Επισημάνσεις
03 Οκτωβρίου 2022, 12:10 | Χ&Α - 245
Ο Σεπτέμβριος, ήταν μια περίοδος “πλούσια” σε γεγονότα. Αυξήσεις επιτοκίων από την ΕΚΤ, τη FED και άλλες κεντρικές τράπεζες. Πτώση στις αγορές των ομολόγων και μεγάλη άνοδος των αποδόσεων. Μεγάλη πτώση των χρηματιστηριακών αγορών. Άνοδος του δολαρίου, σε επίπεδα που, δημιουργούνται αλυσιδωτές αρνητικές επιδράσεις στο παγκόσμιο χρηματοοικονομικό σύστημα. Αύξηση του πληθωρισμού στην Ευρωζώνη -στη Γερμανία έφτασε στο 10,0%, το υψηλότερο επίπεδο μετά τον πόλεμο. Η περίοδος που ζούμε, είναι ιστορική και θα αναφέρεται επί πολλά χρόνια στο μέλλον.
****
Οι χρηματιστηριακές αγορές, απώλεσαν όλα τα κέρδη του καλοκαιριού και, κατά την τελευταία εβδομάδα του Σεπτεμβρίου, καθημερινά κατέγραφαν νέα χαμηλότερα επίπεδο για το έτος -και για την παρούσα κρίση- εξέλιξη που προμηνύει ακόμη ακόμη πιο δύσκολες εξελίξεις και ακόμη πιο χαμηλά σημεία.
****
Όμως, οι απώλειες των χρηματιστηριακών δεικτών, είναι μόνο το “ορατό” μέρος του παγόβουνου που έχει βρεθεί στη ρότα της διεθνούς οικονομίας. Το μεγάλο πρόβλημα, είναι οι ανισορροπίες που δημιουργούνται και τα προβλήματα που εμφανίζονται αιφνιδίως, από τις ανισορροπίες αυτές. Αυτά τα προβλήματα είναι που μας βάζουν στην καρδιά της κρίσης. Ένα τέτοιο πρόβλημα εμφανίστηκε πριν δέκα περίπου μέρες στην αγορά ομολόγων της Μεγ. Βρετανίας, που γκρέμισε την αγγλική λίρα, απείλησε τη χρηματοοικονομική ευστάθεια μεγάλων ασφαλιστικών οργανισμών και έθεσε σε δοκιμασία τη βρετανική κυβέρνηση, στις πρώτες μέρες μετά το σχηματισμό της. Βεβαίως, όσο συνεχίζεται η κρίση και θα διευρύνονται οι ανισορροπίες, η ξαφνική εμφάνιση προβλημάτων, θα συνεχίζεται.
****
Είχαμε, ήδη από την άνοιξη, εκφράσει την άποψη ότι, η παρούσα κρίση, δεν είναι ένα απλό διεθνές οικονομικό “επεισόδιο”, αλλά είναι κάτι “βαθύ” και σπάνιο. Και ότι, η εξέλιξή του, δεν θα είναι υπόθεση μερικών εβδομάδων ή λίγων μηνών, όπως ήταν σχεδόν το σύνολο των περιπτώσεων που κατέληξαν σε χρηματιστηριακές κρίσεις, κατά τη διάρκεια των τελευταίων τεσσάρων ή πέντε δεκαετιών, αλλά ότι θα κρατήσει πολλούς μήνες, ίσως και περισσότερο από χρόνο. Αυτό οφείλεται στο βασικό αίτιο αυτής της κρίσης: ο πληθωρισμός. Ο πληθωρισμός είναι ένα μακροοικονομικό μέγεθος που κινείται αργά. Απαιτούνται πολλοί μήνες, ίσως και χρόνια για να ολοκληρωθεί η πορεία ανόδου του και πολλούς μήνες για να υποχωρήσει. Και όταν αρχίσει να υποχωρεί, ουδείς είναι βέβαιος ότι δε θα εκδηλωθεί και πάλι, μετά από κάποιο διάστημα. Ιδίως σε ένα τόσο “περίεργο” γεωπολιτικό περιβάλλον, όπως το σημερινό. Θα απαιτηθεί ένα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, για να επανέλθει η διεθνής οικονομία, στην ομαλότητα.
****
Όλοι οι ευρωπαϊκοί και αμερικανικοί χρηματιστηριακοί δείκτες, κατέγραψαν νέα χαμηλά έτους (και “χαμηλά κρίσης”) κατά την τελευταία εβδομάδα του Σεπτεμβρίου. Σ’ αυτούς, δε συμπεριλαμβάνεται ο ελληνικός Γενικός Δείκτης, ο οποίος εξακολουθεί να κρατιέται πάνω από το χαμηλό των 771,20 μονάδων, που κατέγραψε στις 6/7/2022. Όμως, καθώς οι εντάσεις στις διεθνείς αγορές συνεχίζονται, είναι πολύ πιθανό, το επίπεδο αυτό να διασπαστεί πτωτικά.
****
Μέχρι το τέλος του χρόνου, θα υπάρξουν δύο ακόμη τακτικές συνεδριάσεις, με θέμα το επίπεδο των επιτοκίων, για την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (27/10 και 15/12), όπως επίσης και για τη FED (2/11 και 14/12). Ενδιάμεσα, θα υπάρξουν πολλές ομιλίες στελεχών των δύο αυτών κεντρικών τραπεζών, που ως σκοπό έχουν να δώσουν το “στίγμα” των ιδρυμάτων τους και να προετοιμάσουν τις αγορές και την κοινή γνώμη για τις αποφάσεις τους.
****
Οι διοικήσεις των μεγάλων κεντρικών τραπεζών, έχοντας αποτύχει στις προβλέψεις τους για το ύψος και την επιμονή του πληθωρισμού, σήμερα βλέπουν ότι, μαζί με το μέλλον των μεγάλων οικονομιών, διακυβεύεται και η φήμη τους.
Ο Paul Volcker, ο διετέλεσε πρόεδρος της αμερικανικής κεντρικής τράπεζας (FED) από το 1979 έως το 1987, επί πολλά χρόνια, θεωρείτο ως ένας “αποτυχημένος” πρόεδρος, για το λόγο ότι, επί των ημερών του, η αμερικανική οικονομία βίωσε τη μεγαλύτερη μεταπολεμική ύφεση, ενώ παράλληλα, ο “δείκτης μιζέριας” (misery index - εδώ), ο οποίος συντίθεται από το άθροισμα των δεικτών του πληθωρισμού και της ανεργίας, έφτασε στο υψηλότερο σημείο του, στις 21,9 μονάδες στα μέσα του 1980. Σήμερα όμως, η οπτική απέναντι στον Volcker, έχει μεταβληθεί και θεωρείται πετυχημένος, επειδή με την πολιτική του να αυξήσει δραματικά τα αμερικανικά επιτόκια (μέχρι και το 20,0%) κατόρθωσε να “δαμάσει” το τέρας του πληθωρισμού. Ο Volcker, αναφέρεται, όλο και περισσότερο στις ομιλίες του σημερινού προέδρου κ. Powell.
****
Ένα στοιχείο που ανησυχεί τους αναλυτές στρατηγικής των μεγάλων επενδυτικών οίκων είναι ότι, η πτώση των επιχειρηματικών κερδών, που φυσιολογικά θα έρθει καθώς οι οικονομίες πλησιάζουν στα όρια της ύφεσης, δεν έχει μπει ακόμη στη χρηματιστηριακή “εξίσωση”. Τόσο λόγω των θετικών αποτελεσμάτων που εμφάνισαν οι εταιρίες -σε όλο το κόσμο- κατά το α’ εξάμηνο του έτους, όσο και λόγω της απροθυμίας (ή και της αβουλίας) των αναλυτών να προχωρήσουν σε μείωση των προβλέψεων κερδοφορίας ή και σε προτάσεις πώλησης (δείτε εδώ), οι χρηματιστηριακές αγορές, ζουν ακόμη το όνειρό τους και κάνουν τους υπολογισμούς τους με βάση τις προβλέψεις κερδοφορίας που είχαν διατυπωθεί πριν, ή στην πρώτη φάση, της κρίσης.
****
Θα πρέπει να προσέξουμε τον τρόπο που οι αναλυτές μειώνουν τις προβλέψεις τους και υποβαθμίζουν τις “τιμές στόχους”. Στην αρχή, οι υποβαθμίσεις είναι διστακτικές. Όσο οι αγορές υποχωρούν και στέλνουν τις τιμές πιο κάτω, οι αναλυτές αναπροσαρμόζουν και αυτοί -αρχικά με καθυστέρηση- τις τιμές στόχους. Σε κάποια στιγμή, όσο ο φόβος αυξάνεται, οι υποβαθμίσεις γίνονται πιο έντονες και οι τιμές-στόχοι, υποχωρούν σε πολύ χαμηλά, ή και υπερβολικά, επίπεδα. Σε εκείνο το σημείο, συνήθως υπάρχει ανισορροπία μεταξύ των προβλέψεων και των πραγματικών συνθηκών των εταιριών και των αγορών. Κάπου, σε εκείνο το σημείο, οι χρηματιστηριακοί δείκτες αντιστρέφουν την πορεία τους και αρχίζει η ανάκαμψη.
****
Όταν θα έρθει η ώρα του “πάτου”, το κλίμα στην οικονομία και την κοινωνία, δε θα είναι καλό. Αντίθετα, θα είναι “μαύρο”. Και την ημέρα του “πάτου”, οι αγορές θα υποστούν μια “συντριβή”. Όμως, κάπου, σε εκείνο το σημείο, αιφνίδια, κάποιοι θα δουν ότι, οι αγορές έχουν βρεθεί σε κατάσταση (πτωτικής) υπερβολής και ότι, τα πράγματα μάλλον θα αρχίσουν να βελτιώνονται. Οι συνεδριάσεις που θα ακολουθήσουν μετά την τελευταία συντριβή, θα είναι δυναμικές και με μεγάλη αγοραστική ορμή. Οι δείκτες θα κινούνται επιθετικά ανοδικά. Όσοι έχουν ξαναζήσει κρίση και μεγάλες χρηματιστηριακές πτώσεις, θα το καταλάβουν τη στιγμή που θα συμβαίνει.
****
Τα μηνύματα έρχονται από παντού. Η Apple ακυρώνει τα σχέδιά της για αύξηση της παραγωγής iphone κατά το 2022, οι ημιαγωγοί και τα τσιπς που, επί διετία, εμφάνιζαν έλλειψη, σήμερα παραμένουν απούλητα και αυξάνουν τα αποθέματα των παραγωγών τους, ενώ οι εταιρίες έχουν την επαναξιολόγηση του εργατικού τους δυναμικού, με σκοπό τη μείωσή τους.
Οι μετοχές των μεγάλων εταιριών, ιδίως αυτές του ίντερνετ και της υψηλής τεχνολογίας, έχουν καταρρεύσει. Από την ομάδα FAANG, από την αρχή του έτους, οι απώλειες είναι εντυπωσιακές: Facebook: -60.0%, Amazon -32.2%, Apple -22.1%, Netflix -60.4%, Google -34.0%. Δείτε στοιχεία και διαγράμματα, εδώ.
Το παρόν άρθρο, είναι τμήμα της ύλης του τεύχους 245 (Οκτώβριος 2022) του περιοδικού ΧΡΗΜΑ & ΑΓΟΡΑ. Δείτε τα πλήρη περιεχόμενα του τεύχους 245, εδώ.
