Αρχική | Διάφορα | Τεύχη 2018-2023 (Νο 199 έως Νο 253) | Χ&Α - 210 | Οι νέοι κανόνες της παγκόσμιας οικονομίας

Οι νέοι κανόνες της παγκόσμιας οικονομίας

Μέγεθος γραμμάτων: Decrease font Enlarge font
Οι νέοι κανόνες της παγκόσμιας οικονομίας

Οι νέοι κανόνες της παγκόσμιας οικονομίας

Πώς επηρεάζουν τις χρηματιστηριακές αγορές;

To www.flightradar.live είναι ένα από το πολλά sites που εντοπίζουν, παρακολουθούν και απεικονίζουν στην οθόνη μας, τις πτήσεις όλων των -μη στρατιωτικών- αεροσκαφών. Την πρώτη φορά που, ένας κάτοικος μιας ευρωπαϊκής  χώρας, θα το κοιτάξει, θα αισθανθεί έκπληξη από την πυκνότητα των πτήσεων στην περιοχή της νοτιοανατολικής Ασίας. Μία πυκνότητα που, εδώ και αρκετά χρόνια, είναι μεγαλύτερη από την πυκνότητα των πτήσεων στην Ευρώπη, αλλά και στην Αμερική.

Παρά την πληροφόρηση που, μέσω της τεχνολογίας, μας παρέχεται σήμερα, πολλοί δεν έχουμε αντιληφθεί ότι, τα περισσότερα αεροπλάνα σήμερα κινούνται στην Ασία. Και ακόμη χειρότερα ότι, εδώ και αρκετές δεκαετίες, προς την Ασία και προς άλλες αναπτυσσόμενες περιοχές του κόσμου μεταφέρονται κεφάλαια, τεχνολογία, προϊόντα και δουλειές. Το φαινόμενο αυτό έχει μεταβάλλει τις κοινωνίες, τις οικονομίες, την πολιτική και τις χρηματοοικονομικές αγορές στη “Δύση”.

Η Δύση, ακόμη και σήμερα, αρνείται να αντιληφθεί ότι δεν είναι πλέον το κέντρο του κόσμου.

Απασχολημένοι με τις προσπάθειές τους να επιλύσουν τα προβλήματα που κάθε τόσο προκύπτουν, οι δυτικοί πολιτικοί, αλλά και τα άτομα που λαμβάνουν σημαντικές αποφάσεις για τις τύχες του κόσμου, συχνά αδυνατούν να κατανοήσουν ότι το “σήμερα” είναι συνέχεια του “χτες” και να αντιληφθούν ότι, τα σημερινά προβλήματα, έχουν πάντα τις ρίζες τους στο παρελθόν, των οποίων αποτελούν την εξέλιξη.

Πέραν από τη μετατόπιση του οικονομικού κέντρου βάρους του πλανήτη μας, πέντε ακόμη στοιχεία μεταβάλλουν τους κανόνες και τον τρόπο που λειτουργεί η διεθνής οικονομία: Η δημογραφική κατάρρευση, η ανάπτυξη της τεχνολογίας,  η συσσώρευση του χρέους, η κλιματική αλλαγή, και ο χαμηλός πληθωρισμός. Το τελευταίο, το φαινόμενο του χαμηλού πληθωρισμού, δείχνει -σε οικονομικούς και χρηματιστηριακούς όρους- να είναι το πιο σοβαρό, επειδή παράγεται από τα πρώτα τρία. Η κλιματική αλλαγή -ανεξάρτητα του εάν είναι φυσικό φαινόμενο ή αποτέλεσμα ανθρώπινων ενεργειών- είναι ένας καινούργιος παράγοντας, ο οποίος όμως επιδρά στις κοινωνίες και στα μακροοικονομικά φαινόμενα.


Γιατί ο πληθωρισμός στη “δύση” παραμένει χαμηλός, παρά την πλημμυρίδα χρημάτων από τις μεγάλες κεντρικές τράπεζες και γιατί τα χρήματα αυτά δεν επενδύονται σε παραγωγικές επενδύσεις, αλλά αποθησαυρίζονται ή τοποθετούνται στις χρηματιστηριακές αγορές, οδηγώντας τις τιμές των αξιών σε διαρκώς ανώτερα επίπεδα;

Επειδή η Δύση δεν είναι πλέον ο πιο κατάλληλος τόπος για επενδύσεις. Τα κόστη είναι υψηλότατα, η εργασία ακριβή, τα νομοθετικά πλαίσιο αυστηρά και οι κάθε λογής περιορισμοί διαρκώς αυξανόμενοι. Άλλωστε, το ίδιο προϊόν θα παραχθεί στην Ασία, ή σε κάποια άλλη αναπτυσσόμενη χώρα και θα έρθει στη Δύση φθηνότερο, ίσως μάλιστα και ποιοτικά καλύτερο. Αλλά και πώς θα αυξηθούν οι τιμές στη Δύση , όταν η συνολική ζήτηση στις δυτικές οικονομίες είναι ασθενής λόγω της δημογραφικής αποψίλωσης, της μείωσης των δημοσίων επενδύσεων -υπό το φόβο των ελλειμμάτων- και της διατήρησης των αμοιβών σε χαμηλά επίπεδα; Πριν από μερικές δεκαετίες, μιλούσαμε για το “σπιράλ του πληθωρισμού”, δηλαδή τον διαρκώς αυξανόμενο πληθωρισμό που προέκυπτε από τον εισαγόμενο πληθωρισμό (ακριβό πετρέλαιο) και τις διαρκείς αυξήσεις μισθών. Σήμερα, μιλάμε όλο και περισσότερο για το “σπιράλ του αποπληθωρισμού”, το οποίο προκύπτει από τον εισαγόμενο αποπληθωρισμό (χαμηλές τιμές των προϊόντων που εισάγονται στις αναπτυσσόμενες χώρες), τη στασιμότητα των αμοιβών και τη διαρκή μείωση του πληθυσμού.


Η “κοντή” μνήμη των πολιτικών και των τεχνοκρατών, η αδυναμία τους να σκεφτούν με “ιστορικούς όρους” τους εμποδίζει να αντιληφθούν ότι, κατά τη διάρκεια της ιστορίας, ο πληθωρισμός ήταν η εξαίρεση και όχι ο κανόνας και ότι ο πληθωρισμός εμφανιζόταν μόνον όταν υπήρχε δημογραφική ευημερία (πρόκληση αυξανόμενης ζήτησης) ή έλλειψη αγαθών (ανεπαρκής προσφορά). Οι Κεντρικές Τράπεζες (με εξαίρεση τις κεντρικές τράπεζες της Ολλανδίας, της Αγγλίας και της Σουηδίας) ιδρύθηκαν μετά τις αρχές του 20ου αιώνα όταν, μετά από μία υπερεκατονταετή περίοδο σταθερότητας των  τιμών, ο πληθωρισμός άρχισε να εμφανίζεται ως πρόβλημα στις -βιομηχανικές τότε- δυτικές κοινωνίες. Και δημιουργήθηκαν για να αντιμετωπιστεί αυτό το πρόβλημα. Μπορούν όμως αυτές να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα του χαμηλού -και ακόμη περισσότερο, του αρνητικού- πληθωρισμού; Μάλλον όχι.


Η πολιτική της ποσοτικής χαλάρωσης (QE) δεν πέτυχε τα αναμενόμενα, στην προσπάθειά διατήρησης σταθερού του επιπέδου διαβίωσης των κοινωνιών των δυτικών κρατών. Τώρα, οι κυβερνήσεις, θα πρέπει να συνεργαστούν με τις κεντρικές τράπεζές τους, για να αναζητήσουν άλλους τρόπους διατήρησης -ή και αύξησης- της συνολικής ζήτησης. Και οι μόνοι -συμβατικοί- τρόποι για να επιτευχθεί αυτό είναι είτε η μείωση της φορολογίας, είτε η αύξηση των δημοσίων δαπανών και επενδύσεων, είτε συνδυασμός των δύο. Η αύξηση του δημοσίου χρέους που -φυσιολογικά- θα προκύψει, δεν αναμένεται να αποτελέσει πρόβλημα για τη βιωσιμότητά του, αφού τα επιτόκια θα παραμένουν χαμηλά για πολλά ακόμη χρόνια. Παράλληλα όμως, με δεδομένη τη σημερινή αυξημένη διασύνδεση μεταξύ των οικονομιών και αλληλεξάρτηση μεταξύ κρατών, θα απαιτηθεί στενότερη συνεργασία μεταξύ των κυβερνήσεων, έτσι ώστε να περιοριστεί το το ενδεχόμενο εμφάνισης πολιτικών και πρακτικών που θα μπορούσαν να ανατρέψουν το διεθνές εμπόριο και τις διεθνείς χρηματοοικονομικές ισορροπίες, διακινδυνεύοντας να τινάξουν το σύστημα στον αέρα.


Όσο το διεθνές σύστημα, μέσα απ’ αυτή τη μορφή, εσωτερικών και διεθνών ισορροπιών, κινείται χωρίς σοβαρούς κλυδωνισμούς, οι χρηματιστηριακές αγορές δεν έχουν να φοβηθούν από κάτι σοβαρό. Η παγκόσμια ανάπτυξη θα συνεχίσει να στηρίζεται στις αναπτυσσόμενες οικονομίες και θα κινείται γύρω από το 3,0%. Οι αναπτυσσόμενες χώρες θα συνεχίσουν να εισάγουν δυτικά προϊόντα -κάτι που θα δημιουργεί ζήτηση από τη Δύση για τα δικά τους προϊόντα- όμως αυτές οικονομικά θα βασίζονται όλο και περισσότερο στη δική τους αναπτυσσόμενη εσωτερική αγορά. Τα επιχειρηματικά κέρδη θα συνεχίσουν την ανοδική τους τάση, με ελαφρές ετήσιες διακυμάνσεις, όμως χωρίς τον κίνδυνο ενός σοβαρού οικονομικού “επεισοδίου”. Τα κεφάλαια θα εξακολουθούν να ταξιδεύουν με την ταχύτητα του φωτός στις παγκόσμιες αγορές, σταματώντας όμως -όλο και περισσότερο- στα χρηματοοικονομικά κέντρα της Ασίας, τα οποία, αναπόφευκτα, θα αποκτούν όλο και μεγαλύτερη βαρύτητα στο παγκόσμιο σύστημα, περιορίζοντας σταδιακά τη σημασία της Νέας Υόρκης και εκτοπίζοντας το Λονδίνο.

Η διεθνής οικονομία δε κινδυνεύει από κάποια κρίση. Άλλωστε, η τελευταία έγινε πολύ πρόσφατα για να υπάρξει ένα νέο “επεισόδιο”. Μετά από την κάθε κρίση, το “σύστημα” θωρακίζεται, ώστε να αποτρέψει την επόμενη. Αυτό που συμβαίνει σήμερα, απλά είναι η λειτουργία και η σταδιακή προσαρμογή της διεθνούς οικονομίας μέσα στις νέες συνθήκες που αναπόφευκτα δημιουργούνται.

 

 

Επιστροφή στα περιεχόμενα

Δείτε τους συνδέσμους για παλαιότερα τεύχη εδώ.


Εγγραφή RSS για αυτά τα σχόλια Σχόλια (0)

συνολικά: | προβολή:

Σχολιάστε το άρθρο comment

Παρακαλώ εισάγετε τον κωδικό που βλέπετε στην εικόνα:

Eshop
  • email Αποστολή άρθρου
  • print Εμφάνιση εκτύπωσης
  • Plain text Προβολή ώς Plain Text