Επισημάνσεις

Η πτώση του επιτοκίου του 10ετούς ελληνικού ομολόγου σε επίπεδα κάτω από το 3,00% -το χαμηλότερο επιτόκιο στην ιστορία της χώρας- μας θύμισε κάτι που είχαμε ξεχάσει: ότι μπορεί η Ελλάδα να ξαναγίνει μία κανονική χώρα. Μετά από τόσα χρόνια κρίσης, μετά τόσες περιπέτειες και ανατροπές, η εξέλιξη αυτή αποκτά μία μεγάλη σημασία και έναν πολύ ισχυρό συμβολισμό.

Οι ελπίδες που εναποθέτει η ελληνική κοινωνία στην Κυβέρνηση που θα εκλεγεί από τις εκλογές της 7ης Ιουλίου είναι πολλές. Και το έργο που θα πρέπει αυτή να πραγματοποιήσει είναι τεράστιο. Και τα χρονικά περιθώρια που θα έχει στη διάθεσή της είναι μικρά.

***

Το περιβάλλον μέσα στο οποίο καλείται να δράσει -και να πετύχει- η νέα Κυβέρνηση είναι δύσκολο και όχι ιδιαίτερα θετικό. Οι προβλέψεις για την ανάπτυξη της διεθνούς οικονομίας συνεχίζουν να περικόπτονται και να κινούνται μεταξύ του 2,6% και του 2,8%, ως αποτέλεσμα των ανησυχιών για τις ανατροπές που μπορεί να προκαλέσει η εξέλιξη της έντασης στις σχέσεις εμπορίου μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας. Το ποσοστό αυτό, εάν επιβεβαιωθεί, θα συνιστά το χαμηλότερο ρυθμό ανάπτυξης από το 2008. Και δε θα οφείλεται σε παροδικά αίτια, αλλά σε ανατροπή του τρόπου λειτουργίας της διεθνούς οικονομίας και στη διαμόρφωση πρακτικών απομονωτισμού, τις οποίες η παγκόσμια οικονομία είχε απορρίψει και αποβάλει εδώ και πολλές δεκαετίες.

***

Παράλληλα, η διαδικασία των Ευρωεκλογών ανέδειξε δραματικές μεταβολές στις αντιλήψεις και τις νοοτροπίες των ευρωπαϊκών κοινωνιών, οι οποίες πλέον αντί να πλησιάζουν μεταξύ τους, δείχνουν να απομακρύνονται. Είναι ακόμη άγνωστο το μέγεθος και το είδος των αλλαγών που θα προκαλέσουν αυτές οι εξελίξεις, όμως είναι βέβαιο ότι η Ευρώπη, σταδιακά παύει να είναι ο κοινωνικός χώρος που γνωρίζαμε. Και συνεπακόλουθα, ίσως παύσει να είναι και ο οικονομικός χώρος στον οποίο έχουμε προσαρμόσει την οικονομική λειτουργία μας ως κράτος.

***

Επιπρόσθετα, στην περιοχή μας, ο γεωπολιτικός κίνδυνος αναβαθμίζεται με μεγάλη ταχύτητα. Και αυτό είναι κάτι που, κατά το τελευταίο διάστημα, μέσα στην ένταση του προεκλογικου πυρετού, παύσαμε να παρακολουθούμε. Η Τουρκία στέλνει δεύτερο γεωτρύπανο στην περιοχή, μέσα στην κυπριακή ΑΟΖ, μεταξύ Καστελόριζου και Κύπρου. Στην ουσία πρόκειται για μία εισβολή σε έναν ευρύτερα ελληνικό χώρο, την οποία απλά προσποιούμαστε ότι δεν αντιλαμβανόμαστε. Και πώς θα αντιδράσουμε άραγε όταν κάποιο από τα γεωτρύπανα κατευθυνθεί μέσα στην (με τη στενότερη έννοια του όρου) ελληνική ΑΟΖ, νότια ή γύρω από το Καστελόριζο; Αυτό είναι ένα ζήτημα στο οποίο δεν δόθηκε καμία σημασία στην προεκλογική περίοδο των ευρωεκλογών και εκτιμούμε ότι επίσης δε θα δοθεί σημασία κατά την τρέχουσα προεκλογική περίοδο των βουλευτικών εκλογών.

Και όμως, η τουρκική απειλή συνιστά σήμερα το μεγαλύτερο κίνδυνο για τη χώρα και την οικονομία της, αφού ξαφνικά μπορεί να ανατρέψει τα πάντα.

***

Τέλος, στον τομέα της εθνικής οικονομίας, η ανακοίνωση του υπολογισμού του ΑΕΠ του α’ τριμήνου του 2019, σε μόλις 1,3% (σε δωδεκάμηνη βάση) και η επιβεβαίωση της πτωτικής τριμηνιαίας τάσης του, έρχεται -για πρώτη φορά- να θέσει σε αμφιβολίες το εάν τελικά μπορεί να επιτευχθεί ο -αναθεωρημένος προς τα κάτω- στόχος του ρυθμού ανάπτυξης 2,0% για το 2019 ή ακόμη και να προσεγγιστεί ο ρυθμός του 1,9% του 2018. Και εάν συμβεί κάτι τέτοιο, θα πρόκειται για μία πραγματικά αρνητική εξέλιξη.

***

Μέσα σ’ αυτό το περιβάλλον, η νέα Κυβέρνηση θα πρέπει να πετύχει την επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων στην οικονομία και στο Κράτος, τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος περισσότερο φιλικού προς τις επενδύσεις, τη διατήρηση του δημοσιονομικού πλεονάσματος στο 3,5%, την ικανοποίηση των κοινωνικών απαιτήσεων για βελτίωση των αμοιβών και αύξηση των κάθε είδους παροχών και την υλοποίηση των προεκλογικών υποσχέσεων οι οποίες τόσο αφειδώς δίδονται αυτές τις μέρες…

***

Το έργο της νέας Κυβέρνησης θα είναι εξαιρετικά δύσκολο. Ας ελπίσουμε ότι, την επομένη των εκλογών, θα πρυτανεύσει η λογική και ότι όλο το πολιτικό σύστημα μαζί, με υπευθυνότητα, λογική και βούληση για το καλό της κοινωνίας και της χώρας, θα εργαστεί για να ξεπεραστούν όλα όσα ορθώνονται μπροστά μας.