Tο φαινόμενο του "reverse split" στον αριθμό των μετοχών

Κατά το τελευταίο διάστημα, όλο και περισσότερες εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αθηνών εταιρίες προχωρούν σε μείωση του αριθμού των μετοχών τους, με παράλληλη αύξηση της τιμής τους (σήμερα ανακοινώθηκε μείωση του αριθμού των μετοχών για τις: Βιοτέρ, Ιντρακάτ, Space και Αxon, ενώ προ ημερών στην ίδια κίνηση είχε προχωρήσει και η Αlapis). Είναι το φαινόμενο της “σύμπτυξης του αριθμού μετοχών” ή του “reverse split” όπως αναφέρεται στη διεθνή βιβλιογραφία.

Κατ’ αρχάς, θα πρέπει να σημειώσουμε ότι μείωση του αριθμού μετοχών μπορεί να γίνει με δύο τρόπους:
α) Με τη μείωση του μετοχικού κεφαλαίου. Η μείωση του μετοχικού κεφαλαίου μπορεί να γίνει είτε για να συμψηφιστούν ζημιές παλαιότερων χρήσεων, είτε για να επιστραφεί κεφάλαιο στους μετόχους της εταιρίας.
β) Με την αύξηση της ονομαστικής τιμής της μετοχής. Δηλαδή, αυξάνεται η ονομαστική τιμή, ενώ παράλληλα μειώνεται (με τον ίδιο συντελεστή) ο αριθμός των μετοχών, έτσι ώστε το μετοχικό κεφάλαιο να παραμένει το ίδιο.

Η μείωση του αριθμού των μετοχών, αποτελεί ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα μίας αρνητικής περιόδου της χρηματιστηριακής αγοράς. Και γίνεται για ψυχολογικούς κυρίως λόγους. Ας πάρουμε για παράδειγμα τη μετοχή της ΒΙΟΤΕΡ, η οποία ανακοίνωσε σήμερα τη μείωση του αριθμού των μετοχών της. Την προηγούμενη Παρασκευή, η τιμή της μετοχής είχε κλείσει στα 0,14 ευρώ, ενώ σήμερα -μετά την προσαρμογή- άνοιξε στα 0,42 ευρώ. Μία μετοχή με τιμή 0,14 ευρώ, συνήθως δίνει την εικόνα μίας εταιρίας η οποία βρίσκεται στα πρόθυρα της χρεοκοπίας. Και αυτές τις αρνητικές εντυπώσεις είναι που θέλουν να ανατρέψουν οι διοικήσεις των εταιριών με την απόφασή τους να προχωρήσουν σε reverse split.

Όμως, πολλοί ακαδημαϊκοί και αναλυτές, είναι επικριτικοί στην πρακτική του reverse split, αφού, όπως υποστηρίζουν, μία τέτοια κίνηση δίνει το “μήνυμα” ότι η διοίκηση δεν έχει εμπιστοσύνη στην πορεία της εταιρίας και ότι αναμένει περαιτέρω πτώση της τιμής, την οποία πτώση προσπαθεί να καλύψει με παρόμοια τεχνάσματα. Και παράλληλα, επισημαίνεται ότι, η χρηματιστηριακή ιστορία μας δείχνει ότι, οι πρακτικές του reverse split συνήθως αποτυγχάνουν στο να διακόψουν (ή έστω να περιορίσουν) την πτωτική πορεία της μετοχής και ότι, τελικά, αυτές οι κινήσεις καταλήγουν να δημιουργούν ένα “στίγμα” για τη μετοχή, το οποίο χρειάζεται αρκετό χρονικό διάστημα για να ξεπερασθεί.
Και αυτό συμβαίνει επειδή η φαινομενικά “υψηλή τιμή” που αποκτά η μετοχή μετά το reverse split, δημιουργεί την εντύπωση ότι αυτή έχει ακόξη περιθώρια πτώσης, με δεδομένο και το αρνητικό κλίμα στην αγορά.
Βεβαίως, δύσκολα θα μπορούσε κάποιος να ισχυρισθεί ότι η πτώση στην τιμή της μετοχής είναι αποτέλεσμα μόνον των πτωτικών τάσεων της ευρύτερης αγοράς, ή σε ποιό βαθμό οφείλεται στην πτωτικότητα της αγοράς και σε ποιό βαθμό στην αρνητική πορεία της εταιρίας.

Η αντίστροφη πρακτική ακολουθείται στην περίπτωση ανοδικής φάσης της αγοράς. Τότε, το σύνηθες φαινόμενο είναι οι μετοχές να υφίστανται split. Δηλαδή, μία μετοχή να “σπάει” σε περισσότερες, με αντίστοιχη μείωση και της τιμής του (χωρίς βεβαίως ο μέτοχος να υφίσταται βλάβη, αφού έχει αυξηθεί ο αριθμός των μετοχών που έχει στην κατοχή του)  Στην περίπτωση αυτή, η μετοχή δίνει την “ψυχολογική εντύπωση” ότι διαπραγματεύεται σε χαμηλή τιμή και έτσι προτιμάται από πολλούς επενδυτές, οι οποίοι, είτε γνωρίζουν -και εκμεταλλεύονται- αυτό το φαινόμενο, είτε δε γνωρίζουν τον τρόπο λειτουργίας της αγοράς και πέφτουν στην “παγίδα” της φαινομενικά χαμηλής τιμής.

Είναι βέβαιο ότι, καθώς οι τιμές πάρα πολλών μετοχών (μικρών και μικρής κεφαλαιοποίησης εταιριών) έχουν στην κυριολεξία καταβαραθρωθεί και βρίσκονται αρκετά κάτω από την ονομαστική τους αξία, κατά τους επόμενους μήνες, θα δούμε να επαναλαμβάνεται αρκετές φορές το φαινόμενο του reverse split. Θα πρέπει να το δούμε και αυτό ως ένα φυσιολογικό και συνηθισμένο φαινόμενο των “μακροχρόνιων κύκλων” της χρηματιστηριακής αγοράς: “Μάζεμα” του αριθμού των μετοχών στις κακές ημέρες του αρνητικού κύκλου και “άπλωμα” του αριθμού τους (με split και φαινομενική μείωση του αριθμού των μετοχών) στα ανοδικά χρόνια. Όμως, με μία βασική προϋπόθεση: τη διατήρηση μίας εταιρίας στη ζωή και το ξεπέρασμα των δυσκολιών κατά τη διάρκεια του πτωτικού κύκλου. Όπως μας αποδεικνύει -με σκληρό τρόπο- η πραγματικότητα, αυτό δε θα πρέπει να το εκλαμβάνουμε σα δεδομένο...