αντιδυτική
θεώρηση και την κομμουνιστική αφήγηση του
Εμφυλίου, κέρδισε τη δεύτερη θέση με οριακή
διαφορά από τη Ν.Δ., ενώ την ίδια ώρα η
ναζιστικών αναφορών Ακροδεξιά της Χρυσής
Αυγής μπήκε για πρώτη φορά στη Βουλή και
μάλιστα με 6,97%. Σε εκείνες τις εκλογές
εκδηλώθηκε η θεμελιακά διαφορετική
ισορροπία των πολιτικών δυνάμεων, που
ενισχύθηκε περαιτέρω το 2015 με τη νίκη του
ΣΥΡΙΖΑ και την πλαισίωσή του από την
«Ακροδεξιά light» των ΑΝΕΛ σε μια στρατηγική
μετατροπής της Αριστεράς σε
«εθνικοπατριωτικό μέτωπο».
Δεν επρόκειτο για «ελληνική εξαίρεση». Σε
πολλές χώρες της Ευρώπης η Ακροαριστερά και
η Ακροδεξιά συμπλέουν και συνεργάζονται σε
κοινές επιδιώξεις υπονόμευσης της
Ευρωπαϊκής Ενωσης. Στην Ελλάδα το φαινόμενο
αυτό έλαβε ακραίες διαστάσεις και κατέληξε
στο δημοψήφισμα του 2015. Οι αδυσώπητοι
κανόνες της οικονομίας και η αδυναμία της
Ρωσίας να χρηματοδοτήσει έναν «παράλληλο
καπιταλισμό» αναγκάζουν τους
αντιευρωπαϊστές να προβαίνουν σε οβιδιακές
μεταμορφώσεις. Οι μεταβολές αυτές
καθησυχάζουν τους καλόπιστους, αλλά η
πολιτική καταγωγή των «αναγεννημένων
ευρωπαϊστών» καθιστά πιθανό ότι πρόκειται
για μεταμφιέσεις με αβέβαιη διάρκεια.
Η ιστορική αντοχή της Νέας Δημοκρατίας
Η μοναδική δημοκρατική δύναμη με ιστορικές
ρίζες που έμεινε όρθια στη θύελλα της
κρίσης είναι η Νέα Δημοκρατία. Το κόμμα του
Κωνσταντίνου Καραμανλή που συνενώνει τις
δύο εγγυήτριες δυνάμεις της μεταπολεμικής
δημοκρατίας, την παραδοσιακή Δεξιά και το
φιλελεύθερο Κέντρο, πιστώνεται την ένταξη
στην Ευρώπη, το 1981.
Χωρίς τη συμμετοχή στην Ε.Ε. και χωρίς την
ένταξη στην ΟΝΕ από το ΠΑΣΟΚ του Κώστα
Σημίτη, η Ελλάδα της εποχής μας θα μπορούσε
να βρεθεί απροστάτευτη μπροστά σε μια
«διπλή χρεοκοπία», στη δημοκρατία και στην
οικονομία. Η Ευρώπη κατέστησε τη χρεοκοπία
ανέφικτη, τη σταθεροποίηση λιγότερο
επώδυνη και τα παιχνίδια με τη δημοκρατία
άκρως επικίνδυνα για τους εμπνευστές τους.
Η Ν.Δ., παρά τα πλήγματα, παραμένει όρθια ως η
κυρίαρχη έκφραση των φιλοευρωπαϊκών
δημοκρατικών δυνάμεων.
Πηγή:Καθημερινή