Πώς τελείωσε η χρηματιστηριακή κρίση του 1973;
09 Σεπτεμβρίου 2022, 06:10 | Χ&Α - 244
Πώς τελείωσε η χρηματιστηριακή κρίση του 1973;
Στις εκτενείς αναφορές μας για τη χρηματιστηριακή κρίση του 1973 -μια κρίση με πολλές ομοιότητες με την τρέχουσα- επικεντρωθήκαμε κυρίως στα γεγονότα τα οποία προκάλεσαν την έναρξή της, ενώ, ουδέποτε περιγράψαμε το πώς αυτή τελείωσε. Και όμως, τα γεγονότα και οι συγκυρίες που οδήγησαν στο τέλος της κρίσης αυτής -τουλάχιστον για τα χρηματιστήρια- είναι ιδιαίτερα ενδιαφέροντα και διδακτικά. Πολύ περισσότερο δε, σήμερα, που βρισκόμαστε στο μέσο μιας κρίσης, με πανομοιότυπα χαρακτηριστικά.
Ως ημερομηνία έναρξης της κρίσης, χρηματιστηριακά, θεωρούμε την 11η Ιανουαρίου 1973, δηλαδή την ημέρα που, και οι τρεις βασικοί αμερικανικοί δείκτες, κατέγραψαν νέο ανώτερο ιστορικό κλείσιμο. Κατά τις αμέσως επόμενες μέρες (19/1/1973), η FED προχώρησε σε μία ήπια (κατά 0,25%) αύξηση του επιτοκίου -ήταν δεύτερη αύξηση από το Δεκέμβριο του 1972- για να σταματήσει την αυξητική πορεία του πληθωρισμού, που είχε ξεκινήσει από το γ’ τρίμηνο του προηγούμενου έτους. Κατά τους επόμενους μήνες, ο πληθωρισμός συνέχιζε την αύξησή του και ακολουθούσε η FED με την αύξηση των επιτοκίων. Τον Αύγουστο, το επιτόκιο είχε φτάσει στο 13,0% (από 5,75% στις αρχές Ιανουάριο). Οι μετοχές ήδη υποχωρούσαν σημαντικά. Το πετρελαϊκό “σοκ” του Οκτωβρίου 1973, τις οδήγησε σε ελεύθερη πτώση.
Οι μετοχές, σε όλο το κόσμο, συνέχισαν την πτωτική τους πορεία και κατά τα πρώτα τρία τρίμηνα του 1974. Οι απώλειες των αγορών ήταν ήδη τρομακτικές. Στο τέλος του Αυγούστου 1974 (19 μήνες μετά την έναρξη της πτώσης), ο Dow Jones υποχωρούσε κατά -35,5%, ο S&P κατά -40,0% και ο Nasdaq κατά -54,4%.
Την περίοδο εκείνη, μία από τις μεγάλες τράπεζες της πολιτείας της Νέας Υόρκης, η Franklin National, αντιμετώπιζε προβλήματα ρευστότητας, τα οποία προκάλεσαν μία επιταχυνόμενη τάση απόσυρσης καταθέσεων. Διάφορες προσπάθειες για συγχώνευση της τράπεζας με άλλες μεγαλύτερες, αποτύγχαναν. Οι ανησυχίες για την τύχη της τράπεζας εντάθηκαν περί τα τέλη του μήνα. Από την 20/9/1974, μέχρι την 4/10/1974, οι χρηματιστηριακοί δείκτες κατέγραψαν ένα σερί 11 πτωτικών συνεδριάσεων -κάτι σπάνιο για τις αμερικανικές αγορές.
Τη Δευτέρα 7 Οκτωβρίου και ενώ η αγορά ήταν ήδη “υπερπωλημένη” τόσο λόγω του πτωτικού σερί που είχε προηγηθεί, όσο και λόγω της πτωτικής φάσης των προηγούμενων μηνών, ένας συνδυασμός τριών γεγονότων προκάλεσε αναστροφή της πτωτικής ψυχολογίας. Άλλωστε, μέχρι τότε (αρχές Οκτωβρίου), οι δείκτες είχαν καταγράψει τη μεγαλύτερη υποχώρησή τους, από την εποχή της μεγάλης κρίσης (1929) και ο τερματισμός της πτωτικής πορείας, ήταν αναμενόμενος (μέχρι την 4/10/1974, οι απώλειες των δεικτών, είχαν ως εξής: Dow Jones -44,4%, S&P -48,2% και Nasdaq -59,9%). Ο δείκτης Dow Jones, είχε βρεθεί σε “χαμηλό 12 ετών”. (Δείτε εδώ)
Το πρωί της 7/10/1974, άρχισαν να κυκλοφορούν οι φήμες ότι, η αμερικανική Κυβέρνηση, μέσω του μηχανισμού εγγύησης καταθέσεων (FDIC) θα επενέβαινε για τη διάσωση της Franklin National, η οποία, εάν χρεοκοπούσε, θα επρόκειτο για τη μεγαλύτερη τραπεζική χρεοκοπία στην ιστορία των ΗΠΑ, κάτι που θα μπορούσε να έχει τεράστιες επιδράσεις στο τραπεζικό σύστημα της χώρας (όντως, την επόμενη μέρα, το FDIC επενέβη και οι καταθέτες διέσωσαν τις καταθέσεις τους).
Μία αναφορά της FED, ανέφερε ότι, τα δάνεια που χορηγήθηκαν την προηγούμενη εβδομάδα είχαν φτάσει στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων μηνών, ενώ είχε ξεκινήσει μια πτωτική τάση των επιτοκίων στη διατραπεζική αγορά.
Τέλος, ανακοινώθηκε από το Λευκό Οίκο, ότι, την επόμενη μέρα, ο πρόεδρος Ford, επρόκειτο να απευθύνει διάγγελμα προς τον αμερικανικό λαό, κατά το οποίο θα ανακοίνωνε μέτρα για τη ριζική καταπολέμηση της ενεργειακής κρίσης και του πληθωρισμού. (Δείτε εδώ)
Την ίδια μέρα, ο δείκτης Dow Jones, μετά από μία έντονη συνεδρίαση, ανέβηκε πάνω από τις 600 μονάδες, κερδίζοντας +3,93%, ενώ σημαντική άνοδο κατέγραψαν και οι τιμές των ομολόγων (πτώση των επιτοκίων).
Τον επόμενο μήνα (19/11/974), η FED μείωσε το επιτόκιο σε 9,25% (από 13,0%), ενώ μέχρι τον Απρίλιο του 1975 -και ενώ ο πληθωρισμός είχε υποχωρήσει από το υψηλότερο σημείο του- το επιτόκιο υποχώρησε στο 5,25%.
Η ανάκαμψη των αγορών υπήρξε εντυπωσιακή. Για τον δείκτη Dow Jones, ο Οκτώβριος 1974 ήταν έντονα ανοδικός (+9,48%). Ακολούθησαν δύο ήπια πτωτικοί μήνες, ενώ και οι 6 πρώτοι μήνες του 1975 (περίοδος που υποχωρούσαν τα επιτόκια), ήταν ανοδικοί. Από το “χαμηλό” της 4/10/1974 μέχρι και την 30/6/1975, ο Dow Jones είχε κερδίσει +50,4% (εδώ), ο S&P +52,6% (εδώ) και ο Nasdaq +58,1% (εδώ).
Διαπιστώνουμε ότι, ο πτωτικός χρηματιστηριακός κύκλος του 1973 έκλεισε: α) Αφού η πτώση έφτασε σε επίπεδα, που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν από “υψηλά” έως “υπερβολικά”. β) Μετά από ένα σοβαρό περιστατικό (παρολίγον πτώχευση της τράπεζας Franklin National), που αρχικά, “βύθισε” την αγορά σε νέα “χαμηλά” και το οποίο τελικά αποσοβήθηκε. γ) Όταν η Κυβέρνηση αποφάσισε να λάβει δραστικά μέτρα κατά του πληθωρισμού -άσχετα εάν αργότερα αποδείχθηκε ότι τα μέτρα της Κυβέρνησης Ford ήταν ανεπαρκή. δ) Όταν τα επιτόκια στην αγορά άρχισαν να υποχωρούν. ε) Λίγο πριν από την έναρξη ενός πτωτικού κύκλου επιτοκίου -και ενώ, τα στελέχη της FED, σε διάφορες ομιλίες τους, την περίοδο εκείνη, είχαν αρχίσει να αναφέρονται στην ανάγκη τερματισμού του ανοδικού κύκλου. Επίσης, διαπιστώνουμε ότι, μετά το τέλος της πτωτικής πορείας, ακολούθησε μία έντονη ανοδική πορεία πολλών μηνών, που αποκατέστησε μέρος της “βλάβης” που είχε προηγηθεί. Μετά από σοβαρές και μακροχρόνιες κρίσεις, οι αγορές δεν επανέρχονται άμεσα στα προηγούμενα σημεία τους, ακριβώς επειδή, σε τέτοιες κρίσεις, οι “βλάβες” δεν επουλώνονται άμεσα.
Αν εξετάσουμε τα χαρακτηριστικά και τη φυσιολογία των χρηματιστηριακών κρίσεων του παρελθόντος, θα διαπιστώσουμε ότι, μερικά από τα σημεία που εντοπίζουμε στο τέλος της κρίσης του 1973, είναι κοινά. Όπως θα είναι και με τα σημεία που θα εμφανιστούν και στο τέλος της τρέχουσας κρίσης.
Δείτε άρθρο του τεύχους 242 (Ιούλιος 2022) με τίτλο: “Οι έξι χρηματιστηριακές κρίσεις κατά τη διάρκεια των τελευταίων 50 ετών” (εδώ).
