Υπάρχει συσχέτιση μεταξύ της πορείας του ΑΕΠ και του χρηματιστηριακού δείκτη;

Το παρόν άρθρο ανήκει στην ενότητα του κεντρικού Θέματος του παρόντος τεύχους.
Το σύνολο των άρθρων της ενότητας, είναι τα παρακάτω:

Τα κέρδη θα οδηγήσουν την αγορά στην άνοδο! (εδώ)
Οι προβλέψεις αποτελεσμάτων για το 2021 (εδώ)
Υπάρχει συσχέτιση μεταξύ της πορείας του ΑΕΠ και του χρηματιστηριακού δείκτη;

Υπάρχει συσχέτιση μεταξύ της πορείας του ΑΕΠ και του χρηματιστηριακού δείκτη;

Σε πολλούς, το ερώτημα φαντάζει ως “ρητορικό”. Και βέβαια υπάρχει, είναι η άμεση απάντηση. Όταν ανεβαίνει το ΑΕΠ, αυξάνεται η δραστηριότητα των εταιριών και αυξάνονται και τα κέρδη τους.

Όμως, δεν είναι πάντα έτσι ακριβώς. Ο τρόπος που, η χρηματιστηριακή αγορά, επηρεάζεται από τη μεταβολή του ΑΕΠ, δεν είναι ούτε άμεσος, αλλά ούτε και αναλογικός.

Παρακάτω, παραθέτουμε δύο διαγράμματα:
Το πρώτο αφορά στην περίοδο 2010 - 2020. Στο διάγραμμα αυτό, παραθέτουμε την εξέλιξη του ΑΕΠ, την εξέλιξη του Γενικού Δείκτη του Χρηματιστηρίου και την εξέλιξη των συνολικών κερδών (μετά από φόρους) των εισηγμένων εταιριών του Χρηματιστηρίου.

Δείτε το διάγραμμα σε περιβάλλον ιστοσελίδα, εδώ.

Από το διάγραμμα αυτό βλέπουμε τη συσχέτιση μεταξύ της πορείας του Γενικού Δείκτη και των κερδών των εισηγμένων εταιριών. Η συσχέτιση δεν είναι απόλυτη και αυτό εξηγείται από την πλήρη “αποσάθρωση” που είχε υποστεί η χρηματιστηριακή αγορά στο μεγαλύτερο μέρος της δεκαετίας, κάτι που είχε οδηγήσει σε φυγή εταιριών και επενδυτών από το Χρηματιστήριο. Η πολύ μεγάλη πτώση της αγοράς κατά τα έτη 2010 και 2011, προεξόφλησε την κατάρρευση της κερδοφορίας κατά τη δεκαετία εκείνη, ενώ η προσπάθεια εξισορρόπησης του Γενικού Δείκτη, μετά το 2016, δείχνει τη “διστακτική” κίνηση των τιμών προς ανώτερα επίπεδα, μετά το 2016, μία κίνηση που έγινε πιο έντονη και με μεγαλύτερη “σιγουριά” από το 2019.

Στο δεύτερο διάγραμμα παραθέτουμε τις ετήσιες μεταβολές του ΑΕΠ και του Γενικού Δείκτη του Χρηματιστηρίου, για την περίοδο από το 1988 έως και το 2020 (σημείωση: εξετάζουμε διάστημα 32 ετών, επειδή ο παρών Γενικός Δείκτης δημιουργήθηκε το 1988).

Δείτε το διάγραμμα σε περιβάλλον ιστοσελίδας, εδώ

Παρατηρούμε ότι:
α) Στο εξεταζόμενο διάστημα 32 ετών, το ΑΕΠ σημείωσε άνοδο σε 22 έτη, ενώ ο Γενικός Δείκτης σημείωσε άνοδο σε 19 έτη.
β) Υπάρχει μια ακανόνιστη θετική συσχέτιση μεταξύ της εξέλιξης του ΑΕΠ και του Γενικού Δείκτη.
γ) Η συσχέτιση δεν είναι άμεση. Αυτό σημαίνει ότι μία άνοδος ή μία πτώση στο ΑΕΠ δεν συνοδεύεται απαραίτητα και από μία αντίστοιχη κίνηση του Γενικού Δείκτη. Παρατηρούμε ότι, μόλις σε 19 χρόνια (από τα 32 που εξετάζουμε) σε 5 περιπτώσεις πτώση του ΑΕΠ συνοδεύτηκε από πτώση και στο Γενικό Δείκτη.
δ) Η συσχέτιση δεν είναι ανάλογη. Δηλαδή, οι μεταβολές του Γενικού Δείκτη, κατά κανόνα, είναι μεγαλύτερες από τις μεταβολές (προς την ίδια κατεύθυνση) του ΑΕΠ. Αυτό είναι παγκόσμιο φαινόμενο και οφείλεται στη λειτουργία των χρηματιστηριακών αγορών, όπου διαπραγματεύεται μόνον ένα μικρό (συνήθως το πιο πετυχημένο) τμήμα των επιχειρήσεων, ενώ το ΑΕΠ μετρά τη μεταβολή του όγκου ολόκληρης της οικονομίας. Παράλληλα, θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι, στο διάγραμμα, το μεν ΑΕΠ παρατίθεται σε αποπληθωρισμένες (δηλαδή σταθερές) τιμές, ενώ ο Γενικός Δείκτης παρατίθεται στις ιστορικές του τιμιές, οι οποίες επηρεάζονται από τον πληθωρισμό, ο οποίος, έως και τα μέσα της δεκαετίας του 2000, στην Ελλάδα ήταν υψηλός. Σημειώνουμε ότι, μεταξύ του 1988 και του 2021, ο σωρευτικός πληθωρισμός στην Ελλάδα έφθασε στο 385,9%.
ε) Η κίνηση του Γενικού Δείκτη, συνήθως, προεξοφλεί την εξέλιξη του ΑΕΠ. Αυτό εμφανίζεται στην περίοδο 1987-1990 (κατά το έτος 1987, ο -τότε χρησιμοποιούμενος- Γενικός Δείκτης, σημείωσε άνοδο κατά 180%), στην περίοδο 1998-1999 (όταν η κίνηση του ΓΔ προεξόφλησε τις θετικές εξελίξεις που θα δημιουργούσε η είσοδος της χώρας στην ΟΝΕ), τα έτη 2010-2011, όταν ο ΓΔ προεξόφλησε τη μεγάλη κρίση που επρόκειτο να βιώσει η ελληνική οικονομία. Στην περίοδο 2016-2017, ο ΓΔ εμφανίζει μία ελαφρά ανοδική τάση, η οποία προεξοφλεί το θετικότερο περιβάλλον που θα επέφερε η εξισορρόπηση των δημοσιονομικών προβλημάτων. Η τάση αυτή διεκόπη απότομα και πρόωρα, λόγω της πανδημίας.
στ) Όπως αναφέραμε και στο σημείο (δ), η κίνηση του Γενικού Δείκτη είναι περισσότερο “επιθετική” από την κίνηση του ΑΕΠ. Αυτό εξισορροπείται από τις “διορθώσεις” που σημειώνονται στη συνέχεια, είτε αυτές είναι πτωτικές, μετά από μία έντονη ανοδική κίνηση (στασιμότητα 1988, πτώση 2000-2003), είτε αυτές είναι ανοδικές, όπως στην περίπτωση της ανόδου του 2013-2014.
ζ) Η κίνηση του Γενικού Δείκτη επηρεάζεται σημαντικά από τις εξελίξεις στις υπόλοιπες διεθνείς αγορές. Πλην όμως, η επίδραση των διεθνών αγορών είναι δευτερεύουσα, δηλαδή, δεν είναι ικανές από μόνες τους να κινήσουν το Γενικό Δείκτη σε αντίθετη τροχιά σε σχέση με το ελληνικό ΑΕΠ.

Ποιά είναι η εκτίμηση με βάση τα παραπάνω; Είναι σαφές ότι, εάν η αποκατάσταση της ομαλότητας στην ελληνική οικονομία, συνδυαστεί με ανοδική κίνηση του ΑΕΠ, ο δείκτης του Χρηματιστηρίου μπορεί να κινηθεί “επιθετικά” ανοδικά και να πετύχει μία σημαντική άνοδο στα πλαίσια των επομένων 2 ή 3 ετών. Η διάρκεια και το μέγεθος της ανόδου, θα μπορούσαν να είναι μεγαλύτερες, εφόσον η κίνηση του ΑΕΠ είναι ικανοποιητικά ανοδική, κάτι που θα μπορούσαμε να προσδιορίσουμε σε μέσους ετήσιους ρυθμούς ανόδου μεγαλύτερους από 3,0% 3,5%.

Συμπερασματικά

Η ελληνική οικονομία έδειχνε ότι ξεπερνούσε τις δημοσιονομικές ανισορροπίες (που τη βύθισαν στην ύφεση μετά το 2009), ήδη από το 2017. Στη φάση εκείνη επανερχόταν σε φάση βιώσιμης ανάπτυξης, στοιχείο το οποίο, σταδιακά, επανέφερε και το Χρηματιστήριο σε ισορροπία και σε αποκατάσταση της κεφαλαιοποίησης των εισηγμένων εταιριών. Η πανδημία επέδρασε αρνητικά, με καταλυτικό τρόπο, πλην όμως -όπως αποδεικνύεται- η επίδραση ήταν προσωρινή. Ήδη, η αντοχή της οικονομίας, επιδρά εξισορροπητικά στα μεγέθη των εισηγμένων εταιριών, οι οποίες, μετά από μία δυσχερέστατη χρονιά, μπορούν από το 2021 να επανέλθουν σε τροχιά ανάπτυξης, υποβοηθούμενες από την πορεία της διεθνούς οικονομίας, τη βοήθεια του κράτους, τη θετική πορεία των διεθνών αγορών (κάτι που ενεργοποιεί τους μεγάλους διεθνείς θεσμικούς επενδυτές) και τις εσωτερικές τους βελτιώσεις. Κατά τα φαινόμενα, από το 2021, ο θετικός κύκλος στον οποίο η χρηματιστηριακή αγορά έχει εισέλθει από το 2018, μπορεί να συνεχιστεί και να ενδυμώσει.

Επιστροφή στα περιεχόμενα (εδώ)