Απλοί τρόποι για την απόκτηση έγκυρης άποψης για μια εταιρία

17 Νοεμβρίου 2020, 09:10 | Χ&Α - 222

Απλοί τρόποι για την απόκτηση έγκυρης άποψης για μια εταιρία

Πρόσφατα, σε site μεγάλης επισκεψιμότητας, διαβάσαμε άρθρο για τις “πιο πετυχημένες” εταιρίες κατά τη διάρκεια της δεκαετίας της πρόσφατης κρίσης. Το άρθρο αυτό, πιθανότατα εξυπηρετούσε λόγους δημοσίων σχέσεων, όμως αυτό δεν είναι κάτι που μπορούμε να γνωρίζουμε με βεβαιότητα και ούτε έχει σημασία. Σημασία έχει ότι τέτοια άρθρα διαβάζονται από εκατοντάδες χιλιάδες ή από εκατομμύρια αναγνώστες, οι οποίοι τελικά αποτυπώνουν μία εντελώς λανθασμένη εικόνα.

Η μέθοδος του αρθρογράφου, για την επισήμανση των πετυχημένων εταιριών της δεκαετίας, ήταν απλή: Πόσα κέρδη είχε μια εταιρία κατά το 2009; Και μετά, πόσα είχε κατά το 2019; Η όλη δουλειά ήταν μια διαίρεση και μετά μία κατάταξη. Γνωρίζουμε όμως, όλοι μας, ότι τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά.

Πως εξετάζουμε την επιτυχία μιας επιχείρησης σε βάθος χρόνου; Ποιά είναι τα κριτήρια που θα πρέπει να χρησιμοποιεί ένας επενδυτής για να χαρακτηρίσει, σήμερα, μια επιχείρηση ώς διαχρονικά “καλή” και “πετυχημένη”.  Η επιτυχία μιας εταιρίας μακροπρόθεσμα δεν πρσδιορίζεται απλά, από την σύγκριση της μιας χρόνιας με την άλλη και πολύ περισσότερο, μέσα από μια απλή σύγκριση του τρέχοντος έτους με τα οικονομικά αποτελέσματα που δημοσίευσε πριν από 10 χρόνια. Η ποιότητα μιας εταιρίας προσδιορίζεται από μία πιο σύνθετη εξέταση των μεγεθών της εταιρίας αλλά και του ευρύτερου οικονομικού περιβάλλοντος.

Κατ’ αρχάς, θα πρέπει να επισημάνουμε ότι, για μία απλή εξέταση για το εάν μια εταιρία είναι πετυχημένη ή αποτυχημένη, δε χρειάζονται το πλήθος των στοιχείων τα οποία δημοσιεύουν οι εταιρίες. Μερικά βασικά, αρκούν. Εμείς, στις σελίδες του περιοδικού, για να δώσουμε -σε σας, τους αναγνώστες μας- μια πρώτη εικόνα για την ποιότητα μιας εταιρίας, σταθερά δημοσιεύουμε 6 απλά μεγέθη -και πιστεύουμε ότι αρκούν: Πωλήσεις, Κέρδη (μ.φ.), EBIDTA, Ενεργητικό, Ίδια Κεφάλαια και Υποχρεώσεις. Βεβαίως, πάντα, σε κάποιους συνδέσμους (links) παραθέτουμε επιπλέον δύο ομάδες στοιχείων: α) Μερικά συνοπτικά μεγέθη με μια απλή ανάλυσή τους -η επεξεργασία γίνεται από συνεργάτες του περιοδικού (εδώ) και β) Τις επίσημες οικονομικές καταστάσεις της εταιρίας, ώστε κάποιος να έχει τη δυνατότητα να αναζητήσει διάφορα στοιχεία και να τα αναλύσει σε βάθος. Τις οικονομικές καταστάσεις της κάθε εταιρίας, μπορεί κάποιος να τις βρει από τον πίνακα του παραπάνω συνδέσμου.

Ας δούμε όμως τα πιο απλά. Πριν ξεκινήσουμε να εξετάσουμε τα μεγέθη μιας εταιρίας, π.χ για τα έτη 2009 - 2019, θα πρέπει πρώτα να εξετάσουμε αν το έτος βάσης είναι ένα ομαλό έτος για την εταιρία ή και για την οικονομία. Δηλαδή, δε θα ήταν δόκιμο να χρησιμοποιήσει κάποιος (στο μέλλον) το 2020, ως έτος βάση, σε οποιαδήποτε ανάλυση. Επίσης, θα πρέπει να έχουμε υπ’ όψη μας ότι, εταιρίες με διακυμάνσεις είναι δυνατό, στο έτος βάσης να βρίσκονται στο αρνητικό τμήμα της ταλάντωσής τους ή να τυχαίνει, για διάφορους λόγους, να έχουν μία “κακή χρονιά” σε μία κατά τ’ άλλα, θετική μεσομακροχρόνια περίοδο. Σε αυτήν την περίπτωση, προκειμένου να γίνει σύγκριση, συστήνουμε να χρησιμοποιείται ο μέσος όρος τριετίας ή πενταετίας.

Επίσης σημαντικό είναι, να εξετάζουμε αν το έτος τέλους ακολουθεί την φυσική εξέλιξη της πορείας της επιχείρησης. Αν για παράδειγμα, μια εταιρία έχει πολύ άσχημα 9 χρόνια, ή 9 χρόνια με μεγάλες διακυμάνσεις και στον 10ο χρόνο, ή στο χρόνο-τέλους έχει μια πολύ καλή χρονιά, τότε επίσης τα μεγέθη της δεν μπορούν να συγκριθούν με αυτά των προηγούμενων ετών. Συνεπώς, και σε αυτήν την περίπτωση η σύγκριση θα πρέπει να γίνει με τον μέσο όρο.

Είναι σημαντικό, να μην υπάρχουν συχνές αλλαγές προσήμων (δηλαδή, να εναλλάσσονται κερδοφόρες και ζημιογόνες χρήσεις) και να μην υπάρχουν μεγάλες διακυμάνσεις στα μεγέθη. Η διαχρονική επιτυχία κρύβεται μέσα στην ομαλότητα, τη σταθερότητα και την προβλεψιμότητα.

Μεγάλη σημασία έχει, οι μέσες μεταβολές από χρόνο σε χρόνο, να είναι ουσιώδεις και όχι μικρές. Δηλαδή, να υπάρχει ανάπτυξη, η οποία να δείχνει την πρόοδο της εταιρίας και τη δυνατότητά της να δίνει αυξανόμενο μέρισμα.  Βέβαια, υπάρχουν εταιρίες (όπως π.χ. η ΕΥΔΑΠ) με διαχρονικά σταθερά μεγέθη, ή με μικρή ετήσια αύξηση. Αυτό δεν είναι κάτι αρνητικό. Όμως, πρέπει να γνωρίζουμε τί θα συναντήσουμε σε κάθε εταιρία. Αυτού του τύπου οι εταιρίες προτιμώνται από επενδυτές που επιθυμούν να λαμβάνουν ένα σταθερό μέρισμα μέσα στα χρόνια. Και η ΕΥΔΑΠ, το δίνει!

Αν ενδιαφερόμαστε για εταιρίες που έχουν μεγαλύτερους ρυθμούς ανάπτυξης, τότε, πέραν από τις ετήσιες μεταβολές, εξετάζουμε και τον μέσο ετήσιο ρυθμό αύξηση (ΜΕΡΑ), που υπολογίζεται από τη σωρευτική απόδοση της εξεταζόμενης περιόδου και -αν θέλουμε να το δούμε απλά και κατανοητά- μας υποδεικνύει ουσιαστικά το μέσο όρο αύξησης ενός μεγέθους σε μία χρονική περίοδο, δηλαδή, αν η ανάπτυξη είναι διαχρονική. Είναι σημαντικό, ο ΜΕΡΑ να μην παρουσιάζει μεγάλες αποκλίσεις από χρόνο σε χρόνο. Επειδή, όλα είναι καλά όταν ανεβαίνουν ή όταν βρισκόμαστε στο “πάνω μέρος” μιας διακύμανσης, αλλά είναι πολύ άσχημο όταν κάποια στιγμή βρεθούμε στο “κάτω”.

Υπολογίζουμε επίσης, τον μέσο όρο των ετήσιων μεταβολών. Αν μια εταιρία αυξάνεται σταθερά και ομαλά τότε ο μέσος όρος θα μοιάζει με το ΜΕΡΑ.

Όσον αφορά στα επιμέρους οικονομικά μεγέθη μιας εταιρίας, αρκεί να παρακολουθούμε τα βασικά που αναφέραμε παραπάνω: τις πωλήσεις, τα καθαρά κέρδη, το EBITDA, το σύνολο ενεργητικού, τα ίδια κεφάλαια και το σύνολο υποχρεώσεων, αλλά  και κάποιους οικονομικού δείκτης, όπως το καθαρό περιθώριο κέρδους (καθαρά κέρδη/πωλήσεις), το μικτό περιθώριο κέρδους (μικτά κέρδη/ πωλήσεις) και τις υποχρεώσεις προς το παθητικό. Μέσα από την εξέλιξη αυτών των μεγεθών αναζητούμε τη σταθερή βελτίωση  -και αν είναι δυνατό, χωρίς μεγάλες και συχνές εξάρσεις.

Όλα αυτά τα στοιχεία, μπορούμε να τα βρούμε σε πίνακες που έχουμε δημιουργήσει όπου υπολογίζουμε τις ετήσιες μεταβολές και τους μέσους ετήσιους ρυθμούς αύξησης για την περίοδο 2013 - 2019. Δείτε τον πίνακα εδώ (στις επόμενες μέρες, θα υπάρχει και στην ενότητα των στατιστικών). Επίσης, μπορείτε να δείτε τους πίνακες του περιοδικού, με περισσότερα στοιχεία (αλλά με λιγότερες εξεταζόμενες χρήσεις), εδώ.

Ένα στοιχείο που πρέπει πάντα να λαμβάνουμε υπόψη είναι η προβλεψιμότητα στην εξέλιξη των μεγεθών μιας επιχείρησης. Κάποιες εταιρίες είναι “προβλέψιμες”. Άλλες πάλι δεν είναι, επειδή η εξέλιξή τους εξαρτάται από απρόβλεπτους παράγοντες. Αυτό το στοιχείο θα πρέπει να συνεκτιμάται. Οι μη προβλέψιμες εταιρίες εμφανίζουν περισσότερες διακυμάνσεις.

Τέλος, το πιο σημαντικό στοιχείο, που όμως δε θα το βρούμε σε κάποιο πίνακα ή στα έντυπα των “Οικονομικών Εκθέσεων”, είναι η αξιοπιστία μιας εταιρίας. Το στοιχείο αυτό είναι το πιο σημαντικό, αφού είναι αυτό που δημιουργεί ή δεν δημιουργεί την εμπιστοσύνη μας προς την εταιρία. Οι προβλέψεις θα πρέπει να μην απέχουν από την πραγματικότητα. Να μην είναι, ούτε αισιόδοξες, αλλά ούτε και απαισιόδοξες (πρόκειται για ένα παλαιό “κόλπο” των διοικήσεων -δηλαδή, να προβλέπουν μικρότερα κέρδη, για να “εκπλήσσεται” θετικά η αγορά όταν ανακοινώνονται τα “αυξημένα με βάση τις προβλέψεις”). Να είναι οι πραγματικές, με βάση τα κάθε στιγμή, γνωστά στοιχεία για την εταιρία. Και βεβαίως, η αξιοπιστία μιας εταιρίας, συχνά προσδιορίζεται από την ηθική του επιχειρηματία, ή των μελών της διοίκησης. Όμως, αυτό είναι κάτι που κάποιος το μαθαίνει με τον καιρό, μέσα από την εμπειρία -ή βέβαια μπορεί να διαβάσει σχετικά, από ΜΜΕ που δεν ορρωδούν να εκφράσουν την άποψή τους.

Συνοψίζοντας, ας μας μείνει ότι, η διατύπωση μίας αρκετά τεκμηριωμένης άποψης για μία εταιρία, μπορεί να γίνει αρκετά εύκολα, ιδίως όταν ο επενδυτής μπορεί να βρει τα απαραίτητα στοιχεία -και σήμερα μπορεί να τα βρει εύκολα. Το βασικό όμως είναι να αρχίσει να ενδιαφέρεται για το πώς θα γνωρίσει περισσότερα για τις εταιρίες του Χρηματιστηρίου και την ποιότητά τους. Άλλωστε, τώρα πια δεν είναι και τόσες πολλές. Από την πλευρά μας, προσπαθούμε να τον βοηθήσουμε με την παροχή των στοιχείων, αλλά και με μια απλή καθοδήγηση για τον τρόπο που θα το κάνει.

Επιστροφή στα περιεχόμενα
Δείτε τους συνδέσμους για παλαιότερα τεύχη (εδώ)
Δείτε την ύλη των παλαιότερων τευχών (εδώ)