Το οικονομικό περιβάλλον είναι εύθραυστο, αλλά όχι αρνητικό

Οι οικονομικοί δείκτες δείχνουν ξεκάθαρα πια ότι, η χώρα, μετά από πολλά χρόνια επανέρχεται σε μία τροχιά ομαλής οικονομικής καθημερινότητας, χωρίς τις παραλυτικές αβεβαιότητες του παρελθόντος. Αυτό είναι μία σημαντική εξέλιξη η οποία επιδρά θετικά στην ψυχολογία της κοινωνίας και, όπως διαπιστώνεται κατά το τελευταίο διάστημα και στην ψυχολογία και στις εξελίξεις της χρηματιστηριακής αγοράς.

Όμως, την ίδια στιγμή, διάχυτο είναι το αίσθημα της αβεβαιότητας για το μέλλον. Πρόκειται για ένα φυσιολογικό συναίσθημα που προκαλείται αντανακλαστικά από την εφιαλτική εμπειρία των περασμένων ετών, ή υπάρχουν πραγματικές βάσεις για την καλλιέργεια της αβεβαιότητας αυτής;

Εκτίμησή μας είναι ότι η κατάσταση δεν είναι ούτε όσο ρόδινη παρουσιάζεται από την Κυβέρνηση, αλλά ούτε και τόσο αρνητική όσο παρουσιάζεται από άλλες πλευρές. Στην προσπάθειά μας να “ανιχνεύσουμε” το επιπεδο της ψυχολογίας και των προσδοκιών, θα πρέπει πάντα να έχουμε υπ’ όψη μας την τάση “υποτίμησης” των προοπτικών που πάντα εμφανίζεται στη φάση αμέσως μετά την ύφεση. Το έχουμε δει να συμβαίνει πολλές φορές στο παρελθόν σε πολλά μέρη του κόσμου. Η κακή ψυχολογία που έχουν προκαλέσει οι αρνητικές συνθήκες, οι απογοητεύσεις και οι διαψεύσεις του παρελθόντος, πάντα επιδρούν αρνητικά στην πρώτη φάση της ανάκαμψης. Και το αντίθετο συμβαίνει στα πρόθυρα κάθε ύφεσης, όταν η αισιοδοξία που προκαλεί η προηγούμενη θετική περίοδος “τυφλώνει” και οδηγεί σε “υπερτίμηση” των προοπτικών και “υποτίμηση” των κινδύνων. Με δεδομένο μάλιστα ότι στην κοινωνία σήμερα κυριαρχεί μία διχαστική ένταση, θα πρέπει να είμαστε διστακτικοί με τις προβλέψεις και να δίνουμε μεγαλύτερη προσοχή σε σχόλια που προέρχονται από επίσημους φορείς ή και αναλυτές του εξωτερικού.

Από τα σχόλια και τις αναλύσεις που διαβάσαμε κατά το προηγούμενο διάστημα, εκτιμούμε ότι την κατάσταση περιγράφει καλύτερα μία ανακοίνωση της PriceWaterhouseCoopers (PwC) στην ετήσια μελέτη της για τις εξαγορές και συγχωνεύσεις στην Ελλάδα:

“Η ελληνική οικονομία πρέπει να επαναπροσδιοριστεί μέχρι το 2022 για να χτιστούν θεμέλια μακροπρόθεσμης ανάπτυξης και ομαλής εξυπηρέτησης του δανεισμού της χώρας. Μέσα στην επόμενη τριετία - έως το 2022 η Ελλάδα έχει χαμηλές λήξεις χρέους και "μαξιλάρι" ρευστότητας 24 δισ. ευρώ - απαιτείται επανεξέταση του οικονομικού μοντέλου για να υπάρξει βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη”.

Με άλλα λόγια, η PwC επισημαίνει ότι, η χώρα εξέρχεται από τη μακροχρόνια ύφεση, πλην όμως, καθώς για δεκαετίες θα αντιμετωπίζει ένα δυσβάστακτο χρέος, δε θα πρέπει να επαναπαύεται από το ότι δεν θα έχει προβλήματα ρευστότητας στην προσεχή τριετία, αλλά θα πρέπει να σχεδιάσει τον τρόπο που θα αναπτυχθεί και θα εξυπηρετεί το χρέος της μετά την περίοδο αυτή. Παράλληλα, επισημαίνεται ο κίνδυνος από τη διατήρηση των επενδύσεων σε πολύ χαμηλά επίπεδα και κάτω από το αναγκαίο ύψος προκειμένου η χώρα να προσεγγίσει το μέσο ευρωπαϊκό επίπεδο ή τις προ κρίσης επίπεδα. (δείτε εδώ).

Ο World Trade Outlook Indicator, ο τριμηνιαίος δείκτης του παγκόσμιου εμπορίου που υπολογίζεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου και ο οποίος θεωρείται ως ένας “πρόδρομος” δείκτης των γενικότερων οικονομικών εξελίξεων υποχώρησε στις 96,3 μονάδες (δείτε εδώ) δηλαδή, στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων εννέα ετών. Ο τριμηνιαίος δείκτης του ΠΟΕ, που είναι ένας σύνθετος δείκτης επτά κινητήριων δυνάμεων του εμπορίου, μειώθηκε στις 96,3 μονάδες από 98,6 μονάδες τον Νοέμβριο. Οι τιμές του δείκτη κάτω των 100 μονάδων, δε σημαίνουν ότι το παγκόσμιο εμπόριο υποχωρεί, αλλά ότι κινείται κάτω από τη μεσομακροχρόνια τάση του.

"Αυτή η συνεχής απώλεια δυναμικής αναδεικνύει το επείγον της μείωσης των εμπορικών εντάσεων, οι οποίες -μαζί με τους συνεχιζόμενους πολιτικούς κινδύνους και τη χρηματοπιστωτική μεταβλητότητα- θα μπορούσαν να προοιωνίζονται μία ευρύτερη οικονομική ύφεση", αναφέρει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου στην ανακοίνωσή του.

Η είδηση αυτή, θα μπορούσε να θεωρηθεί και ως η πιο σημαντική των τελευταίων ημερών, αφού έρχεται να επιβεβαιώσει τη σειρά αρνητικών ανακοινώσεων για τις οικονομικές εξελίξεις σε μία σειρά από χώρες και ενδεχομένως να κρούσει τον “κώδωνα του κινδύνου” για το επόμενο διάστημα.

Συμπερασματικά, στην παρούσα φάση, βιώνουμε μία κατάσταση όπου το διεθνές περιβάλλον χαρακτηρίζεται από μία επιβραδυνόμενη ανάπτυξη (όμως παραμένει σε θετική περιοχή) σε πολλές χώρες του ΟΟΣΑ και πιο ρεαλιστικούς ρυθμούς ανάπτυξης στις αναπτυσσόμενες χώρες (δείτε στοιχεία στη σελίδα 49), ενώ το εσωτερικό περιβάλλον κινείται αρκετά ομαλά προς βελτιωμένα μεγέθη, μέσα σε ένα ψυχολογικό κλίμα που όμως παραμένει εύθραυστο.

Όλη αυτή η κατάσταση, δεν είναι αρνητική. Όμως χρειάζεται προσοχή. Το σημερινό εγχώριο και διεθνές οικονομικό περιβάλλον δε δείχνει σημάδια -και δεν είναι ορατό αν θα δείξει στο μέλλον- που θα μπορούσαν να εμποδίσουν μία ανοδική κίνηση της ελληνικής χρηματιστηριακής αγοράς, η οποία άλλωστε, όλα τα προηγούμενα χρόνια, μείωσε σημαντικά το βαθμό συσχέτισής της με τις διεθνείς εξελίξεις και αγορές.

ΧΡΗΜΑ & ΑΓΟΡΑ
Τεύχος 204 - 4/3/2019
Περιεχόμενα τεύχους 204