Η Αλβανία σε σταυροδρόμι

Τον Ιούνιο του 2018 το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ενωσης, δίνοντας ψήφο εμπιστοσύνης στις προοπτικές της γείτονος, επικύρωσε ένα πακέτο μέτρων και συστάσεων προκειμένου να ανοίξουν εντός του 2019 οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις. Η διαφαινόμενη, άλλωστε, επίλυση του ονοματολογικού μεταξύ Ελλάδος και Βόρειας Μακεδονίας δημιουργούσε ένα θετικό momentum για την επιτάχυνση των σχετικών διαδικασιών και ενίσχυε τη θέση των Τιράνων, δεδομένης και της ενεργητικής υποστήριξης της κυβέρνησης Ζάεφ από τα κόμματα της αλβανικής μειονότητας.

Ενα χρόνο αργότερα, οι εξελίξεις στην Αλβανία έχουν λάβει μια μάλλον δραματική τροπή. Η σύγκρουση της κυβέρνησης Ράμα με τις δυνάμεις της αντιπολίτευσης έχει οδηγήσει τη χώρα σε ανοικτή πολιτική και πολιτειακή κρίση. Σε αυτό το πλαίσιο, οι δημοτικές εκλογές της 30ής Ιουνίου φαίνεται ότι στάθηκαν σημείο καμπής.

Η προσπάθεια του Αλβανού προέδρου Ιλίρ Μέτα να τις ακυρώσει προκάλεσε την μήνιν του κυβερνώντος Σοσιαλιστικού Κόμματος, με τον Εντι Ράμα να εκκινεί τη διαδικασία αποπομπής του. Φιλόδοξος και με σημαντικά ερείσματα σε Ουάσιγκτον και Βρυξέλλες, ο Αλβανός πρωθυπουργός φαίνεται να επιδιώκει ένα οριστικό ξεκαθάρισμα λογαριασμών με τους πολιτικούς του αντιπάλους προκειμένου να διασφαλίσει τον πλήρη έλεγχο του κρατικού μηχανισμού. Αυτός είναι άλλωστε και ο πυρήνας της σημερινής κρίσης.

Με σημαντικά σκάνδαλα να βαρύνουν τόσο τον Ράμα όσο και τον αρχηγό της αντιπολίτευσης, Λουλζίμ Μπασά, η πολιτική αντιπαράθεση στη γείτονα έχει λάβει τα χαρακτηριστικά παιγνίου μηδενικού αθροίσματος. Η ενδημική διαφθορά, η ύπαρξη ισχυρών πελατειακών δικτύων και η απουσία στιβαρών θεσμικών κέντρων δημιουργούν συνθήκες ληστρικής αντιμετώπισης του κράτους και των μηχανισμών του. Ως εκ τούτου το αλβανικό πολιτικό σύστημα στερείται σήμερα κρίσιμων μηχανισμών διαμεσολάβησης και εκτόνωσης των πολιτικών συγκρούσεων. Η πλήρης παράλυση του Συνταγματικού Δικαστηρίου είναι απολύτως ενδεικτική. Από τα δέκα μέλη που το αποτελούν παραμένουν εν ενεργεία μόνον τα δύο, καθότι οι διαδικασίες ελέγχου των δικαστικών λειτουργών που επέβαλε η κυβέρνηση Ράμα, καθ’ υπόδειξιν των Βρυξελλών, οδήγησαν σε μαζικές αποχωρήσεις και αδυναμία πλήρωσης των κενών θέσεων.

Σε αυτό το πλαίσιο, η σύγκρουση της κυβέρνησης με την προεδρία της Δημοκρατίας εγκυμονεί τον κίνδυνο πλήρους αποσταθεροποίησης. Οι βίαιες διαδηλώσεις των τελευταίων μηνών ανασύρουν μνήμες των ταραχών του 1990, ενώ ευρύτεροι γεωπολιτικοί παράγοντες φαίνεται να επιδρούν αρνητικά. Εκμεταλλευόμενες την έως τώρα στήριξη των Βρυξελλών στην κυβέρνηση Ράμα, Ρωσία και Σερβία επιχειρούν να αποκτήσουν προσβάσεις στην αντιπολίτευση προκειμένου να εξυπηρετήσουν τους δικούς τους σχεδιασμούς στην περιοχή· βλέπε Κόσοβο. Η ολομέτωπη επίθεση του Ιλίρ Μέτα στις αντιπροσωπείες της Ε.Ε. και των ΗΠΑ στα Τίρανα είναι χαρακτηριστική των επιπλοκών που δημιουργούνται. Σε μια κίνηση άνευ προηγουμένου, ο Αλβανός πρόεδρος τις κατηγόρησε ευθέως για προσπάθεια «εγκαθίδρυσης χούντας» και παράδοσης της χώρας στα καρτέλ και το οργανωμένο έγκλημα.

Με τη συμμετοχή στις δημοτικές εκλογές που δεν ξεπέρασε το 21%, ως αποτέλεσμα της αποχής των αντιπολιτευόμενων κομμάτων αλλά και της αποξένωσης του εκλογικού σώματος, το μέλλον της κυβέρνησης Ράμα δεν φαντάζει ιδιαιτέρως ευοίωνο. Είκοσι δύο χρόνια μετά τη μεγάλη κρίση του 1997 η Αλβανία φαίνεται να βαδίζει ξανά σε αχαρτογράφητα ύδατα. Για την ευρύτερη περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων αυτή είναι μια άκρως αρνητική εξέλιξη. Η επίλυση της διένεξης Σερβίας - Κοσόβου, η επιτυχής υλοποίηση της συμφωνίας των Πρεσπών και η οριοθέτηση των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών στο Ιόνιο μεταξύ Ελλάδος και Αλβανίας, είναι όλα φλέγοντα ζητήματα που απαιτούν σταθερότητα και την ενεργό εμπλοκή των Τιράνων.

Πηγή: www.kathimerini.gr