Ο εφιάλτης της ανόδου των επιτοκίων

Την ώρα που οι αμερικανικές χρηματιστηριακές αγορές είναι απασχολημένες με τα κέρδη των εισηγμένων εταιριών κατά το γ’ τρίμηνο της κρίσης, από την άλλη πλευρά, στις αγορές των ομολόγων, τα επιτόκια αυξάνονται με θεαματικό ρυθμό, γκρεμίζουν τις τιμές των ομολόγων και στρώνουν το δρόμο για την επόμενη αύξηση επιτοκίων από τη FED.

 

Μόλις πριν από μια βδομάδα, το επιτόκιο του 10ετούς αμερικανικού ομολόγου έφτανε στο 3.95%. Σήμερα το πρωί βρέθηκε στο 4,27%. Πριν από ένα μήνα βρισκόταν στο 3,49% και πριν ένα χρόνο, μόλις στο 1,68%.  Το επιτόκιο του 2ετούς ομολόγου, το οποίο έχει εντυπωσιακά μεγάλη συσχέτιση με το επιτόκιο της FED, πριν μια βδομάδα, βρισκόταν στο 4,47%. Σήμερα, ξεκίνησε τη μέρα από το 4,62%. Πριν από ένα μήνα βρισκόταν στο 3,94% και πριν από ένα χρόνο στο 0,45%.

 

 

Δείτε το διάγραμμα διαδραστικά, με καθημερινή ενημέρωση, εδώ. Παρακολουθήστε, σε πραγματικό χρόνο, την εξέλιξη του επιτοκίου του 2ετούς ομολόγου εδώ και την εξέλιξη του επιτοκίου του 10ετούς ομολόγου, εδώ.

 

Δείτε το διάγραμμα διαδραστικά, με καθημερινή ενημέρωση, εδώ.

 

Πρόκειται για την ταχύτερη αύξηση των επιτοκίων, από την περίοδο 1981-1982. Η αύξηση αυτή, πέραν του ότι υποδηλώνει συνέχιση του υψηλού ρυθμού αυξήσεων των επιτοκίων από τη FED, οδηγεί την οικονομία σε σταδιακή ύφεση (ήδη, χθες ανακοινώθηκε η μείωση των πωλήσεων κατοικιών, στις ΗΠΑ, για 8ο συνεχόμενο μήνα, το μεγαλύτερο διάστημα από το 2007) και τα οικονομικά αποτελέσματα των επιχειρήσεων σε αποσυντονισμό.

 

Σε παλαιότερες δεκαετίες, ένα επιτόκιο της τάξης του 4,5%, στα 10ετή ομόλογα, δεν ήταν κάτι σπάνιο και οι οικονομίες και οι επιχειρήσεις, είχαν μάθει να ζουν με αυτό το επίπεδο και αναπτύσσονταν και παρήγαγαν κέρδη. Όμως, σήμερα, δεν είναι η αύξηση του επιτοκίου κοντά σ’ αυτά τα επίπεδα που προκαλεί τις δυσχέρειες. Είναι το συγκριτικό μέγεθος της αύξησης, σε σχέση με τα επίπεδα επιτοκίων, στα οποία είχε συνηθίσει η αμερικανική οικονομία επί περισσότερο από μία δεκαετία, που θα προκαλέσει τα προβλήματα. Μία σειρά επενδύσεων, στρατηγικών και πρακτικών, είχαν στηριχθεί στην υπόθεση των χαμηλών επιτοκίων -τα χαμηλότερα στη παγκόσμια νομισματική ιστορία (δείτε εδώ).

Σήμερα, η κατάσταση αυτή ανατρέπεται -και αυτό είναι φυσιολογικό και θα έπρεπε να είναι και αναμενόμενο ότι κάποτε θα συνέβαινε. Η ανατροπή αυτή, ήδη φέρνει εντυπωσιακές αλλαγές (μειώσεις) στις αποτιμήσεις των εταιριών στα χρηματιστήρια, ενώ, σταδιακά θα φέρει ανατροπές και στους ισολογισμούς τους -κάτι που δε φαίνεται να αποτιμούν σήμερα οι αγορές.

 

Και αυτό ισχύει για όλο το κόσμο, αφού η τάση αύξησης των επιτοκίων είναι διεθνής, όπως διεθνής είναι και η επέκταση του πληθωρισμού, στο σύνολο του “δυτικού” κόσμου.

 

Ως οικονομολόγοι, ως επενδυτές, αλλά και ως πολίτες, έχουμε πολύ καιρό να βιώσουμε τόσο μεγάλες αυξήσεις στα επιτόκια και ίσως, σ’ αυτή τη φάση, να μην καταλαβαίνουμε ακόμη τις επιδράσεις και την αλλαγή του περιβάλλοντος. Θα τις κατανοήσουμε όμως, καθώς η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα κινηθεί σε περισσότερο “επιθετικές” αυξήσεις (η επόμενη συνάντηση για νομισματικά θέματα θα γίνει στις 27/10/2022), θα τις δούμε στις κοινωνίες και στους ισολογισμούς και τα αποτελέσματα των εισηγμένων εταιριών, από τον επόμενο χρόνο.

 

Η αύξηση των επιτοκίων, σε διεθνές επίπεδο, προκαλεί πτώση στα χρηματιστήρια όλου του κόσμου (δείτε εδώ).

Διατηρούμε την άποψη ότι, πρόκειται για το πρώτο μέρος της πτώσης, αυτού του πτωτικού κύκλου, αφού, στις τιμές των μετοχών, δεν έχουν ακόμη προεξοφληθεί οι συνέπειες της επερχόμενης ύφεσης. Τα αποτελέσματα των εταιριών, όπως εμφανίζονται για το γ’ τρίμηνο στις ΗΠΑ και σε άλλες χώρες, ή όπως εμφανίστηκαν για το α’ εξάμηνο στην Ελλάδα, πριν από μερικές εβδομάδες, εξακολουθούν να δείχνουν μία κατάσταση ανάπτυξης και -ειδικά για την Ελλάδα- τις ευνοϊκές επιδράσεις του τουρισμού, κατά την τρέχουσα χρήση. Εκτιμούμε ότι, από τον επόμενο χρόνο, όταν η αύξηση των επιτοκίων θα έχει επιδράσει στις κοινωνίες και στις οικονομίες, η εικόνα θα διαφοροποιηθεί σημαντικά. Και αυτό θα επιδράσει στις τιμές των μετοχών, ιδίως στις αμερικανικές αγορές, όπου, πολλές μετοχές, βρέθηκαν σε κατάσταση “φούσκας”.

 

Το αρνητικό στην τρέχουσα φάση είναι ότι, ο πληθωρισμός, έχει πλέον ξεφύγει από τα πρωτογενή αίτιά του (κόστος ενέργειας και δυσλειτουργία εφοδιαστικών αλυσίδων) και έχει πλέον πραγματοποιήσει “μετάσταση” σε άλλους τομείς των οικονομιών και ιδίως στον τομέα των υπηρεσιών, δηλαδή, στον τομέα των αμοιβών των εργαζομένων. Και συνεπώς, η υποχώρησή του, θα είναι μία δύσκολη και μακροχρόνια υπόθεση, κάτι που θα επιμηκύνει τη διατήρηση των επιτοκίων σε υψηλά επίπεδα, όπως δηλαδή συνέβη και στο παρελθόν.

 

Συμπερασματικά, θα πρέπει να εξακολουθούμε να αντιμετωπίζουμε με σκεπτικισμό και με προσοχή τις διακυμάνσεις των αγορών και τα σύντομα ανοδικά διαλείμματα. Είναι άλλωστε γνωστό ότι, οι χρηματιστηριακοί δείκτες, ούτε ανεβαίνουν απότομα και χωρίς διακυμάνσεις, αλλά ούτε και υποχωρούν απότομα. Ο συνετός επενδυτής, θα πρέπει να αναμένει την κορύφωση του φαινομένου -κάτι που θα εντοπιστεί και από την πορεία των επιτοκίων- που τελικά θα οδηγήσει τους χρηματιστηριακούς δείκτες στον “πάτο” της πτωτικής του πορείας. Θα πρέπει να “ελλοχεύει” γι’ αυτή τη στιγμή, όσο και αν χρειαστεί να περιμένει. Και θα αξίζει τον κόπο.

 

Γιάννης Σιάτρας