Δημογραφικό: Η κυριότερη μακροχρόνια απειλή και για το Χρηματιστήριο!

Η οικονομική ιστορία, σε όποια χρονική περίοδο και σε όποιο γεωγραφικό χώρο εξεταστεί, μας δείχνει ότι, η μακροχρόνια οικονομική ανάπτυξη και η ευημερία εκδηλώνονται μόνον όταν υπάρχει δημογραφική ανάπτυξη. Και βέβαια, ισχύει και το αντίστροφο. Ο δημογραφικός μαρασμός οδηγεί σε οικονομική κατάπτωση από την οποία, μία οικονομία, πολύ δύσκολα μπορεί να δραπετεύσει.

Η δημογραφική κατάρρευση της Ευρώπης έχει αναγνωριστεί ως ο κυριότερος λόγος για την παρατηρούμενη μακροχρόνια οικονομική επιδείνωση και την εμμονή του αποπληθωρισμού. Αντίθετα, η δημογραφική ευημερία των οικονομικά αναπτυσσόμενων κρατών, σε συνδυασμό με τη μαζική εξάπλωση της τεχνολογίας, είναι το βασικό αίτιο για τους υψηλότατους ρυθμούς ανάπτυξης των κρατών αυτών, ιδίως κατά τις δύο τελευταίες δεκαετίες.

Η Ελλάδα, έχοντας βιώσει τη χειρότερη οικονομική κρίση της ιστορίας της, προσπαθεί να ξεκινήσει μία νέα περίοδο ανάπτυξης και μία νέα ιστορική φάση στο σύγχρονο βίο της. Η επιτυχία στο εγχείρημά της θα αποδειχθεί ως μία εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση, λόγω της μακροπρόθεσμης επίδρασης δύο -κυρίως- παραγόντων: του δυσθεώρητου χρέους και των τραγικών δημογραφικών της.

Τα περί του χρέους ζητήματα, έχουν αναλυθεί ευρύτατα, επί μακρόν και σε πολλούς χώρους. Το περί του δημογραφικού πρόβλημα όμως, παραμένει στο σκοτάδι, ενώ είναι πιο δυσεπίλυτο από το χρέος και περισσότερο καταστροφικό.

Πώς θα αυξηθεί η ενεργός ζήτηση στην οικονομία, σε ένα περιβάλλον, χαμηλής ανταγωνιστικότητας, αποπληθωρισμού και χαμηλών αμοιβών, όταν ο πληθυσμός μειώνεται; Πώς θα ορθοποδήσουν τα δημόσια οικονομικά όταν το εργατικό δυναμικό (η κύρια πηγή δημιουργίας φορολογητέας ύλης) μειώνεται και όταν οι συνταξιούχοι εξακολουθούν να αυξάνονται με υψηλούς ρυθμούς, επιβαρύνοντας το συνταξιοδοτικό και το ιατρικό σύστημα; Ποιοί θα αγοράσουν τα ακίνητα που η Κυβέρνηση ονειρεύεται να κτιστούν στα επόμενα χρόνια; Ήδη υπάρχει ένα τεράστιο απόθεμα ακινήτων σε πόλεις με φθίνοντα πληθυσμό. Ποιός θα σχηματίσει ένοπλες δυνάμεις για να αντισταθεί στον τουρκικό επεκτατισμό, ο οποίος -με μαθηματική ακρίβεια- κάποια στιγμή θα εκδηλωθεί και σε βάρος μας (ας μην ξεχνάμε ότι η Τουρκία έχει 83 εκατομμύρια πληθυσμό, με μέση ηλικία τα 28,5 έτη και δείκτη γονιμότητας σημαντικά υψηλότερο από της Ελλάδας);

Η Ελλάδα ξεκίνησε -ήδη από το 2016- μία νέα πορεία ανάπτυξης και εισήλθε σε ένα νέο ιστορικό κύκλο που, όπως έχουμε αναφερθεί παλαιότερα, θα είναι ένας μακροχρόνιος κύκλος, διάρκειας μερικών δεκαετιών, ο οποίος -οικονομικά, αλλά και χρηματιστηριακά- θα περιλαμβάνει την περίοδο ανόδου, τη φάση κορύφωσης και την περίοδο πτώσης και τερματισμού του, σε μία νέα φάση απογοήτευσης.

Σε σχέση με προηγούμενους ιστορικούς κύκλους, η χώρα σήμερα βρίσκεται σε πλεονεκτικότερη θέση από άποψη οικονομικών βάσεων και υποδομών, από κεφαλαιακή διάρθρωση (παρά το χρέος της), από εκπαιδευτικό επίπεδο και από θεσμική λειτουργία και θωράκιση του πολιτεύματός της. Βρίσκεται όμως σε σημαντικά δυσμενέστερη θέση από πλευράς δημογραφικών στοιχείων και προοπτικών.

Και τί σχέση έχουν όλα αυτά με το Χρηματιστήριο; Έχουν τεράστια σχέση! Καθώς η χώρα έχει ολοκληρώσει έναν ιστορικό κύκλο και εισέρχεται σε ένα καινούργιο, διαφαίνεται ότι θα αντιμετωπίσει τεράστια προβλήματα λόγω της αποψίλωσης και της γήρανσης του πληθυσμού. Το πρόβλημα δε, με το δημογραφικό ζήτημα είναι ότι, ούτε “ρυθμιζεται” (όπως ρυθμίζεται το χρέος), αλλά ούτε και αποκαθίσταται σε σύντομο χρονικό διάστημα. Με τον ίδιο τρόπο που για την εκδήλωσή του έγινε μέσα σε διάστημα δεκαετιών, έτσι και για την επίλυσή του, χρειάζεται καλός προγραμματισμός και δεκαετίες εφαρμογής. Η δε λύση του, δεν είναι τα διχίλιαρα που ετοιμάζεται να δώσει η νέα Κυβέρνηση σε όσες γεννούν. Η λύση του, στο βαθμό που θα μπορούσε να επιλυθεί, απαιτεί ένα καλά σχεδιασμένο μείγμα κοινωνικής και φορολογικής πολιτικής από το κράτος, αλλά και εφαρμογή μεθόδων ώστε να αγαπήσει και πάλι η ελληνική κοινωνία τα παιδιά. Τα πολλά παιδιά!