Οι οικονομικές επιπτώσεις μιας εμπόλεμης σύρραξης μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας

01 Φεβρουαρίου 2022, 10:12 | Χ&Α - Επικαιρότητα

Οι εντάσεις μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας έχουν αυξήσει σημαντικά τις τιμές του φυσικού αερίου, ενώ παράλληλα έχουν οδηγήσει σε ανατιμήσεις βασικά μέταλλα, τρόφιμα και εμπορεύματα -που είναι ζωτικής σημασίας για την παγκόσμια οικονομία. Το πετρέλαιο, το σιτάρι, το αλουμίνιο, το νικέλιο και το παλλάδιο διαπραγματεύονται υψηλότερα απ’ ότι συνήθως, παρόλο που ο Ρώσος πρόεδρος Vladimir Putin ισχυρίζεται ότι δεν σκοπεύει να χρησιμοποιήσει τα στρατεύματα που συγκεντρώνει στα σύνορα της Ουκρανίας για να εισβάλει.

Δεδομένου ότι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις αντιμετωπίζουν ήδη μια ενεργειακή κρίση, τον αυξανόμενο πληθωρισμό και μια κρίση κόστους ζωής, προβάλλονται σημαντικές ανησυχίες για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής.

Σύμφωνα με αναλυτές του Bloomberg Intelligence η κλιμάκωση των εντάσεων θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια σειρά αλυσιδωτών αντιδράσεων, αυξάνοντας τις τιμές των εμπορευμάτων, της ενέργειας και των τροφίμων λόγω ελλείψεων, αλλά και επιδείνωσης των προβλημάτων στην εφοδιαστική αλυσίδα.

Με τον δείκτη του Bloomberg για τις spot τιμές βασικών εμπορευμάτων (Bloomberg Commodity Spot Index) να βρίσκεται σε ιστορικά υψηλά και λόγω της μεγάλης εξάρτησης των διεθνών οικονομικών από τις Ρωσικές εξαγωγές, είναι εύκολο να αντιληφθεί κανείς τις πιθανές επιπτώσεις μια κλιμάκωσης των εντάσεων.


Φυσικό Αέριο

Η αγορά του φυσικού αερίου έχει δεχθεί το μεγαλύτερο πλήγμα, μέχρι στιγμής. Οι φόβοι για μια εμπόλεμη σύρραξη έχουν ενισχυθεί από τις ήδη περιορισμένες προμήθειες και τις ελλείψεις που έχουν παρατηρηθεί.

Πολλοί πιστεύουν ότι είναι απίθανο να σταματήσουν οι προμήθειες φυσικού αερίου, ή έστω να μειωθούν σημαντικά. Σύμφωνα με αναλυτές του Eurasia Group μια τέτοια εξέλιξη θα εγκυμονούσε σοβαρούς μακροπρόθεσμους κινδύνους για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα της Ρωσίας και την πολιτική της επιρροή στην Ευρώπη, καθώς οι Ευρωπαϊκή Ένωση θα αναζητούσε εναλλακτικούς προμηθευτές.



Βέβαια, μια πλήρης σύγκρουση θα μπορούσε να διαταράξει τους μεγάλους όγκους φυσικού αερίου που στέλνει η Ρωσία στην Ευρώπη -περίπου το ένα τρίτο των οποίων έρχονται μέσω της Ουκρανίας. Οι κυρώσεις θα μπορούσαν να πλήξουν το εμπόριο και να εμποδίσουν έναν νέο αγωγό, τον Nord Stream 2, να φέρει φυσικό αέριο στην Ευρώπη. Οι τιμές θα μπορούσαν να εκτιναχθούν ακόμη υψηλότερα και να προκαλέσουν αναταραχές στην Ευρωπαϊκή οικονομία, όμως παράλληλα η Ρωσία θα έχανε επίσης τεράστια ποσά εσόδων.

Τρόφιμα

Σημαντικές επιπτώσεις θα μπορούσαν να εμφανιστούν στον κλάδο των τροφίμων, καθώς η Ρωσία και η Ουκρανία πραγματοποιούν για μεγάλο μέρος της παραγωγής σιταριού, καλαμποκιού και ηλιελαίου (η Ρωσία και η Ουκρανία αντιπροσωπεύουν το ένα τέταρτο των παγκόσμιων εξαγωγών σιταριού). Οι οικονομίες της Ασίας, της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής είναι ιδιαίτερα ευάλωτες σε μια πιθανή διαταραχή των βασικών αυτών προμηθειών, δεδομένου ότι το κόστος των τροφίμων βρίσκεται ήδη στα υψηλότερα επίπεδα της δεκαετίας.



Οι αγορές μπορεί να θυμούνται τι συνέβη το 2014, όταν η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία και οι τιμές του σιταριού εκτινάχθηκαν, παρόλο που οι αποστολές δεν επηρεάστηκαν ουσιαστικά. Το μερίδιο της Ρωσίας και της Ουκρανίας στις παγκόσμιες εξαγωγές έχει αυξηθεί έκτοτε.

Μέχρι στιγμής, τα φορτία εξακολουθούν να ρέουν ελεύθερα και δεν υπάρχουν ενδείξεις για τυχόν διακοπές. Αλλά αν συμβεί αυτό, οι παγκόσμιες αγορές που ήδη αντιμετωπίζουν συρρίκνωση των αποθεμάτων σιτηρών θα μπορούσαν να δουν περαιτέρω ελλείψεις.

Η Ρωσία είναι επίσης ένας από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς λιπασμάτων στον κόσμο. Οποιεσδήποτε περικοπές στην προσφορά αυτών μπορεί να οδηγήσουν σε άνοδο των ήδη υψηλών τιμών.

Μέταλλα

Οι επενδυτές σταθμίζουν επίσης τον κίνδυνο διακοπής των ρωσικών εξαγωγών μετάλλων, συμπεριλαμβανομένου του αλουμινίου, του νικελίου, του παλλαδίου και του χάλυβα. Ωστόσο, η επιβολή κυρώσεων από μέρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στους ρώσους παραγωγούς, θα έπληττε σημαντικά την οικονομία της Δύσης. Οι κυρώσεις των ΗΠΑ κατά της United Co. Rusal προκάλεσαν αναταραχή στην αγορά αλουμινίου το 2018. Έτσι οι τράπεζες, συμπεριλαμβανομένης της Goldman Sachs Group Inc., υποστηρίζουν ότι είναι απίθανο  οι πολιτικοί να θελήσουν να διακινδυνεύσουν την επανάληψη αυτής της κατάστασης.

Ωστόσο, εάν η Ρωσία αποκοπεί από το διεθνές σύστημα πληρωμών Swift ως μέρος οποιωνδήποτε κυρώσεων, θα επιβραδυνθούν οι ροές κεφαλαίων και οι εξαγωγές, αφού μέσω αυτού πραγματοποιούνται όλες οι διεθνείς πληρωμές.
Οι διαταραχές στις ροές φυσικού αερίου θα μπορούσαν επίσης να επιδεινώσουν τα προβλήματα για τους παραγωγούς μετάλλων στην Ευρώπη, οι οποίοι πιθανόν θα μειώνουν την παραγωγή τους ως απάντηση στις υψηλές τιμές της ενέργειας. Ακόμη και οι βραχύβιες διακοπές θα μπορούσαν να έχουν μεγάλο αντίκτυπο καθώς παρατηρούνται ήδη κρίσιμες ελλείψεις μετάλλων.

Οι επιπτώσεις θα μπορούσαν να είναι ιδιαίτερα δραματικές στην αγορά παλλαδίου, όπου η Ρωσία αντιπροσωπεύει περίπου το 40% της παγκόσμιας προσφοράς.



Η χώρα είναι λιγότερο δεσπόζουσα στα βασικά μέταλλα, αλλά παραμένει ένας από τους κορυφαίους προμηθευτές παγκοσμίως, με την J.P. Morgan να εκτιμά ότι αντιπροσωπεύει περίπου το 4-6% της παγκόσμιας παραγωγής χαλκού, αλουμινίου και νικελίου.

Πετρέλαιο

Οποιεσδήποτε διαταραχές στις ροές πετρελαίου από τη Ρωσία, δεδομένου της χαμηλής πλεονάζουσας παραγωγικής δυναμικότητας σε άλλες χώρες, θα μπορούσε εύκολα να οδηγήσει σε άνοδο των τιμών. Ως εκ τούτου, οι προβλέψεις για πετρέλαιο 100 δολαρίων γίνονται όλο και πιο κοινές, με την J.P. Morgan να θεωρεί ως πιθανό σενάριο και μια αύξηση των τιμών στα 150 δολάρια.

Οι κυρώσεις της Ευρώπης στην βιομηχανία πετρελαίου της Ρωσίας θα αναμένεται να είναι ιδιαίτερα αυστηρές ώστε οι ροές πετρελαίου να επηρεαστούν σε μεγάλο βαθμό, λόγω των σημαντικών επιπτώσεων που είναι πιθανόν να συμβούν.



Επιμέλεια: Κωνσταντίνος Καρατζάς

Πηγή: bloomberg.com (εδώ)