Τα επόμενα βήματα στη σχέση με τη Γαλλία

04 Φεβρουαρίου 2020, 15:37 | Εξωτερική Πολιτική

ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ - ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Τι σημαίνει η νέα στρατηγική εταιρική σχέση την οποία προκήρυξαν, την Τετάρτη, στο Μέγαρο των Ηλυσίων ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Εμανουέλ Μακρόν; Πώς εντάσσεται στη δυναμική διπλωματική δραστηριότητα της Γαλλίας στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου;

Μετά τη συνάντηση των δύο ανδρών, ελληνικές κυβερνητικές πηγές τόνιζαν ότι η απόφαση για τη νέα σχέση ελήφθη σε «ανώτατο πολιτικό επίπεδο». Η ακριβής φύση της, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, θα καθοριστεί από τις επαφές που θα ακολουθήσουν, με κρίσιμο σταθμό την επίσκεψη της Γαλλίδας υπουργού Αμυνας Φλοράνς Παρλί στην Αθήνα στα τέλη Φεβρουαρίου. Η παρουσία του γαλλικού αεροπλανοφόρου «Σαρλ ντε Γκωλ», πλαισιωμένου από μια πανίσχυρη ναυτική αρμάδα στην Ανατολική Μεσόγειο, και η ηχηρή καταδίκη της τουρκικής παραβατικότητας από τον Μακρόν αναμφίβολα ενισχύουν τη θέση της Αθήνας απέναντι στις τουρκικές βλέψεις.

Ωστόσο ο Ιαν Λέσερ, αντιπρόεδρος της δεξαμενής σκέψης German Marshall Fund of the United States και ειδικός σε θέματα Ανατολικής Μεσογείου, εκφράζει μια σκεπτικιστική νότα. Η ορολογία της στρατηγικής εταιρικής σχέσης «τείνει να είναι αρκετά ασαφής», παρατηρεί, μιλώντας στην «Κ». Οι ηγέτες των δύο χωρών εξέφρασαν με σαφήνεια την πρόθεσή τους να εμβαθύνουν τις διμερείς σχέσεις, ειδικά σε θέματα άμυνας, «αλλά οι σχέσεις αυτές ήταν ήδη εκτεταμένες». Θυμίζει μάλιστα ότι σε συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών των δύο χωρών προ τετραετίας (Ερό - Κοτζιά) είχε επίσης χρησιμοποιηθεί η φρασεολογία της «στρατηγικής εταιρικής σχέσης» και του «κοινού οράματος» των δύο χωρών για την Ευρώπη.

Ο Λέσερ μνημονεύει τη λεπτομερή δημόσια αναφορά του Μακρόν στην παραβίαση των όρων της συμφωνίας του Βερολίνου από την Τουρκία (γεγονός, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», που εξέπληξε και την ελληνική πλευρά). «Η Γαλλία βρίσκεται στην εμπροσθοφυλακή μιας αυξανόμενα επικριτικής γραμμής απέναντι στην Τουρκία εντός της Ε.Ε.», εξηγεί. Το Παρίσι «ανησυχεί ιδιαίτερα για την περιφερειακή πολιτική της Αγκυρας στην Ανατολική Μεσόγειο και με τη δραστηριότητα Τουρκίας και Ρωσίας στη Λιβύη». Ο αντιπρόεδρος του GMFUS παρομοιάζει την περαιτέρω εμβάθυνση των ελληνογαλλικών σχέσεων με τη νέα προσέγγιση μεταξύ ΗΠΑ και Ελλάδας: «Πρόκειται για μέτρα αντιστάθμισης κινδύνου απέναντι στην περιφερειακή αστάθεια και στην αυξανόμενη αναξιοπιστία της Τουρκίας ως συμμάχου». Παράλληλα, τονίζει ότι η στενότερη αμυντική συνεργασία και η οικονομική ανάκαμψη της Ελλάδας δημιουργούν στους Γάλλους προσδοκίες για οικονομικές συμφωνίες στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας.

Για το Παρίσι, η μετατροπή της περιοχής τα τελευταία χρόνια από κύκλο φίλων σε «κύκλο της φωτιάς» δεν αποτελεί αναπόφευκτο μέρος της πραγματικότητας, αλλά αρνητική εξέλιξη εναντίον της οποίας η Γαλλία –και η Ευρώπη– μπορεί και πρέπει να αντιδράσει. Βλέπει τη Μεσόγειο ως μέρος της γειτονιάς της Ευρώπης, στην οποία πρέπει να έχει αποφασιστικό λόγο. Οπως εξηγούν στην «Κ» γαλλικές διπλωματικές πηγές, «έχουμε γίνει παθητικοί αποδέκτες πολλών εξελίξεων. Αυτό δημιουργεί σοβαρό ζήτημα αξιοπιστίας».

Η Αγκυρα

Για την Τουρκία, υπάρχει η εκτίμηση στο Παρίσι πως η σχέση με την Ε.Ε. έχει καθοριστεί τα τελευταία χρόνια σε υπερβολικό βαθμό από το προσφυγικό - μεταναστευτικό, γεγονός που έχει δώσει στην Αγκυρα ένα μοχλό πίεσης που δεν θα έπρεπε να είναι τόσο ισχυρός. Η Ε.Ε., σημειώνεται, έχει σημαντικούς μοχλούς πίεσης απέναντι στην Τουρκία –όπως τις οικονομικές και εμπορικές σχέσεις των δύο πλευρών– που θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει πιο αποτελεσματικά. Η αίσθηση στη γαλλική πρωτεύουσα είναι ότι, παρά τους λεονταρισμούς του, ο Τ. Ερντογάν δεν έχει στρατηγική εναλλακτική στο ΝΑΤΟ και στην Ε.Ε. και ότι θα τον έπληττε πολιτικά εάν έπαιρνε την πρωτοβουλία να διακόψει την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας.

Ειδικότερα σε σχέση με τη Λιβύη, η γαλλική προσέγγιση μέχρι πρότινος εστίαζε κυρίως στη σταθεροποίηση, την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και την αποτροπή της μετάδοσης της κρίσης στην ευρύτερη περιοχή του Σαχέλ. Πλέον όμως, το κύριο μέλημα της Γαλλίας είναι η ανάκτηση αξιοπιστίας απέναντι στις επιθετικές κινήσεις της Ρωσίας και της Τουρκίας. Η Μόσχα και η Αγκυρα επιχειρούν να αποκλείσουν τους Ευρωπαίους από τη Λιβύη, στα μάτια του Παρισιού. Θα έχουν έτσι άλλο ένα κρίσιμο πέρασμα προσφύγων και μεταναστών να μετατρέψουν σε όπλο κατά της Ε.Ε., αλλά και τη δυνατότητα να ελέγξουν μεγάλο μέρος της Ανατολικής Μεσόγειου.

Παράλληλα, στο πλαίσιο των φιλοδοξιών του προέδρου Μακρόν για ενίσχυση της κοινής εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής άμυνας της Ε.Ε., η Γαλλία βλέπει τη Λιβύη ως κρίσιμο τεστ για τη δυνατότητα της Ευρώπης να δράσει από κοινού και των χωρών να προωθήσουν το κοινό ευρωπαϊκό συμφέρον πέρα από τα στενά εθνικά. Η ικανότητα της Ε.Ε. να αναβιώσει τη ναυτική επιχείρηση «Σοφία» για την επιτήρηση του εμπάργκο όπλων του ΟΗΕ στη βορειοαφρικανική χώρα και η αποστολή μιας χερσαίας ειρηνευτικής δύναμης στη Λιβύη (υπό τον όρο της επίτευξης ουσιαστικής κατάπαυσης του πυρός) θα αποτελέσουν θετικές ενδείξεις σε αυτήν την κατεύθυνση. Το Παρίσι τάσσεται υπέρ αμφοτέρων των πρωτοβουλιών.

Πηγή: www.kathimerini.gr