Σχέδιο διχοτόμησης και πλήρους αποκρατικοποίησης της ΔΕΠΑ

Της Χρύσας Λιάγγου

Στο νομοσχέδιο για τη ΔΕΗ που θα παρουσιαστεί αύριο στο υπουργικό συμβούλιο για να πάρει στη συνέχεια τον δρόμο για τη Βουλή θα συμπεριληφθούν οι ρυθμίσεις για την ιδιωτικοποίηση της δημόσιας επιχείρησης αερίου (ΔΕΠΑ). Σε ό,τι αφορά τη ΔΕΗ το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στις ρυθμίσεις για τον περιορισμό του σφιχτού εναγκαλισμού της εταιρείας από το Δημόσιο καθώς και στις αλλαγές του πλαισίου για την πώληση πλειοψηφικού πακέτου του διαχειριστή δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας (ΔΕΔΔΗΕ). Η απεξάρτηση της ΔΕΗ από τα δεσμά του ασφυκτικού πλαισίου του Δημοσίου τέθηκε ως προτεραιότητα από τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστή Χατζηδάκη, αφού συνδέεται άμεσα με την ανταγωνιστικότητα της εταιρείας και αφορά κυρίως τις προμήθειες, τις προσλήψεις και τις αμοιβές στελεχών και προσωπικού.

Στο θέμα της ΔΕΠΑ οι τελικές ρυθμίσεις, που θα συμπεριληφθούν στο νομοσχέδιο, στηρίζονται στο σχέδιο της προηγούμενης κυβέρνησης που προέβλεπε διάσπαση και ξεχωριστή πώληση του τομέα Εμπορίας και Υποδομών, με σημαντικές ωστόσο διαφοροποιήσεις ως προς τα ποσοστά αποκρατικοποίησης. Σε αντίθεση με το σχέδιο Σταθάκη που προωθούσε τη διατήρηση του ελέγχου της ΔΕΠΑ Υποδομών από το Δημόσιο, διαθέτοντας μέσω διαγωνισμού μόνο το 14% και τη διάθεση του 50,1% των μετοχών του Δημοσίου στη ΔΕΠΑ Εμπορίας, η νέα νομοθετική ρύθμιση προβλέπει τη διάθεση του 100% των μετοχών του Δημοσίου και στις δύο εταιρείες σε στρατηγικό επενδυτή, δηλαδή το 65% της ΔΕΠΑ Εμπορίας και το 65% της ΔΕΠΑ Υποδομών. Oι δύο διαγωνισμοί μάλιστα θα προχωρήσουν παράλληλα. Το ενδιαφέρον είναι ότι η νέα νομοθετική ρύθμιση δεν θα προβλέπει κάποιον ειδικό όρο για το 35% που κατέχουν τα ΕΛΠΕ στη ΔΕΠΑ και τα οποία, όπως έχουν δημοσίως δηλώσει, θα επιδιώξουν είτε τον πλήρη έλεγχο της εταιρείας είτε την έξοδό της από αυτή και την αυτόνομη είσοδό τους στην αγορά φυσικού αερίου. Η αρχική φόρμουλα που είχε εξετάσει το υπουργείο, προκειμένου να δοθεί διέξοδος και στη στρατηγική των ΕΛΠΕ, ήταν η δέσμευση του πλειοδότη να εξαγοράσει και το ποσοστό των ΕΛΠΕ σε τιμή χαμηλότερη από αυτή που θα προσφέρει στον διαγωνισμό για το ποσοστό του Δημοσίου. Η φόρμουλα αυτή τελικά δεν έχει συμπεριληφθεί  στο νομοσχέδιο.

Η λογική που επικράτησε στο αρμόδιο υπουργείο είναι ο διαγωνισμός να αφορά ξεκάθαρα και μόνο το ποσοστό του Δημοσίου και στη συνέχεια ο επενδυτής που θα προκύψει να διαπραγματευθεί με τα ΕΛΠΕ για το μερίδιο που κατέχουν στη ΔΕΠΑ. Η οπτική αυτή, σύμφωνα με εκτιμήσεις της αγοράς, δεν αποδυναμώνει το επενδυτικό ενδιαφέρον για τη ΔΕΠΑ, ανεβάζει ωστόσο το ρίσκο για τους επενδυτές, αφού δεν ξεκαθαρίζει από την αρχή το τοπίο, κάτι που θα συνεκτιμηθεί στον υπολογισμό του τιμήματος. Κατά τις ίδιες πληροφορίες, στις τελικές ρυθμίσεις του νομοσχεδίου δεν περιλαμβάνεται πρόβλεψη για τη μετοχική συμμετοχή της ΔΕΠΑ στο FSRU  Aλεξανδρούπολης και τη μεταφορά της στη ΔΕΠΑ Υποδομών, ενδεχόμενο που εξετάστηκε ενδελεχώς από τις αρμόδιες υπηρεσίες της εταιρείας και του υπουργείου Ενέργειας. Η άποψη που επικράτησε, σύμφωνα με υψηλόβαθμο στέλεχος του υπουργείου Ενέργειας, είναι ότι δεν μπορεί να υπάρξει τέτοια πρόβλεψη γιατί δεν έχει οριστικοποιηθεί η σχετική συμφωνία μεταξύ ΔΕΠΑ και Gastrade που ελέγχει το σχετικό project. Σε ό,τι αφορά τέλος τις διεθνείς δραστηριότητες της ΔΕΠΑ αυτές θα αποτελέσουν μια διακριτή εταιρεία η οποία θα παραμείνει υπό τον έλεγχο του Δημοσίου και θα εξεταστεί σε επόμενο χρόνο η ιδιωτικοποίησή της. Τις τελικές αποφάσεις της κυβέρνησης αναμένουν εγχώριοι και ξένοι ενεργειακοί όμιλοι, το ενδιαφέρον των οποίων επικεντρώνεται κυρίως στο κομμάτι της Εμπορίας. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται, εκτός των ΕΛΠΕ, η «Μυτιληναίος Α.Ε.», ο όμιλος Κοπελούζου, η Motor Oil και η ιταλική Edison, η οποία αποτελεί συνεταίρο στη ΔΕΠΑ στα διεθνή έργα του IGB και του ελληνοϊταλικού αγωγού φυσικού αερίου αλλά και των ΕΛΠΕ στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής και των υδρογονανθράκων.

Χάνει έδαφος στη χονδρική αγορά προμήθειας αερίου

Το εγχείρημα ιδιωτικοποίησης της ΔΕΠΑ θα λάβει χώρα σε μια συγκυρία φθίνουσας πορείας της εταιρείας στη χονδρική αγορά προμήθειας φυσικού αερίου. Τα ποσοστά της κινούνται εδώ και καιρό στο 35%, εξέλιξη που δημιουργεί πονοκέφαλο σε μετόχους (ΤΑΙΠΕΔ 65% και ΕΛΠΕ 35%) και στην πολιτική ηγεσία του υπουργείου Ενέργειας, καθώς και ερωτήματα για την αξία της εταιρείας ενόψει ιδιωτικοποίησης.

Χαρακτηριστικό του προφίλ του χαρτοφυλακίου της ΔΕΠΑ είναι ότι σήμερα κανείς εκ των μεγάλων ενεργειακών εταιρειών της χώρας δεν είναι πλέον πελάτης της ΔΕΠΑ, ενώ ακόμη και η ΔΕΗ ετοιμάζεται για αλλαγή πλεύσης και αυτόνομη πορεία στην προμήθεια φυσικού αερίου σε σχέση με τη ΔΕΠΑ. Εάν συμβεί αυτό, ακόμη και σταδιακά –και με τους υπόλοιπους ιδιώτες ηλεκτροπαραγωγούς να προμηθεύονται ήδη φυσικό αέριο για τις θερμικές μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας εκτός ΔΕΠΑ–, η θέση της εταιρείας καθίσταται εξαιρετικά επισφαλής.

Ενδεικτική της αποξένωσης της ΔΕΠΑ από τους (πρώην) πελάτες της είναι και η επιλογή ακόμη και της εταιρείας Elpedison, θυγατρικής των ΕΛΠΕ (και μητρικής της ΔΕΠΑ κατά 35%) και της ιταλικής Edison (και συνεταίρου της ΔΕΠΑ κατά 50% στον αγωγό «Ποσειδών» και στον ελληνοβουλγαρικό αγωγό, να προχωρήσει σε παραγγελίες υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) σε συνεργασία με βασικό ανταγωνιστή της ΔΕΠΑ.

Αντίστοιχη εικόνα απομάκρυνσης παραδοσιακών πελατών παρατηρείται και στους λεγόμενους βιομηχανικούς πελάτες, με τη ΔΕΠΑ να μετράει σημαντικές απώλειες προς όφελος των ανταγωνιστών της, οι οποίοι εμφανίζονται με ελκυστικότερα πακέτα και εμπορική πολιτική έναντι της δημόσιας επιχείρησης, οι διοικήσεις της οποίας τα τελευταία χρόνια εμφανίζονται να έχουν, σύμφωνα με έμπειρο παρατηρητή της αγοράς, ως προτεραιότητα διάφορα αβέβαια ενεργειακά projects και ελάχιστα την ανταγωνιστικότητα του εμπορικού χαρτοφυλακίου της εταιρείας τους.

H σταδιακή απομάκρυνση της ΔΕΗ από τη ΔΕΠΑ θα αποτελέσει και τη χαριστική βολή για την εταιρεία και την ανταγωνιστικότητα της δραστηριότητας της εμπορίας. Η ΔΕΗ έχει ήδη υποκαταστήσει μέρος των προμηθειών της σε φυσικό αέριο με LNG που προμηθεύεται από ανταγωνιστές της ΔΕΠΑ, ενώ από το 2020 θα περιορίσει ακόμη περισσότερο τις ποσότητες από τον βασικό της προμηθευτή. Σύμφωνα με πληροφορίες, η στρατηγική της ΔΕΗ για το 2020 περιλαμβάνει περιορισμό των ποσοτήτων που θα παραλαμβάνει βάσει της μακροχρόνιας σύμβασης που έχει με τη ΔΕΠΑ στα 8 εκατομμύρια μεγαβατώρες, ενώ 10 εκατ. μεγαβατώρες για την κάλυψη των αναγκών της θα τις αναζητήσει από την αγορά μέσω δύο διαγωνισμών. Ο ένας θα αφορά ποσότητες 5 εκατ. μεγαβατωρών από αέριο μέσω αγωγών και 5 εκατ. μεγαβατωρών LNG (υγροποιημένο φυσικό αέριο). «Θα προμηθευόμαστε αέριο όπου βρίσκουμε φθηνότερα», τονίζουν από τη ΔΕΗ, επιβεβαιώνοντας εμμέσως τις σχετικές πληροφορίες.