Ρωσο-ουκρανική κρίση: Ποιός απειλεί ποιόν;

30 Ιανουαρίου 2022, 12:40 | Η Άποψη των ΜΜΕ

Ρωσο-ουκρανική κρίση: Ποιός απειλεί ποιόν;

Κατά το επόμενο διάστημα, θα έχουμε πολλά να πούμε και να γράψουμε για την ρωσο-ουκρανική κρίση.

 

Θα ήταν χρήσιμο να ξαναδιαβάσουμε -αν και αυτά ποτέ δε διδάχθηκαν στα σχολεία μας- την ιστορία της περιοχής και της ηπείρου μας, γενικότερα. Αν το κάνουμε αυτό, θα διαπιστώσουμε ότι, η ιστορία των δύο αυτών λαών, σε πολύ μεγάλο μέρος της, είναι κοινή.

Θα πρέπει να αντιληφθούμε ότι, η Ρωσία, μία πολύ σημαντική χώρα καθ' όλη τη διάρκεια της ευρωπαϊκής ιστορίας, είναι μία χώρα με ένα συγκεκριμένο σύστημα διακυβέρνησης, το οποίο δε μας πέφτει λόγος -σε κανέναν δε πέφτει λόγος- να το αλλάξουμε, αν αλλάζει. Και δε μπορούμε να το αλλάξουμε, όπως δε μπορέσαμε (ως "Δύση") να αλλάξουμε το σύστημα διακυβέρνησης του Ιράκ ή του Αφγανιστάν, ή τόσων χωρών που είχαν την ατυχία να δεχθούν τις βίαιες "εκπολιτιστικές εισβολές" της Δύσης.

 

Θα πρέπει επίσης να αντιληφθούμε ότι, στους τρεις τελευταίους αιώνες (η Ρωσία, άρχισε να θεωρείται -και να θεωρεί και η ίδια τον εαυτό της- ως "αυτοκρατορία", μόλις μετά το 1700, δηλαδή, μετά το Μεγάλο Βόρειο Πόλεμο, μεταξύ Ρωσίας και Σουηδίας με τους συμμάχους της), υπήρξαν πέντε (5) απόπειρες εισβολής στη Ρωσία, από δυτικές δυνάμεις, με καταστροφικά αποτελέσματα για τη χώρα: 1708 (Κάρολος ΙΒ), 1812 (Ναπολέων), 1914 (Γερμανία, στα πλαίσια του Α' ΠΠ), 1918-1922 (από διάφορες "διεθνείς δυνάμεις" για να καταστείλουν τη ρωσική επανάσταση - στις επιχειρήσεις αυτές συμμετείχαν και ελληνικές δυνάμεις, το 1918, στην Κριμαία) και 1941 (Χίτλερ).

Αντίθετα, ουδέποτε στην ιστορία έχει υπάρξει ρωσική εισβολή κατά δυτικού κράτους.

 

Η Ρωσία είναι, αναμφισβήτητα, μια ιμπεριαλιστική δύναμη, αλλά, επί αιώνες τώρα, διεκδικεί και διαχειρίζεται μία συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή. Δεν έχει ποτέ διεκδικήσει εδάφη από τη Δύση.

Και ας υποθέσουμε ότι παραβλέπουμε τους ιστορικούς δεσμούς που υπάρχουν μεταξύ ρώσων και ουκρανών ή, πιο σωστά, μεταξύ ρώσων και Ουκρανίας. Αν καταδικάζουμε, έτσι εύκολα, την αντίδραση της Ρωσίας στο ενδεχόμενο εισόδου της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, θα πρέπει να σκεφτούμε πώς θα αντιδρούσαν οι ΗΠΑ, αν ξαφνικά συμφωνούνταν μία συμμαχία μεταξύ Ρωσίας και Καναδά, και εγκαθιστούσε η Ρωσία πυραυλικά συστήματα στα βόρεια σύνορα των ΗΠΑ.

 

Τα πράγματα βέβαια δεν είναι τόσο απλοϊκά, όσο επιχειρώ να τα περιγράψω παραπάνω. Όμως, αν θέλουμε να καταδικάσουμε τον ιμπεριαλισμό, θα πρέπει να τον καταδικάσουμε σε όλες τις μορφές και τα χρώματά του.

Η Ευρώπη, δε μπορεί να καταδικάσει την έννοια των “σφαιρών επιρροής”, όχι μόνον επειδή αυτή, επί αιώνες, είχε και έχει σφαίρες επιρροής, αλλά επειδή η ίδια ανήκει σε μία συγκεκριμένη σφαίρα. Και βέβαια, στην προκείμενη κρίση, ο καυγάς δε γίνεται για τα δημοκρατικά δικαιώματα του ουκρανικού λαού, αλλά σε τίνος σφαίρα επιρροής θα ανήκει.

 

Δε ξέρω αν η Ευρώπη επιθυμεί να εμπλακεί τόσο ενεργά στην ρωσο-ουκρανική κρίση και να ακολουθήσει τα κελεύσματα των ΗΠΑ. Η Ευρώπη, έχει κατανοήσει ότι, ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος, ακόμη και αν δεν τελείωσε το 1945, τελείωσε το 1989, με την κατάρρευση των κομμουνιστικών καθεστώτων. Η Ευρώπη γνωρίζει ότι θα πρέπει να συνυπάρξει με τη γειτονική της Ρωσία. Και αφού, όπως είναι προφανές, δε μπορεί να την αφομοιώσει, θα πρέπει να βρει τρόπο να ισορροπήσει μαζί της, αποδεχόμενη την ιστορική πραγματικότητα, αλλά και το πραγματικό της συμφέρον. Διαφορετικά, θα πρέπει να αποδεχτεί την πραγματικότητα των όπλων.

 

Σε κάθε περίπτωση, η επερχόμενη ήττα για τις ΗΠΑ, πολλοστή στα τελευταία χρόνια, δείχνει την αναγκαιότητα μεταβολής της ευρωπαϊκής αμυντικής φιλοσοφίας που εγκατέστησαν οι ΗΠΑ, μετά το τέλος του ψυχρού πολέμου. Σε ένα τέτοιο σύστημα, θα πρέπει να υπάρχει μια διαφορετική και πιο ρεαλιστική αντιμετώπιση προς τη Ρωσία.

Η απειλή για την Ευρώπη, δεν είναι οι πύραυλοι της Ρωσίας. Απειλή είναι η δημογραφική κατάρρευση και η σταδιακή αλλαγή της σύνθεσης του πληθυσμού της. Απειλή είναι η απώλεια της βιομηχανίας και της ανταγωνιστικότητας των οικονομιών της. Απειλή είναι η άνοδος των ακραίων αντιδημοκρατικών πολιτικών δυνάμεων. Τέλος, απειλή -έστω και όχι άμεσα ορατή- είναι η διατήρηση της εξάρτησης από τις ΗΠΑ και η παραμονή στη ζώνη επιρροής τους.

 

Γιάννης Σιάτρας