Alert για τις δεσμεύσεις της Αρχής για το Ξέπλυμα: «Τρέχει» το 3μηνο της αναζήτησης για να προλάβουν μαζικές αποδεσμεύσεις εκατομμυρίων

Της Ρεγγίνας Σπυράτου

Το «μίτο» σε ένα «λαβύρινθο» χιλιάδων εκκρεμών υποθέσεων και δικογραφιών αναζητά η Αρχή για το Ξέπλυμα Μαύρου Χρήματος, προκειμένου να εντοπίσει έγκαιρα δικές της δεσμεύσεις σε περιουσιακά στοιχεία υπόπτων για βαριά αδικήματα, που έχουν ξεπεράσει το πρόσφατα θεσμοθετημένο ανώτατο χρονικό όριο των 18 μηνών.

Ο σύγχρονος «Μινώταυρος» της Αρχής είναι ο χρόνος. Μία τρίμηνη προθεσμία ορίζει η μεταβατική διάταξη του νέου νόμου, για να επικυρωθούν από ανακριτές ή δικαστικά συμβούλια οι δεσμεύσεις της προέδρου της Αρχής, Άννας Ζαΐρη.

Στην αντίθετη περίπτωση; Αυτόματα αποδεσμεύονται τραπεζικές καταθέσεις, θυρίδες και ακίνητα που ίσως στο μέλλον αποδειχθεί ότι επρόκειτο για προϊόντα εγκλήματος σε βάρος του ελληνικού Δημοσίου. Και κατ’ επέκταση, «απελευθερώνονται» περιουσιακά στοιχεία που θα μπορούσαν να δημευτούν για να αποκατασταθεί η οικονομική ζημία του Δημοσίου.

Η υπόθεση της Folli Folie είναι μία από τις εκατοντάδες που η Αρχή για το Ξέπλυμα έχει προχωρήσει σε δεσμεύσεις εκατομμυρίων ευρώ στις περιουσίες των εμπλεκομένων. Περιουσίες  που λίγο πριν από το τέλος του Φεβρουαρίου του 2020 (αν όχι στο σύνολο τους, πιθανόν σε πολύ μεγάλο ποσοστό τους) μπορούν να ξαναπεράσουν στα χέρια των κατηγορουμένων και στη διακριτική τους ευχέρεια να προχωρήσουν στην εκποίηση τους.

Η μεταβατική διάταξη που συνυπογράφουν οι υπουργοί Δικαιοσύνης Κώστας Τσιάρας και Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας στόχο έχει να μην οδηγήσει σε μαζικές αποδεσμεύσεις δεσμευμένων περιουσιακών στοιχείων.

Όμως, υπάρχει και ο αντίλογος. Και είναι σκληρός: Η μεταβατική διάταξη είναι ανεφάρμοστη, λένε νομικές και δικαστικές πηγές, αλλά και πηγές από την Αρχή για το Ξέπλυμα Μαύρου Χρήματος. «Ο χρόνος που δίδεται είναι αστείος και η διάταξη προχειρολόγημα, με ασάφειες και διττές ερμηνείες».

Μέχρι στην πράξη να αποδειχθεί η αποτελεσματικότητα της μεταβατικής διάταξης, η Αρχή «τρέχει» να προλάβει. Μέσα στις πρώτες μέρες,  πηγές λένε ότι ήδη έχει ξαναστείλει 60 δικογραφίες στους αρμόδιους εισαγγελείς και ανακριτές, ζητώντας την επικύρωση των δικών της δεσμεύσεων σε κινητή και ακίνητη περιουσία κατηγορουμένων.

Δεσμεύσεις 12 ετών και αθωώσεις

Μέχρι πριν από 10 ημέρες, οι δεσμεύσεις της Αρχής για το Ξέπλυμα Μαύρου Χρήματος ίσχυαν για αόριστο χρονικό διάστημα και έφταναν μέχρι την ολοκλήρωση της δίκης των εμπλεκομένων.

Δικηγόρος της Αθήνας εξιστόρησε στο mononews.gr την περιπέτεια επιχειρηματία πελάτη του. Μέσα της δεκαετίας του 2000, ελέγχθηκε για φοροδιαφυγή και ξέπλυμα μαύρου χρήματος και η κινητή και ακίνητη περιουσία του δεσμεύτηκε σχεδόν στο σύνολο της. Χρειάστηκε να περάσουν δώδεκα χρόνια για να απαλλαγεί  αμετάκλητα από κάθε κατηγορία. Αν και αθώος, δώδεκα ολόκληρα χρόνια η περιουσία του είχε παραμείνει δεσμευμένη.

Αυτή η περίπτωση με την πέραν της δεκαετίας δέσμευση της Αρχής δεν είναι η μοναδική. Ούτε μοναδική η περίπτωση υπόπτου – κατηγορουμένου που τελικώς αθωώθηκε.

Η κατάργηση

Στην προσπάθεια εναρμονισμού της ελληνικής νομοθεσίας με την ευρωπαϊκή, αλλά και «για λόγους νομοθετικής συνέπειας» απέναντι στο χρονικό διάστημα των δεσμεύσεων των εισαγγελικών και δικαστικών οργάνων, το υπουργείο Δικαιοσύνης, με τις αλλαγές στους καινούργιους Κώδικες που ίσχυαν από το περασμένο καλοκαίρι, προχώρησε στην τροποποίηση της παραγράφου 5 του άρθρου 42 του ν. 4557/2018.

Πλέον,«τα χρονικά όρια διάρκειας των μέτρων δέσμευσης, ισχύουν και για την περίπτωση που η απαγόρευση της κίνησης λογαριασμών, τίτλων και χρηματοπιστωτικών προϊόντων, του ανοίγματος θυρίδων και της μεταβίβασης ή εκποίησης οποιουδήποτε περιουσιακού στοιχείου, διατάσσεται από τον Πρόεδρο της Αρχής Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες».

Δηλαδή, καταργήθηκε η δυνατότητα που είχε η Αρχή να δεσμεύει για αόριστο χρονικό διάστημα τα περιουσιακά στοιχεία ελεγχόμενων που θεωρούνταν ύποπτοι. Μια δέσμευση που, κατά κανόνα, ακολουθούσε τον ελεγχόμενο μέχρι την εκδίκαση της υπόθεσης του. Όποτε κι αν εκδικαζόταν

Πλέον και για την Αρχή ισχύει το ανώτατο όριο των 18 μηνών που ο νόμος ορίζει για τις δεσμεύσεις που επιβάλλονται από εισαγγελείς.

Η μεταβατική διάταξη

Για να μην οδηγηθούμε σε αυτόματη αποδέσμευση χιλιάδων παλαιών δεσμεύσεων της Αρχής, ο υπουργός Δικαιοσύνης και ο υπουργός Οικονομικών προώθησαν μεταβατική διάταξη, που θα ισχύει για τρεις μήνες από τη δημοσίευση του νόμου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση, «με τη ρύθμιση επιδιώκεται η διατήρηση σε ισχύ για χρονικό διάστημα τριών μηνών των διατάξεων του Προέδρου της αρχής καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες που έχουν εκδοθεί πριν τεθεί η προθεσμία του εδαφίου Α της παραγράφου 2 του άρθρου 34 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, προκειμένου να τεθούν στην κρίση ενός δικαστικού οργάνου το οποίο και θα αποφανθεί για την επικύρωση τους ή μη. Με την προτεινόμενη ρύθμιση αρμόδιοι για την επικύρωση ή μη της διάταξης του Προέδρου της Αρχής για το Ξέπλυμα είναι ο ανακριτής, εάν η υπόθεση εκκρεμεί στον ανακριτή ή το δικαστικό συμβούλιο σε κάθε άλλη περίπτωση (…) Με τον τρόπο αυτό αποτρέπεται ο ενδεχόμενος κίνδυνος ματαίωσης της ανάκτησης των προϊόντων εγκλήματος από το Δημόσιο σε περιπτώσεις καταδίκης που θα μπορούσε να προκληθεί από μία μαζική παύση σε ισχύ διατάξεων του Προέδρου της Αρχής που βρίσκονται εκτός των χρονικών ορίων του άρθρου 34 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας».

Όσες δεσμεύσεις της Αρχής δεν επικυρωθούν εντός τριμήνου, ακυρώνονται και τα δεσμευμένα επιστρέφουν στους κατόχους τους.

«Ασαφής και ανεφάρμοστη ρύθμιση»

Στο ερώτημα που έθεσε το mononews στο υπουργείο Δικαιοσύνης, σε εισαγγελείς, δικαστές και αξιωματικούς της Αρχής για το Ξέπλυμα, για  τη διαδικασία εφαρμογής της μεταβατικής διάταξης επικύρωσης των παλιών δεσμεύσεων και κυρίως για πόσο χρονικό διάστημα θα ισχύουν οι επικυρωμένες (νέες) δεσμεύσεις, οι απαντήσεις που λάβαμε είναι αντιφατικές.

«Το χρονικό όριο δεν ορίζεται στην μεταβατική διάταξη, με σαφήνεια. Είναι θέμα ερμηνείας του νόμου και ο χρόνος που θα ισχύσουν οι επικυρώσεις της Αρχής, ενδεχομένως να κριθεί από τα δικαστικά συμβούλια που θα εισαχθούν οι πρώτες υποθέσεις», απαντούν έγκριτοι νομικοί.

«Η μεταβατική διάταξη θα επιφέρει τρομερή επιβάρυνση των δικαστικών λειτουργών που θα φορτωθούν εκατοντάδες υποθέσεις της  Αρχής», σχολιάζουν εισαγγελικές πηγές.

Πηγές του υπουργείου Δικαιοσύνης λένε στο mononews.gr ότι ξεκάθαρα ορίζεται στη διάταξη η διαδικασία επικύρωσης των δεσμεύσεων και ότι το κύριο βάρος πέφτει σε εκείνες τις δεσμεύσεις που βρίσκονται ακόμα στην Αρχή για το Ξέπλυμα, χωρίς να έχουν ασκηθεί ποινικές διώξεις στους ελεγχόμενους:

«Στην Αρχή δίδεται πλέον ένα τρίμηνο ώστε να «τρέξει» τις έρευνες για τις υποθέσεις αυτές κι αν δεν μπορέσει να τις ολοκληρώσει εντός προθεσμίας, τότε αρκούν οι αποχρώσες ενδείξεις σε βάρος των ελεγχομένων για να διαβιβαστούν οι φάκελοι σε δικαστικό συμβούλιο ή ανακριτή, προκειμένου να προχωρήσει η άσκηση της ποινικής δίωξης».

Η απάντηση από πηγές της Αρχής για το Ξέπλυμα είναι σκληρή:

«Ας φρόντιζαν να μάθουν πώς δουλεύει η Αρχή πριν προχωρήσουν στις ρυθμίσεις. Ολες οι υποθέσεις που δεσμεύονται περιουσιακά στοιχεία, διαβιβάζονται αμέσως σε εισαγγελέα.»

«Αλαλούμ…»

Μέσα στις λίγες ημέρες εφαρμογής του νέου νόμου, η Αρχή για το Ξέπλυμα έχει αποστείλει ως «υπόμνηση» 60 δικογραφίες με δεσμεύσεις της, οι οποίες εκκρεμούν σε διάφορα στάδια, ανά την Ελλάδα.

Το μεγαλύτερο εμπόδιο για να προλάβουν τις προθεσμίες φαίνεται πως είναι η… ανακάλυψη των δικογραφιών όπου εκκρεμούν παλιές δεσμεύσεις.

«Οι χιλιάδες διατάξεις δεσμεύσεων της Αρχής έχουν ενσωματωθεί σε δικογραφίες και αυτές οι δικογραφίες πρέπει τώρα να εντοπιστούν», λένε αρμόδιες πηγές. «Ωστόσο, άλλες δικογραφίες βρίσκονται σε δικαστικά συμβούλια, άλλες σε πταισματοδίκες, άλλες στην οικονομική αστυνομία, άλλες «με αναστολή» ποινικής δίωξης σε κάποιο ανακριτικό συρτάρι. Υπάρχουν κι αυτές που έχουν παραπεμφθεί  στο ακροατήριο. Πώς σε αυτές, θα επιληφθεί το δικαστικό συμβούλιο ή ο ανακριτής εφόσον ήδη βρίσκονται σε ακροατήριο;»

Οι ίδιες πηγές χαρακτηρίζουν « προχειρολόγημα τη μεταβατική διάταξη του νόμου καθώς δεν μπορεί να εφαρμοστεί μέσα στον αστείο χρόνο που δίδεται ως προθεσμία».

Ο Άρειος Πάγος διαβίβασε το έγγραφο Ζαΐρη

Στα Πρωτοδικεία και Εφετεία και τις αντίστοιχες Εισαγγελίες όλης της χώρας βρίσκεται πλέον το έγγραφο της προέδρου της Αρχής για το Ξέπλυμα, Άννας Ζαΐρη, με το οποίο, ουσιαστικά, ενημερώνει τους δικαστικούς λειτουργούς για το νέο νόμο, ζητώντας την άμεση εφαρμογή του στις εκκρεμείς δικογραφίες με δεσμεύσεις της Αρχής.

Το έγγραφο διαβιβάστηκε από τον πρόεδρο και τον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, την περασμένη Παρασκευή και χθες, αντίστοιχα.

Η κα Ζαΐρη ζητά από εισαγγελείς και ανακριτές να προχωρήσουν εντός 3μηνου στην επικύρωση των δεσμεύσεων της Αρχής ή να τις μετατρέψουν σε κατασχέσεις.

Μόνο την τελευταία 4ετία, οι δεσμεύσεις ξεπερνούν τις 1.000.

Μόνο το 2018, η Αρχή δέσμευσε 181 εκατομμύρια ευρώ.

Υπολογίζεται στο 1 δισεκατομμύριο το δεσμευμένο ποσό των τελευταίων ετών για υποθέσεις φοροδιαφυγής, ναρκωτικών, εγκληματικών οργανώσεων, τοκογλυφίας, trafficking και λαθρεμπορίας.

Πηγή: www.mononews.gr