Λιανικό Εμπόριο: Αλλαγή του τοπίου, νέες ευκαιρίες και ανακατάταξη της αγοράς

Οι αγορές αποτελούν έναν από τους αρχαιότερους κοινωνικούς θεσμούς. Από τη στιγμή που, στις κοινωνικές ομάδες, επικράτησε ο καταμερισμός της εργασίας, οι άνθρωποι συμμετείχαν στις αγορές. Οι αγορές υπάρχουν πριν ακόμη υπάρξει το χρήμα. Και θα συνεχίσουν να υπάρχουν, όσο υπάρχουν άνθρωποι. Μόνον η μορφή τους αλλάζει.

Η εξέλιξη της μορφής των αγορών συμβάδισε με την εξέλιξη της μορφής των κοινωνιών και των οικονομιών. Όπως και σε πολλούς ακόμη τομείς, το έτος 2020, για τους ιστορικούς, θα αποτελέσει το έτος κατά το οποίο συνέβησαν “σεισμικές” μεταβολές σε πολλούς κοινωνικούς θεσμούς και σε παραγωγικούς τομείς. Η ανεπίστρεπτη μετεξέλιξη των αγορών από έναν θεσμό με γεωγραφικά σημεία αναφοράς, σε θεσμό ηλεκτρονικής λειτουργίας, θα καταγραφεί ως μία από τις πιο σημαντικές. Η μεταβολή αυτή, πρόκειται να έχει προεκτάσεις και θα επιφέρει ανατροπές, που δε μπορούμε ακόμη να φανταστούμε.

Ο κλάδος της λιανικής στην χώρα μας το 2019 άγγιξε τα € 44 δισ., ενώ κατά το 2020, εξαιτίας της πανδημίας, αναμένεται να υποχωρήσει στα € 24 δισεκατομμύρια. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, κατά το Νοέμβριο, οι κλάδοι του λιανεμπορίου που δέχθηκαν το μεγαλύτερο πλήγμα από την κάθετη πτώση της ζήτησης, ήταν η ένδυση-υπόδηση (-54,7%), τα πολυκαταστήματα (-15,3%), τα έπιπλα-ηλεκτρικά είδη (-14,8%) και τα βιβλία-χαρτικά (-14,6%). Αυτή η καταστροφική εξέλιξη ώθησε μία στις δέκα επιχειρήσεις να αποκτήσει δικό της e-shop και το κράτος να προχωρήσει στην χορήγηση επιδοτήσεων για να βοηθήσει στην ανάπτυξη μιας νέας ψηφιακής κουλτούρας. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε πως η ελληνική οικονομία χαρακτηρίζεται από χαμηλό βαθμό ψηφιοποίησης -η Ελλάδα κατατάσσεται προτελευταία (27η) ανάμεσα στις χώρες της ΕΕ.

Τα πράγματα όμως αλλάζουν και υπολογίζεται ότι, για το 2020 οι online πωλήσεις θα φθάσουν τα € 15 δισ.. Τα έσοδα των εισηγμένων εμπορικών επιχειρήσεων δεν κατέρρευσαν αλλά μειώθηκαν κατά 16%, υποστηριζόμενα από την ενίσχυση του ηλεκτρονικού εμπορίου που παρατηρήθηκε κατά τη διάρκεια του 1ου lockdown και έπειτα.

Από τις μεγάλες εμπορικές εταιρίες αναφέρουμε ότι, ο Όμιλος Φουρλή, για το 9μηνο του 2020, αύξησε τις διαδικτυακές του πωλήσεις κατά 56%, ενώ το ποσοστό αυτό αυξήθηκε ακόμη περισσότερο στο σύνολο του έτους. Ο Όμιλος ολοκλήρωσε την επέκταση κατα 7500 τμ της επιφάνειας αποθήκευσης και διαχείρισης παραγγελιών ηλεκτρονικού εμπορίου, το τμήμα ηλεκτρονικού εμπορίου απασχολεί 80 άτομα, ενώ πρόσφατα προχώρησε σε επένδυση ύψους 11 εκατ. σε Logistics υψηλής τεχνολογίας (εδώ).

Μια άλλη εταιρία που σχεδιάζει ακόμη μεγαλύτερη ενίσχυση του e-shop της, είναι το Πλαίσιο καθώς οι πωλήσεις μέσω διαδικτύου ήταν αυτές που συνέβαλαν στην αύξηση και στη διατήρηση της κερδοφορίας του το α’ εξάμηνο του 2020.

Παρά τις όποιες δυσκολίες έχει αντιμετωπίσει, το online κατάστημα του Jumbo, βρίσκεται σε διαδικασία ανάπτυξης, αν και ίσως αργοπορημένα λόγω της δυσπιστίας που έδειξε αρχικά η διοίκηση σε αυτό. Το μερίδιο του ηλεκτρονικού καταστήματος επί των συνολικών πωλήσεων της αλυσίδας, στο 9μηνο έφτασε στο 6%, όταν προ κορωνοϊού ήταν περίπου στο 2,5%. Στο μέλλον θα αυξηθεί σημαντικά, ακόμη και μετά τη λήξη της υγειονομικής κρίσης.

Οι αλλαγές στις εταιρίες, ωθούνται από τους πελάτες τους. Οι ηλεκτρονικές αγορές δίνουν μεγαλύτερες επιλογές, καταλήγουν σε καλύτερες τιμές και εξοικονομούν χρόνο. Βεβαίως, τα καταστήματα δε θα καταργηθούν, όμως σταδιακά θα αρχίσει ο περιορισμός τους.

Εύλογα συμπεραίνει κανείς πως ο αντίκτυπος αυτών των αλλαγών θα επεκταθεί, πέραν από τις εμπορικές επιχειρήσεις, προς όλες τις υποστηρικτικές βιομηχανίες όπως την ναυτιλία, τις ταχυμεταφορές, την τεχνολογία (π.χ. στη ρομποτική για εξυπηρέτηση και επεξεργασία παραγγελίας) αλλά και τις επιχειρήσεις εφοδιαστικής αλυσίδας (logistics). Και οι αλλαγές αυτές θα σημάνουν μία εκτόξευση της παραγωγικότητας και -σταδιακή- μείωση του κόστους λειτουργίας και παραγωγής τους.

Και όπως συμβαίνει πάντα στις αγορές, οι αρχικές αλλαγές θα προκαλέσουν κύματα αλλαγών που θα εξαπλωθούν παντού γύρω μας, οδηγώντας στον σταδιακό μετασχηματισμό τους. Το μέλλον έχει ξεκινήσει. Και φέρνει ένα νέο τοπίο, με νέες προκλήσεις, αλλά και νέες ευκαιρίες που κάποιοι θα εκμεταλλευθούν και θα εκτοξευθούν, ενώ άλλοι θα αποτύχουν και θα βουλιάξουν. Έτσι γινόταν πάντα στις μεγάλες αλλαγές, έτσι θα γίνει και τώρα.