Τί δεν μας λέει ο δείκτης PMI

Ο παγκόσμιος τομέας μεταποίησης δείχνει έτοιμος να ανακάμψει, ύστερα από μία ιδιαίτερα αρνητική πορεία, στο ξεκίνημα του 2020. Οι μετρήσεις τους Ιουλίου, έδειξαν ότι ο μεταποιητικός τομέας έχει βελτιωθεί. Συγκεκριμένα, ο παγκόσμιος δείκτης μεταποίησης της JP Morgan κατέγραψε 47,8 μονάδες, έναντι 42,4 μονάδες τον Ιούνιο, γεγονός που σημαίνει ότι η παγκόσμιο οικονομία συρρικνώνεται με πιο αργό ρυθμό από ότι τους προηγούμενους μήνες.

Πολλοί οικονομολόγοι βασίζονται στον δείκτη μεταποίησης, καθώς θεωρούν πως δίνει μια έγκυρη και άμεση εικόνα για την κατεύθυνση της οικονομίας. Παράλληλα, όμως υπάρχει και η αντίθετη άποψη, με οικονομολόγους να προειδοποιούν πως ο δείκτης μεταποίησης δεν μπορεί να αποτυπώσει την πλήρη εικόνα αυτής της συγκεκριμένης ύφεσης και τις επιδράσεις της ιδίως προς τις μικρές επιχειρήσεις. Για αυτό τον λόγο, θα πρέπει να γνωρίζουμε πρώτα, την πηγή των δεδομένων από τα οποία προκύπτει το αποτέλεσμα του δείκτη μεταποίησης.

Για παράδειγμα ο παγκόσμιος δείκτης μεταποίησης της JP Morgan, που δημοσιεύεται από την IHS Markit, προκύπτει από έρευνα σε πάνω από 12.000 επιχειρήσεις που καλούνται να απαντήσουν σε μια σειρά ερωτήσεων σχετικά με αν πραγματοποιήθηκαν αλλαγές στις νέες παραγγελίες, στις τιμές παραγωγής, στο προσωπικό και γενικότερα εάν, κατά τον προηγούμενο μήνα, υπήρξε αλλαγή σε οτιδήποτε συμβάλλει στην παραγωγή των προϊόντων της εκάστοτε επιχείρησης. Αν υπήρξε αλλαγή και είναι μεγαλύτερη από τον προηγούμενο μήνα δίνεται η βαθμολογία 1, αν δεν παρατηρήθηκε αλλαγή δίνεται η βαθμολογία 0,5 και αν παρατηρήθηκε αλλαγή μικρότερη από τον προηγούμενο μήνα δίνεται η βαθμολογία 0. Αυτές οι απαντήσεις αθροίζονται και σταθμίζονται και το τελικό αποτέλεσμα δίνει την τιμή του δείκτη μεταποίησης. Μια καταγραφή πάνω από τις 50 μονάδες, σημαίνει πως η οικονομία βρίσκεται σε περιοχή μεγέθυνσης, ενώ αντίθετα μια καταγραφή κάτω από τις 50 σημαίνει πως η οικονομία βρίσκεται σε περιοχή συρρίκνωσης.

Ένα πλεονέκτημα των δεικτών μεταποίησης είναι, πως σε περιόδους ταχείας οικονομικής αλλαγής, όπως αυτής που βρισκόμαστε τώρα, είναι πως μπορούν να αποτυπώσουν ένα έγκυρο αποτέλεσμα γρήγορα. Πολύ πιο γρήγορα απ’ ότι μπορεί να το κάνει η οποιαδήποτε κρατική υπηρεσία.

Πρέπει να έχουμε υπόψη πως όταν προσπαθούμε να μετρήσουμε κάτι τόσο περίπλοκο, όπως είναι μια οικονομία, έχουμε να αντιμετωπίσουμε τον παράγοντα της ταχύτητας -προσαρμοστικότητας- της οικονομίας στα νέα δεδομένα και τον παράγοντα της ακρίβειας. Για να μάθουμε με μεγάλη ακρίβεια και με επίσημες μετρήσεις, για το πως αντέδρασε μια οικονομία στα διάφορα γεγονότα, πρέπει να περιμένουμε αρκετούς μήνες.

Συνεπώς θα μπορούσαμε να πούμε, πως με τους δείκτες ΡΜΙ, οι οικονομολόγοι, πληροφορούνται τη μεταβολή στις συνθήκες, στον ίδιο χρόνο που αυτές συμβαίνουν. Έτσι κερδίζουν χρόνο και μπορούν να προϊδεαστούν για κάτι αρνητικό που πρόκειται να συμβεί.

Στην περίπτωση της οικονομικής κρίσης του 2008, ο προκαταρκτικός δείκτης μεταποίησης της Ευρωζώνης υποχώρησε κάτω από τις 50 μονάδες τον Νοέμβριο. Σύμφωνα με την παραδοχή που αναφέραμε παραπάνω, η Ευρωζώνη βρέθηκε σε περιοχή συρρίκνωσης της οικονομίας. Όμως, η αιφνίδια αυτή αλλαγή στην οικονομία, αποτυπώθηκε στα στοιχεία του ΑΕΠ, τουλάχιστον τρεις μήνες αργότερα.

Ο δείκτης ΡΜΙ μεταποίησης υπήρχε ήδη από τη δεκαετία του 1990. Όμως, η ταχύτητα που εμφάνισε τα γεγονότα κατά το 2008, τον καθιέρωσε ως ένα έγκυρο και έγκαιρο εργαλείο, το οποίο μπορούν να συμβουλεύονται οι κεντρικές τράπεζες προκειμένου να διαμορφώσουν την νομισματική πολιτική τους.

Παρόλα αυτά, η οικονομική συρρίκνωση που σημειώθηκε κατά το 2020, αποκαλύπτει κάποια “τυφλά σημεία” του δείκτη μεταποίησης καθώς δεν μπορεί να αντιπροσωπεύσει πλήρως τις μικρότερες επιχειρήσεις, ή τους εργαζόμενους που δουλεύουν μέσω μιας online πλατφορμας (gig workers) ή τους ελεύθερους επαγγελματίες, ή τις οικογενειακές επιχειρήσεις με πολύ λίγους υπαλλήλους, που επηρεάστηκαν περισσότερα από το lockdown. Αυτό συμβαίνει επειδή οι μεγαλύτερες εταιρίες είναι πιο πιθανό να ανταποκριθούν στις έρευνες, ενώ η απαιτούμενη προσπάθεια για τις απαντήσεις στην έρευνα, για τις μικρές επιχειρήσεις είναι αρκετά χρονοβόρα.

Αυτό που είναι χρήσιμο να καταλάβουμε για τον δείκτη μεταποίησης είναι ότι μας δείχνει μια γενικότερη εικόνα για το αν  μια οικονομία αναπτύσσεται με ισχυρό ή ασθενή ρυθμό. Δεν πρόκειται ποτέ να μας δείξει ποιες εταιρίες αναπτύσσονται και ποιές συρρικνώνονται. Ένας άλλος περιορισμός του δείκτη μεταποίησης της JP Morgan είναι ότι είναι σύνθετος και πρέπει να εξετάζονται οι τοπικές διαφορές. Για παράδειγμα μεγάλος μέρος της πρόσφατης ανάκαμψης προκύπτει από την δραστηριότητα στην Κίνας. Η Κίνα έχει επανεκκινήσει την οικονομία και τις επιχειρήσεις της, ενώ η υπόλοιπη Δύση εργάζεται ακόμα με περιορισμούς.

Ο παγκόσμιος δείκτης μεταποίησης επηρεάζεται σημαντικά από την Κίνα, η οποία είναι και ο μεγαλύτερος κατασκευαστής στον πλανήτη. Το “κλειδί” και η εξήγηση στις καταγραφές που βλέπουμε αυτόν τον μήνα, είναι μια ανάμιξη της δραστηριότητας της Κίνας, που δραστηριοποιήθηκε νωρίτερα (καθώς μπήκε και σε lockdown νωρίτερα) και των χωρών που βρίσκονται στην κατάσταση που ήταν η Κίνα το πρώτο τρίμηνο του έτους.

Συνεπώς, για αυτήν την περίοδο και ιδίως την περίοδο του lockdown, τα δεδομένα, ενδεχομένως, δεν προβάλουν αυτό που πραγματικά συμβαίνει. Ωστόσο, καθώς η ανάκαμψη συνεχίζεται, οι επενδυτές και οι οικονομολόγοι έχουν το βλέμμα τους στην γραμμή των 50 μονάδων.

Πηγή: William Boston, Wall Street Journal. https://www.wsj.com/articles/the-coronavirus-redraws-the-car-markets-world-map-11594141880?mod=djem10point

Επιμέλεια: Κωνσταντίνα Ρομοσού https://docs.google.com/spreadsheets/d/1dg9mDxw1U5_GB1O_ruAhHPuGglBbZsuANIbTJfl5bmA/edit#gid=1189672245