Επισημάνσεις

Το κλείσιμο της Δευτέρας 14 Ιουνίου, στις 927,29 μονάδες, ήταν το υψηλότερο κλείσιμο του Γενικού Δείκτη από την 29η Ιανουαρίου 2020. Αν, κατά τις επόμενες μέρες, ο Γενικός Δείκτης ξεπεράσει τις 948,64 μονάδες, θα πρόκειται για το υψηλότερο κλείσιμο από την 8/12/2014, δηλαδή, θα πρόκειται για υψηλό 6,5 ετών. Ο Γενικός Δείκτης, έχει να πραγματοποιήσει “υψηλό 6,5 ετών” από τον Οκτώβριο του 2007, ενώ όλα αυτά τα χρόνια, οι περισσότεροι χρηματιστηριακοί δείκτες του κόσμου, κάθε τόσο πραγματοποιούν νέα ιστορικά υψηλά. Σε κάθε περίπτωση, κάτι κινείται στο ελληνικό Χρηματιστήριο, το οποίο, μετά από 12 χρόνια, δείχνει να επιστρέφει σε μία κανονικότητα.

****

Η καλή πορεία της αγοράς όλο αυτό το διάστημα, οι ικανοποιητικοί όγκοι των συναλλαγών, η ώριμη αντίδραση της αγοράς απέναντι στον κακό χειρισμό της διοίκησης της Alpha Bank στο ζήτημα της αύξησης του μετοχικού της κεφαλαίου και η πολύ πετυχημένη αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της Αεροπορίας Αιγαίου, ήταν τα κύρια στοιχεία της περιόδου που πέρασε, που δημιουργούν αισιοδοξία για τις μελλοντικές εξελίξεις.

****

Για δεύτερη φορά, θα κάνουμε την πρόβλεψη (αυτή τη φορά αισθανόμαστε περισσότερη σιγουριά) ότι, ο Γενικός Δείκτης δε θα επιστρέψει ποτέ στο μέλλον, σε περιοχή κάτω από τις 800 μονάδες -εκτός εάν συμβεί κάτι αναπάντεχαή ορθότερα, θα πρέπει να συμβεί κάτι πολύ καταστροφικό για να επιστρέψει τόσο χαμηλά.

****

Θυμόμαστε όταν, από τα τέλη του 2016 ή τις αρχές του 2017 -και κυρίως μετά από την επανέκδοση του ΧΡΗΜΑ & ΑΓΟΡΑ, την άνοιξη του 2018- υποστηρίζαμε ότι, μετά το “χαμηλό” του Φεβρουαρίου του 2016 (440,88 μονάδες), η χρηματιστηριακή αγορά (ακολουθώντας την οικονομία, την κοινωνία και την πολιτική) έκανε μία μεγάλη “στροφή” και εισερχόταν σε μία νέα περίοδο της ιστορίας της, απ’ αυτές που η διάρκειά τους είναι μερικές δεκαετίες -και γι’ αυτό ίσως αδυνατούμε να καταλάβουμε άμεσα την αρχή και το τέλος τους. Υποστηρίζαμε ότι, στις αρχές του 2016, τελείωνε η μεγάλη ιστορική περίοδος που είχε ξεκινήσει το 1984 και ξεκινούσε μία νέα περίοδος, με νέα δεδομένα για την πολιτική, την οικονομία και την κοινωνία, που -και αυτή- θα διαρκούσε μερικές δεκαετίες. Σ’ αυτή την περίοδο ζούμε σήμερα.
Σήμερα, όλοι αναγνωρίζουμε ότι “οι συνθήκες έχουν αλλάξει” και ότι “η αγορά κινείται θετικά”. Όμως, η αλλαγή των συνθηκών έγινε μέσα από πολλές καθημερινές μικρές κινήσεις και αλλαγές, τις οποίες, η προσεκτική καθημερινή ανάλυση του πολιτικού, οικονομικού και κοινωνικού περιβάλλοντος, μπορούσε να ανιχνεύσει ήδη από πολύ νωρίς.
Η αγορά εξακολουθεί να αλλάζει -επίσης καθημερινά και με μικρές αλλαγές- και να δημιουργεί τις συνθήκες, που, όπως έχουμε αναφέρει πολλές φορές, θα την οδηγήσουν στην πρώτη μεγάλη χρηματιστηριακή άνοδο της περιόδου που διανύουμε. Βέβαια, τα “μεγάλα” γεγονότα θα συμβούν στη “δεύτερη φάση” της περιόδου. Αυτή θα μπορούσε να συμβεί κατά τη διάρκεια της επόμενης διετίας. Και τότε είναι που θα πλημμυρίσει η αγορά με νέους -και καθυστερημένους- επενδυτές, για να επιβεβαιωθεί, για ακόμη μία φορά ότι, “εις την οδόν έξω, ουδέν ακούουν οι λαοί”. Όμως, έτσι συμβαίνει πάντα.

****

Είναι πλέον εμφανές. Στις ενημερώσεις των αναλυτών και στις Γενικές Συνελεύσεις, οι διοικήσεις παρουσιάζονται με άλλον αέρα, εκδηλώνουν ενθουσιασμό και μεταφέρουν οράματα για τη μετεξέλιξη και το μέλλον των εταιριών τους. Κάτι τέτοιο είχαμε να το βιώσουμε από τα τέλη της δεκαετίας του 1990. Πολλά δείχνουν να έχουν αλλάξει και τίποτα δε θυμίζει, ούτε την οικονομική κρίση της προηγούμενης δεκαετίας, αλλά ούτε και την υγειονομική κρίση, την οποία μόλις περάσαμε, ή καλύτερα, από την οποία πασχίζουμε να βγούμε. Το ότι τα πράγματα πάνε καλύτερα, είναι πλέον εμφανές.

****

Όμως, παρά το ότι όλα δείχνουν να πηγαίνουν καλύτερα και οι εταιρίες υπόσχονται καλύτερα κέρδη και μερίσματα, οι ξένοι επενδυτές εξακολουθούν να αποφεύγουν την ελληνική χρηματιστηριακή αγορά, ενώ δεν αποφεύγουν τα ελληνικά ομόλογα, τα οποία μάλιστα αγοράζουν ακόμη και με αρνητικές αποδόσεις. Γιατί συμβαίνει αυτό;
Ένας λόγος που συμβαίνει είναι ότι, τα ελληνικά ομόλογα δείχνουν να είναι, τουλάχιστον για την ώρα, “ασφαλή και εγγυημένα”. Παράλληλα, είναι “ξεκάθαρα” προϊόντα και ομοιογενή και με κοινά χαρακτηριστικά με τα ομόλογα άλλων ευρωπαϊκών κρατών, χωρίς να απαιτείται εξειδικευμένη, κάθε φορά, ανάλυση.
Αντίθετα, το ελληνικό Χρηματιστήριο εξακολουθεί να είναι μία “αναπτυσσόμενη” αγορά, με όλες τις παθογένειες των αγορών αυτών. Παράλληλα, δεν υπάρχει επαρκές εύρος επιλογών ή αξιόλογη εμπορευσιμότητα, ενώ από την άλλη πλευρά, οι διακυμάνσεις των τιμών εξακολουθούν να είναι μεγάλες, κάτι που είναι χαρακτηριστικό των “μη ώριμων” αγορών..
Το ελληνικό Χρηματιστήριο θα πρέπει να αναδιαρθρωθεί, να γίνει πιο σταθερό και κυρίως να αποκτήσει μεγαλύτερο “βάθος”, δηλαδή τη δυνατότητα περισσότερων μετοχικών επιλογών. Αυτό έχει γίνει αντιληπτό, όμως η όλη διαδικασία αναδιάρθρωσής του, θα απαιτήσει τουλάχιστον μία τριετία.

****

Προς το παρόν, αυξάνεται ο αριθμός των εταιριών που είτε πραγματοποιούν, είτε προγραμματίζουν αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου. Αυτό είναι η φυσική εξέλιξη της διαδικασίας μιας αγοράς η οποία “αναζωογονείται” και αναπτύσσεται. Από την πλήρη απραξία, γίνεται η μετάβαση σε μία φάση αυξημένων ομολογιακών εκδόσεων. Στη συνέχεια αυξάνονται και γίνονται πιο συχνές οι αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου. Και στην τελευταία φάση, αυξάνονται οι εισαγωγές νέων εταιριών. Το είδος της δραστηριότητας, κάθε φορά ανταποκρίνεται στο ενδιαφέρον και στη ζήτηση των επενδυτών, μέσα σε μια κυκλική διαδικασία που, κάθε φορά, διαρκεί αρκετά χρόνια.

****

Καθ’ όλο το, μέχρι τώρα, διάστημα του Ιουνίου, η χρηματιστηριακή αγορά, κινείται μεν ανοδικά, αλλά η κίνησή της είναι αργή και νωχελική. Τί συμβαίνει; Γιατί, παρά το “βομβαρδισμό” αισιοδοξίας που βιώσαμε -κυρίως- τον Μάιο και παρά τις αναφορές σε πολύ θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, όχι μόνον για το 2021 ή το 2022, αλλά και για τα επόμενα χρόνια, δε συγκινείται η χρηματιστηριακή αγορά; Ποιό είναι το πρόβλημα; Είναι η αδράνεια που επιδεικνύει κατά το τελευταίο διάστημα ο τραπεζικός κλάδος; Ή τελικά, θα πρέπει να κρατάμε “μικρό καλάθι” αναφορικά με την ανάπτυξη που προβλέπουν οι περισσότεροι θεσμικοί φορείς και επενδυτικοί οίκοι, οι οποίοι τελικά κάθε τόσο “κονταίνουν” τις προβλέψεις τους;

****

Η όλη προσπάθεια εξόδου από το μεγάλο πρόβλημα της πανδημίας, προκάλεσε ενθουσιασμό και δημιούργησε προσδοκίες, οι οποίες, όσο περνάει ο καιρός, εμφανίζονται ως υπερτιμημένες. Σήμερα αποδεικνύεται ότι, η πανδημία δε θα ξεπεραστεί τόσο εύκολα. Ο τουρισμός δε θα ανακάμψει τόσο γρήγορα όσο περιμέναμε. Και η κοινωνία δε θα επανέλθει άμεσα στην κανονικότητα. Αξίζει να ξαναδιαβάσουμε, ένα κείμενο που είχαμε δημοσιεύσει στο τεύχος 221, με τίτλο “Κοινωνία και Οικονομία: Δύο χαμένα χρόνια” (εδώ). Θα καταλάβουμε ότι, η πανδημία του κορωνοϊού, σε όλο το κόσμο, δε στοίχισε ένα, αλλά δύο “χαμένα” χρόνια.

****

Το ίδιο έδειξε να υποστηρίζει και ο κ. Απόστολος Βακάκης, κατά τη διάρκεια της τακτικής Γενικής Συνέλευσης της Jumbo, την 15/6/2021. Αναθεώρησε την αρχική του άποψη για το “χαμένο 2020” και, πλέον, αναφέρεται σε “χαμένα 2020 και 2021”. Η Jumbo, αντιμετωπίζει ένα ιδιαίτερο πρόβλημα. Έχει πελάτες για να αγοράσουν τα προϊόντα της, όμως δεν έχει προϊόντα. Και δεν έχει προϊόντα, επειδή αφ’ ενός μεν αυξήθηκε το κόστος παραγωγής τους στην Κίνα και -κυρίως- αυξήθηκε και το κόστος των ναύλων των πλοίων που μεταφέρουν τα κοντέινερ όπου βρίσκονται τα προϊόντα της Jumbo -δεκαπλασιάστηκε αναφέρει ο κ. Βακάκης.

****

Αυτό είναι το αποτέλεσμα της αιφνίδιας πτώσης της μεταφορικής κίνησης στην αρχή της πανδημίας και της αιφνίδιας και μεγάλης ανάκαμψης μετά το φθινόπωρο (δείτε εδώ και εδώ). Και αυτός, είναι ακόμη ένας παράγοντας για την αύξηση του πληθωρισμού σε όλο το κόσμο, σε τέτοιο βαθμό, ώστε να τίθενται σε αμφισβήτηση οι προβλέψεις των μεγάλων κεντρικών τραπεζών για την “παροδικότητα” του φαινομένου. Και βεβαίως, αν σ’ αυτή τη φάση, τελικά εκδηλωθούν πληθωριστικές πιέσεις στο σύνολο της παγκόσμιας οικονομίας, τότε μας περιμένει ένα εντελώς διαφορετικό περιβάλλον. Η κατάσταση απέχει ακόμη από το να θεωρείται ως επικίνδυνη, όμως, αυτό θα μπορούσε να αλλάξει αρκετά εύκολα και γρήγορα.

****

Ο πληθωρισμός, ένα φαινόμενο που είχε ξεχαστεί και για το οποίο οι κεντρικές τράπεζες, στα προηγούμενα χρόνια, δαπάνησαν τρισεκατομμύρια δολάρια και ευρώ, ώστε να τον επαναφέρουν σε ελεγχόμενη κατάσταση, δείχνει να επανέρχεται, αλλά επανέρχεται υψηλός και -ενδεχομένως- ανεξέλεγκτος και μόνιμος (εδώ). Όμως, αυτό τελικά θα κριθεί κατά τους επόμενους μήνες. Και ήδη, τόσο στην Κίνα, όσο και στις ΗΠΑ, υπάρχουν σημάδια ότι το “αγοραστικό κοινό” εκλογικεύεται, διστάζει να πληρώσει τις υψηλότερες τιμές και το “αγοραστικό αμόκ” των πρώτων μηνών, μετά τη χαλάρωση των μέτρων κατά της πανδημίας, δείχνει να κάμπτεται.

****

Υπάρχει μία δοξασία που αναφέρει ότι, ο πληθωρισμός ευνοεί τις μετοχικές αποδόσεις. Υπάρχει μία λογική σ’ αυτό, όμως συχνά, η πραγματικότητα δείχνει διαφορετικά πράγματα. Μελέτες στις ΗΠΑ, κατέληξαν πως, όταν ήδη υπάρχει υψηλός πληθωρισμός και οι πληθωριστικές πιέσεις αυξάνονται, οι αποδόσεις των μετοχών είναι χαμηλές ή και αρνητικές. Αντίθετα, όταν ο πληθωρισμός είναι ήδη υψηλός, αλλά οι πληθωριστικές πιέσεις μειώνονται, οι αποδόσεις είναι σημαντικά μεγαλύτερες. (εδώ)

****

Γενικευμένες ανατιμήσεις στα τελικά προϊόντα προοιωνίζονται οι ελλείψεις πρώτων υλών, αφού στο αυξημένο βιομηχανικό κόστος προστίθενται, όχι μόνον η αύξηση των ναύλων, αλλά και η αύξηση στα τιμολόγια ηλεκτρικού ρεύματος. Κορύφωση αναμένεται μέσα στο καλοκαίρι ενώ η ομαλοποίηση δεν προβλέπεται να αρχίσει, αν αρχίσει, πριν τα τέλη του φθινοπώρου. Πρώτες ύλες όπως το αλουμίνιο, το πολυπροπυλένιο και το PET, μέχρι το τελικό πλαστικό, το χαρτί, ακόμη και το ξύλο είναι σε έλλειψη, την ώρα που η ζήτηση μετά και την επανεκκίνηση της οικονομίας έχει φτάσει στο ζενίθ. Ταυτόχρονα η βιομηχανία είναι αντιμέτωπη με αύξηση των τιμών στα δικαιώματα ρύπων (CO2), που οδηγεί σε αυξήσεις των τιμολογίων ηλεκτρικού ρεύματος.Τα κόστη της βιομηχανίας πλαστικού υπερβαίνουν το 30-35% και ποικίλουν ανά περίπτωση, καθώς διαπιστώνονται αυξήσεις στις περισσότερες κατηγορίες κόστους, ακόμη και στα χαρτοκιβώτια, αποδιδόμενες στην αύξηση της τιμής της χαρτόμαζας.

****

Εκρηκτική άνοδο εμφάνισε ο δείκτης οικονομικού κλίματος στην Ελλάδα, δείγμα των ισχυρών προοπτικών της ελληνικής οικονομίας, η οποία βαδίζει με σταθερά βήματα προς τη μετα-Covid εποχή. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), ο σχετικός δείκτης διαμορφώθηκε στις 108,6 μονάδες τον Μάιο έναντι 97,9 μονάδων τον Απρίλιο, σημειώνοντας την καλύτερη επίδοση των τελευταίων 14 μηνών. Η άνοδος δε, είναι καθολική και αφορά σχεδόν όλους τους βασικούς τομείς της οικονομίας, χάρη στην προοπτική της “κανονικότητας”. Παράλληλα, όπως προκύπτει από τα στοιχεία, σημαντική βελτίωση υπήρξε και στην καταναλωτική εμπιστοσύνη, η οποία επίσης «σκαρφάλωσε» σε υψηλό 14 μηνών. Δείτε το δελτίο τύπου του ΙΟΒΕ εδώ.

Πρέπει όμως να επισημάνουμε ότι, ο δείκτης οικονομικού κλίματος είναι ευαίσθητος και ευμετάβλητος και η πορεία του είναι συνάρτηση και της πορείας της διεθνούς οικονομίας και κυρίως των οικονομιών της Ευρωζώνης. Κάτι που σημαίνει ότι, για τη διατήρηση του θετικού κλίματος στην Ελλάδα, είναι απαραίτητη και η ταυτόχρονη ύπαρξη θετικού κλίματος στο διεθνές και κυρίως στο ευρωπαϊκό περιβάλλον.

****

Την αύξηση της αβεβαιότητας για τη βραχυπρόθεσμη πορεία της ελληνικής αγοράς δείχνει ο δείκτης KEPE GRIV. Σύμφωνα με την πλέον πρόσφατη παρατήρηση για τον Φεβρουάριο του 2021,2 ο Σύνθετος Δείκτης Προήγησης σημείωσε οριακή άνοδο, σε συνέχεια της οριακής ανόδου της προηγούμενης περιόδου αναφοράς. Η εν λόγω εξέλιξη αντανακλά, για ακόμα μια φορά, την αβεβαιότητα και στάση αναμονής των συμμετεχόντων στην οικονομική δραστηριότητα αναφορικά με τη συνολική πορεία της υγειονομικής κρίσης κατά τη διάρκεια του δεύτερου κύματος της πανδημίας Covid-19. (εδώ)

****

Ποιά θα μπορούσε να είναι η πορεία της ελληνικής χρηματιστηριακής αγοράς σε περίπτωση που συμβεί κάποιο “ατύχημα” στις αγορές του εξωτερικού; Η λογική λέει ότι, οι πτωτικές τάσεις θα μεταδίδονταν και στην αγορά της Ελλάδας. Όμως, υπάρχουν πολλές πιθανότητες, η ελληνική αγορά να αποδειχθεί περισσότερο ανθεκτική και να καταγράψει μικρότερες απώλειες. Όμως, αυτά είναι απλά σκέψεις και “ασκήσεις επί χάρτου”. Ο πειθαρχημένος επενδυτής θα πρέπει να ακολουθήσει τα “σήματα” του συστήματος που εμπιστεύεται, τόσο στην αρχική έξοδο, όσο και στην είσοδο που, μετά από λίγο καιρό, θα ακολουθήσει.

****

Η τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι ούτε τεχνητή ούτε νοήμων. Πρέπει να τη μελετήσουμε και να την αποδεχθούμε γιατί αποτελεί το μέλλον και μπορεί να εκτοξεύσει τις δυνατότητες της κοινωνίας μας, αλλά πρέπει να είμαστε και προσεκτικοί για στη χρήση της, καθώς, όπως κάθε νέα τεχνολογία, κρύβει κινδύνους.

Αυτή, μαζί με άλλες ενδιαφέρουσες απόψεις, υποστηρίχθηκαν σε ειδική εκδήλωση πάνω στο θέμα της "τεχνητής νοημοσύνης" του tvsx.gr. Οι απόψεις αυτές συμβάλλουν στην καλύτερη κατανόηση αυτού του σύγχρονου ζητήματος, που σταδιακά, αλλάζει τις ζωές μας. Δείτε (εδώ).

****

Το κρατικό ταμείο πλούτου της Νορβηγίας, έχει φτάσει να αποτιμάται € 1,3 τρισεκατομμύρια δολάρια και σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της διευθυντικης του ομάδας, η κατάσταση που επικρατεί στις αγορές (πολύ χαμηλό επίπεδο επιτοκίων και χρηματιστηριακοί δείκτες σε πολύ υψηλά επίπεδα) είναι μάλλον απίθανο να πετύχει τις αποδόσεις που προσέφερε τις προηγούμενες δεκαετίες. Το ταμείο, δημιουργήθηκε αρχικά, για να συγκεντρώσει τα κρατικά έσοδα από την παραγωγή πετρελαίου και φυσικού αερίου της χώρας και από το 1998 μετατράπηκε σε κρατικό ταμείο πλούτου. Από τότε είχε καθαρή μέση ετήσια απόδοση ίση με 4,42%, ποσοστό υψηλότερο  από τον μακροπρόθεσμο στόχο του 4,0% που είχε τεθεί, κυρίως λόγω των ισχυρών αποδόσεων της τελευταίας δεκαετίας. (εδώ)

 

Έχετε κάποιο ερώτημα ή θέλετε κάποια διευκρίνιση σε κάτι που γράψαμε; Στείλτε μας μήνυμα στη διεύθυνση eurocapital.gr@gmail.com . Θα σας απαντήσουμε στις επόμενες 24 έως 48 ώρες.

Επιστροφή στα περιεχόμενα, εδώ.