Οι βίαιες κινήσεις της αγοράς, το απόλυτο σύστημα και οι προβληματισμοί

25 Φεβρουαρίου 2020, 18:10 | Χ&Α - Επικαιρότητα

Ο προβληματισμός συνεχίζεται. Ήταν ορθή η χθεσινή κίνηση ρευστοποίησης του χαρτοφυλακίου μας; Οι κανόνες με βάση τους οποίους λειτουργούσαμε ή δοκιμάζαμε το “απόλυτο σύστημα”, για διάστημα μεγαλύτερο των 25 ετών και σε πάρα πολλούς δείκτες, ήταν σαφείς: Ακολουθείς τα σήματα που παράγονται.

Αν όμως οι κανόνες είναι λάθος ή δεν είναι πλήρεις;

 

Αυτό με προβληματίζει από χθες. Ένα χαρτοφυλάκιο το οποίο έγκαιρα (με εξαιρετικό timing) βάλαμε στην αγορά πριν από ένα χρόνο, αναγκαστήκαμε να το ρευστοποιήσουμε, επειδή σημειώθηκε μία -σπάνιου μεγέθους- πτώση. Η 10η χειρότερη στις 7.986 συνεδριάσεις ισχύος του παρόντος δείκτη (ισχύει από την 4/1/1988).

 

Είχαμε εκφράσει τη διάθεσή μας να μην ρευστοποιήσουμε και είχαμε ευχηθεί να μην έρθουν οι συνθήκες για να αναγκαστούμε να το κάνουμε.

Εκτιμούσα ότι, η αγορά -η οποία κατά τους τελευταίους μήνες έδειχνε σημάδια “κόπωσης”- θα έδινε σήμα εξόδου σε περίπτωση ελληνο-τουρκικής εμπλοκής. Το ζήτημα του κορωνοϊού, ήταν κάτι καινούργιο, άγνωστο και ξαφνικό.

 

Οι αγορές είχαν μάθει να ζουν με την εξάπλωση του κορωνοϊού στην Κίνα. Μάλιστα, στα μέσα του μήνα, οι αμερικανικοί δείκτες είχαν πετύχει νέα ανώτατα επίπεδα τιμών. Όμως, όλα γκρεμίστηκαν στο άκουσα της εξάπλωσης της επιδημίας στην Ιταλία, των ελέγχων στα σύνορα, των άδειων ραφιών των σούπερ μάρκετ και της καραντίνας στην οποία τέθηκαν μερικές κωμοπόλεις του ιταλικού βορρά.

 

Είναι εικόνες που θα δούμε και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ή στην πατρίδα μας, ή ακόμη στις ΗΠΑ και τον Καναδά; Ουδείς γνωρίζει. Θα μάθουμε να ζούμε με την απειλή του κορωνοϊού, έως ότου μπει το καλοκαίρι ή έως ότου κατασκευαστεί κάποιο εμβόλιο για την καταπολέμησή του; Και πάλι, ουδείς γνωρίζει, αν και το δεύτερο είναι η πιο πιθανή εξέλιξη -που απλά θα αφήσει ένα μικρό αρνητικό σημάδι στο ΑΕΠ μερικών κρατών κατά το 2020.

 

“Θα μάθουμε να ζούμε”, δηλαδή θα προσαρμοστούμε. Αυτές οι λέξεις κρύβουν το μεγάλο μυστικό στη λειτουργία των αγορών, αλλά και στη ζωή την ίδια. Οι άνθρωποι προσαρμοζόμαστε στις εκάστοτε συνθήκες. Πιο εύκολα απ’ ότι νομίζουμε. Και τελικά, μαθαίνουμε να ζούμε σε περιβάλλοντα και καταστάσεις που, νωρίτερα, θα ήταν αδιανόητα.

 

Η εκτίμησή μας είναι ότι, θα μάθουμε να ζούμε στις νέες συνθήκες που θα μας επιβάλλει η ανάγκη προστασία μας από τον κορωνοϊό. Για όσο διάστημα χρειαστεί. Και για το λόγο αυτό, όσο τρομακτικές και αν είναι οι εικόνες που μεταδίδει η τηλεόραση, η ζωή μας δε θα αλλάξει δραματικά και ούτε και η οικονομία θα βιώσει μία ανήκεστο βλάβη.

 

Ας επιστρέψουμε στο σύστημα. Υπάρχει κάτι που δεν είχαμε προβλέψει; Υπάρχει κάτι που θα μπορούσαμε να συμπληρώσουμε στον κανόνα μας;

 

Χθες, όταν είδα ότι, με βάση τον κανόνα μας -αλλά και τη δέσμευσή μας στο τεύχος 213- θα έπρεπε να υπακούσουμε στο σήμα εξόδου και να ρευστοποιήσουμε τις θέσεις, ζήτησα από τους συνεργάτες μου να εξετάσουν τη συμπεριφορά του Γενικού Δείκτη, μετά από αντίστοιχα πτωτικά περιστατικά του παρελθόντος. Έτσι προέκυψε το χθεσινό άρθρο “Οι μεγάλες πτώσεις στην ιστορία του Γενικού Δείκτη και η συμπεριφορά της αγοράς μετά απ' αυτές” (δείτε εδώ). Υπολογίσαμε τις αποδόσεις και καταγράψαμε τα γεγονότα (τί είχε συμβεί σε κάθε περίπτωση). Τότε, διέκρινα μία διαφορά στη συμπεριφορά του δείκτη (άρα και στην ψυχολογία των επενδυτών) ανάλογα με τη φάση στην οποία ήδη βρισκόταν η αγορά. Και ζήτησα από τους συνεργάτες μου να συμπληρώσουν την τελευταία στήλη, δηλαδή αυτή που αναφέρει τη φάση στην οποία κάθε φορά βρισκόταν η ελληνική αγορά, ενώ παράλληλα επεκτείναμε το δείγμα εξέτασης σε 25 ημερομηνίες, αντί για τις 15 που τελικά δημοσιεύσαμε.

 

Εκεί, φάνηκε ότι, όταν η αγορά βρισκόταν σε πτωτική φάση (bear market), οι πιθανότητες να είναι ο Γενικός Δείκτης σε χαμηλότερο σημείο από την ημέρα της πτώσης (αυτή που χαρακτηρίζουμε ως “day-0” στο άρθρο), είναι αυξημένες (άνω του 75%). Αντίθετα, όταν η αγορά βρισκόταν σε ανοδική φάση (bull market), τότε οι πιθανότητες η πτώση να είναι παροδική και να ανακάμψει γρήγορα ο Γενικός Δείκτης, ήταν μεγαλύτερες από 75%.

 

Δείτε παλαιότερο άρθρο μας σχετικά με τη φάση που διανύει σήμερα ο Γενικός Δείκτης, αλλά και τις φάσεις του παρελθόντος. (1988 - 2019: Οι ανοδικές και οι πτωτικές φάσεις του Χρηματιστηρίου της Αθήνας - δείτε εδώ)

 

 

Τί σημαίνει αυτό; Εκτιμώ σημαίνει ότι, θα πρέπει να λαμβάνουμε υπ’ όψη τη φάση στην οποία βρίσκεται η αγορά, τόσο κατά την πώληση, όσο και κατά την αγορά (αν και δεν έχουμε ολοκληρώσει την έρευνα για τη συμπεριφορά του δείκτη μετά από έντονα ανοδικά “ξεσπάσματα”.

Και εφ’ όσον παράγεται σήμα πώλησης μετά από μία βίαιη ημερήσια πτώση (όπως η χθεσινή), να μην ακολουθείται, αλλά να επιλέγεται η έξοδος με βάση κάποια άλλη παραλλαγή και κυρίως με την παραλλαγή ενός από τους “εξομαλυντές”. Αντίστροφα, θα μπορούσε κάποιος να συμπεριφερθεί σε ένα σήμα αγοράς που παράγεται μετά από μία βίαιη άνοδο. Οι περιπτώσεις αυτές είχαν περιγραφεί στο βιβλίο μου "Το απόλυτο σύστημα συναλλαγών".

 

Οι εξομαλυντές 3 και 5 ημερών, δίνουν σήμα πώλησης μόνον όταν αρχίσει να υποχωρεί η τιμή της καμπύλης του ΚΜΟ-200, δηλαδή όταν η καμπύλη του ΚΜΟ-200 πάρει αρνητική κλίση και παράλληλα, ο Γενικός Δείκτης βρίσκεται πάνω από την καμπύλη του ΚΜΟ-200 (αντίστροφα, δίνουν σήμα αγοράς μόνον όταν η καμπύλη του ΚΜΟ-200 πάρει θετική κλίση).

Όπως παρατηρούμε και στον πίνακα όπου αναλύονται τα σήματα του “απόλυτου συστήματος” (δείτε εδώ), χθες έδωσαν σήμα εξόδου ο απλός ΚΜΟ-200 και το σύστημα ΚΜΟ-200 με Υψηλό/Χαμηλό 20 ημερών. Σήμερα θα δώσει η παραλλαγή ΚΜΟ-200 με Φίλτρο 1 ημέρας και αύριο η παραλλαγή ΚΜΟ-200 με Φίλτρο 2 ημερών.

Οι παραλλαγές “εξομαλυντής 3 ημερών” και “εξομαλυντής 5 ημερών” θα δώσουν (αν δώσουν) μετά από διάστημα τουλάχιστον 20 ημερών, δηλαδή σε φάση που ίσως ο συναγερμός του κορωνοϊού να έχει μειωθεί ή εξαφανιστεί. Άρα, υπάρχει πιθανότητα να μην παράξουν σήμα εξόδου και να συνεχίσουν την παραμονή τους εντός αγοράς, εφ’ όσον ο Γενικός Δείκτης επιστρέψει σε ανοδική φάση.

 

Θα μπορούσαμε να είχαμε χρησιμοποιήσει τον εξομαλυντή 3 ή 5 ημερών χθες; Θα μπορούσαμε. Το ζήτημα ήταν ότι, δε μπορούσαμε να προβλέψουμε μία τόσο βίαιη ημερήσια πτώση, ενώ είχαμε δεσμευθεί για τη χρήση της παραλλαγής “Υψηλό/Χαμηλό 20 ημερών” στο τεύχος 213.

 

Νομίζω όμως ότι, όσο αποκτούμε εμπειρίες, μπορούμε να βελτιώνουμε τους κανόνες.

Το σύστημα εξακολουθεί να προσφέρει αυτά που “υπόσχεται”: Να μην παράγει ζημιές και σε μακροχρόνια βάση να ξεπερνά σημαντικά σε απόδοση το Γενικό Δείκτη. Βεβαίως, τη διαφορά του με το Γενικό Δείκτη την κερδίζει στις φάσεις πτώσης, αφού μας βγάζει έγκαιρα από την αγορά, ενώ ο Γενικός Δείκτης μπαίνει σε μία μακροχρόνια πτωτική φάση.

 

Τέλος πάντων. Αυτοί είναι προβληματισμοί που προκύπτουν και που βοηθούν στη βελτίωση. Ας δούμε το πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα. Η παρούσα κατάσταση είναι αρκετά περίπλοκη και ουδείς γνωρίζει το πώς θα εξελιχθεί. Προς το παρόν, είμαστε πλέον εκτός αγοράς.

 

Σε νεαρή ηλικία έπαιζα σκάκι, σε έναν σύλλογο. Τότε, ο προπονητής μας, συνήθιζε να μας λέει: “Ξέρετε παιδιά, η ζωή είναι τόσο σύνθετη, ώστε ποτέ δε θα μάθετε αν μία απόφαση που πήρατε σε κάποια “κομβική στιγμή” σας, ήταν σωστή ή λάθος. Το σκάκι όμως, είναι το μόνο πράγμα στη ζωή που, αν κάποια στιγμή κάνετε ένα λάθος, να ξέρετε ότι θα το βρείτε σύντομα μπροστά σας”. Η φράση αυτή μου έμεινε στο μυαλό και με διευκόλυνε να πάρω πολλές αποφάσεις στη ζωή μου. Αργότερα, όταν άρχισα να ασχολούμαι με το χρηματιστήριο διαπίστωσα ότι, πέρα από το σκάκι, το ίδιο ισχύει και για το Χρηματιστήριο. Αν σε κάποια στιγμή κάνουμε ένα λάθος, να ξέρουμε ότι σύντομα θα το βρούμε μπροστά μας.

Ας περιμένουμε λοιπόν.