Μείωση της κυκλοφοριακής ταχύτητας του χρήματος - Τί σημαίνει για την οικονομία;

17 Νοεμβρίου 2020, 09:45 | Χ&Α - 222

Μείωση της κυκλοφοριακής ταχύτητας του χρήματος - Τί σημαίνει για την οικονομία;

Μείωση της κυκλοφοριακής ταχύτητας του χρήματος - Τί σημαίνει για την οικονομία;

Η ταχύτητα κυκλοφορίας του χρήματος (money velocity) είναι η συχνότητα με την οποία μία μονάδα νομίσματος χρησιμοποιείται για την αγορά αγαθών και υπηρεσιών εγχώριας παραγωγής εντός μιας δεδομένης χρονικής περιόδου. Με άλλα λόγια, εκφράζει το πόσες φορές ξοδεύεται ένα ευρώ (η δαπάνη ενός ατόμου είναι το έσοδο ενός ή περισσότερων άλλων ατόμων) για την αγορά αγαθών και υπηρεσιών ανά μονάδα χρόνου. Εάν η ταχύτητα της κυκλοφορίας του χρήματος αυξάνεται, τότε πραγματοποιούνται περισσότερες συναλλαγές μεταξύ ατόμων σε μια οικονομία.

Σε στοιχεία που υφίστανται για τις ΗΠΑ, από το έτος 1959 (δείτε το διάγραμμα), παρατηρούμε ότι η ταχύτητα αυτή παραμένει σταθερή για το μεγαλύτερο διάστημα της περιόδου 1959 - 1980, αυξάνεται από τις αρχές της δεκαετίας του 1980, αυξάνεται ακόμη περισσότερο κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990, ενώ αρχίζει να υποχωρεί από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 και κυρίως μετά τη χρηματοοικονομική κρίση του 2007-2009. Και ενώ ήδη βρισκόταν σε χαμηλά επίπεδα, κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 2010, κατέρρευσε πλήρως, σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα κατά το έτος 2020.

Τί σημαίνει αυτή η πτώση για την οικονομική ανάπτυξη και τον πληθωρισμό;

Κατ’ αρχάς, θα πρέπει να αναφερθεί ότι η ταχύτητα κυκλοφορίας του χρήματος συνδέεται άμεσα με τον πληθωρισμό, αφού σύμφωνα με την “Ποσοτική Θεωρία του Fisher” ισχύει η εξίσωση: MV = PQ, όπου Μ = ποσότητα χρήματος, V = ταχύτητα κυκλοφορίας του χρήματος, Ρ = δείκτης τιμών καταναλωτή και Q = ποσότητα αγαθών και υπηρεσιών.

Συνεπώς, όταν η ταχύτητα κυκλοφορίας του χρήματος μειώνεται, τότε μειώνονται οι “δυνάμεις” που ωθούν τον πληθωρισμό, με αποτέλεσμα τον περιορισμό του. Η συσχέτιση της εξέλιξης της ταχύτητας κυκλοφορίας στο διάγραμμα, με τις περιόδους ύφεσης στην αμερικανική οικονομία, όπως φαίνονται στο διάγραμμα, είναι προφανής. Μάλιστα, η επίδραση της ταχύτητας κυκλοφορίας στον πληθωρισμό είναι τόσο μεγάλη, ώστε, κατά την τελευταία δεκαετία, η πτώση της, κατέληξε να αντισταθμίσει την πάρα πολύ μεγάλη αύξηση της ποσότητας του χρήματος στην οικονομία, όπως αυτή προέκυψε από την πολιτική της ποσοτικής χαλάρωσης που ακολούθησαν η αμερικανική κεντρική τράπεζα (FED), η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και άλλες κεντρικές τράπεζες του κόσμου. Κατά την περίοδο αυτή, το χρήμα -το οποίο “δημιουργήθηκε” σε τεράστιες ποσότητες και διανεμήθηκε σε κυβερνήσεις- δεν “κυκλοφόρησε” πολύ, ή αποταμιεύτηκε (όντως στην τελευταία δεκαετία καταγράφεται πολύ μεγάλη αύξηση της αποταμίευσης), είτε κατέληξε σε πολύ μικρό ποσοστό του πληθυσμού, το οποίο τελικά το αποταμιεύει ή το επενδύει σε αξιόγραφα. Και όσο οι τιμές των μετοχών ανεβαίνουν, το χρήμα που “εισήλθε” στις αγορές, παραμένει σ’ αυτές.

Πώς μπορεί να αυξηθεί η ταχύτητα κυκλοφορίας του χρήματος; Θα πρέπει να αντιληφθούμε ότι, η ταχύτητα κυκλοφορίας του χρήματος είναι ένα “αφανές” φαινόμενο το οποίο εξελίσσεται μέσα από ένα φάσμα κοινωνικών και οικονομικών διεργασιών και συνεπώς δεν είναι κάτι που μπορεί εύκολα να μεταβληθεί. Η απάντηση είναι απλή και μονοσήμαντη: Μέσω της συχνότερης χρησιμοποίησής του, δηλαδή μέσω περισσότερων συναλλαγών. Και οι συναλλαγές τελικά θα αυξηθούν, είτε μέσα από μία αργή διαδικασία, όπως συνέβαινε σε προηγούμενες αντίστοιχες περιπτώσεις σε παλαιότερους αιώνες, που προϋπέθεταν την αύξηση της αμοιβής της εργασίας -μίας αύξησης που θα διαχυθεί σε μεγάλα τμήματα του πληθυσμού, είτε μέσα από πολιτικές αποφάσεις που θα τείνουν στην αναδιανομή του εισοδήματος.

Συνεπώς, αντιλαμβανόμαστε καλύτερα, κάτι που είχαμε υποστηρίξει και σε άρθρο του προηγούμενου τεύχους, για την ιστορία του πληθωρισμού (εδώ), όπου υποστηρίζαμε ότι βρισκόμαστε σε μία φάση πτώσης τιμών, που θα ακολουθηθεί από μία μακροχρόνια φάση σταθερότητας των τιμών. Η φάση αυτή θα διαρκέσει μερικές δεκαετίες -και σιγά σιγά, όλα τα γεγονότα συνηγορούν προς αυτή την εξέλιξη. Κατά τη διάρκεια αυτών των ετών, θα αυξάνεται η αμοιβή της εργασίας (όπως συνέβη και σε προηγούμενες φάσεις), θα μειώνεται η αμοιβή του κεφαλαίου (χαμηλά επιτόκια) και των ακινήτων, έτσι ώστε, σταδιακά, να επέλθει η ισορροπία και να δημιουργηθούν οι νέες συνθήκες που θα ευνοήσουν την αύξηση της κυκλοφορίας του χρήματος και την ανάπτυξη του πληθωρισμού: βελτίωση της πληθυσμιακής σύνθεσης, μείωση των ανισοτήτων, εξέλιξη στην τεχνολογία και την παραγωγή.


Επιστροφή στα περιεχόμενα
Δείτε τους συνδέσμους για παλαιότερα τεύχη (εδώ)
Δείτε την ύλη των παλαιότερων τευχών (εδώ)