Είναι δυνατό να κάνουν τόσο μεγάλα λάθη οι αγορές;

Πρόκειται για μία περίεργη και πολύ αλλοπρόσαλλη κατάσταση. Το παγκόσμιο οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό σύστημα, δείχνει να γονατίζει απέναντι σε έναν ιό, ο φόβος για τον οποίο προκαλεί πολύ μεγαλύτερη βλάβη, απ’ ότι θα μπορούσε ποτέ -σύμφωνα με τις γνωματεύσεις των ειδικών- να προκαλέσει ο ίδιος ο ιός.

Από την εμφάνιση του κορωνοϊού τον περασμένο Ιανουάριο, ο αμερικανικός δείκτης Dow Jones έχει πετύχει πέντε ιστορικές ανώτατες τιμές. Στις 15, 16 και 16 Ιανουαρίου και στις 6 και 12 Φεβρουαρίου. Λιγότερο από τέσσερις εβδομάδες αργότερα, τα χρηματιστήρια καταρρέουν και ο ίδιος δείκτης, ο Dow Jones, καταγράφει ρεκόρ απωλειών, που σωρευτικά πλησιάζουν στο 20%. Ποσοστό 20% για ένα τόσο μεγάλο χρηματιστήριο και πολύ μεγαλύτερα για τις άλλες αγορές, επίσης μεγάλων και ισχυρών κρατών και μάλιστα σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, δεν είναι κάτι συνηθισμένο ή κάτι που μπορούμε εύκολα να αποδεχθούμε. Είναι δυνατό να κάνουν τόσο μεγάλα λάθη οι αγορές;

Και τελικά, είναι ο κορωνοϊός υπεύθυνος για την κατάρρευση των αγορών, ή η 11ετής περίοδος ανόδου που έδωσε στο δείκτη Dow Jones κέρδη πάνω από 360% και στον S&P πάνω από 400%;

Ίσως είναι και τα δύο. Και το σκηνικό πίσω από αυτές τις εξελίξεις είναι ο φόβος που απλώνεται στις κοινωνίες, φόβος που αλλάζει τη συμπεριφορά των ανθρώπων και που ενδέχεται να οδηγήσει σε σοβαρές μεταβολές στην καταναλωτική τους συμπεριφορά.

Όταν ξεσπούσε η κρίση της εξάπλωσης του ιού, πολλοί λοιμωξιολόγοι ανέφεραν ότι, με βάση τα πρότυπα συμπεριφοράς ιών που είχαν εμφανιστεί στο παρελθόν και τα όσα προκύπτουν από τα στατιστικά τους μοντέλα, εάν η αντιμετώπιση στο αρχικό “επίκεντρο” -στην Κίνα- είναι επιτυχής και καθυστερήση η διασπορά του στα υπόλοιπα κράτη, το φαινόμενο της εξάπλωσης θα κορυφωθεί περί τα τέλη Μαρτίου.

Οι μέχρι στιγμής εξελίξεις είναι μάλλον θετικές. Η εξάπλωση δείχνει να περιορίζεται στην Κίνα και πλην των περιπτώσεων της Ιταλίας, του Ιράν και της Ν. Κορέας, η κατάσταση δείχνει να ελέγχεται στον υπόλοιπο κόσμο.

Ουδείς από τη συντακτική μας ομάδα είναι λοιμωξιολόγος. Για το λόγο αυτό, περιοριζόμαστε στις παρατηρήσεις μας για τις εξελίξεις στη διεθνή οικονομία και στο σχολιασμό για όσα συμβαίνουν στις αγορές.

Οι εξελίξεις των τελευταίων εβδομάδων οδήγησαν τους οικονομολόγους να αναθεωρήσουν τις προβλέψεις τους, τόσο για την εξέλιξη των οικονομιών, όσο και για την εξέλιξη των βασικών μεγεθών των εταιριών.

Ειδικότερα για τις ΗΠΑ, η οποία, σε φάσεις κρίσεις καθοδηγεί τις αγορές και την ψυχολογία, η αύξηση του ΑΕΠ για το 2020 αναθεωρείται σε 2,0% από 2,3%, ενώ πολλοί ισχυρίζονται ότι η πρόβλεψη αυτή μπορεί και πάλι. Παράλληλα, αναθεωρούνται οι προηγούμενες προβλέψεις για τα κέρδη των εταιριών του S&P 500, αφού είναι ήδη προφανές ότι, η αβεβαιότητα σχετικά με το πόσο θα διαρκέσει η υγειονομική κρίση, συρρικνώνει τις κεφαλαιουχικές δαπάνες και τις εξαγωγές.

Όμως, από την άλλη πλευρά, μία σειρά δεικτών και καταστάσεων, δείχνουν ότι η οικονομία των ΗΠΑ εξακολουθεί να είναι ισχυρή και οι προοπτικές ανάπτυξης δεν έχουν ακόμη περιοριστεί.

Η μείωση της απόδοσης του 10ετούς ομολόγου του αμερικανικού δημοσίου (ήδη κινείται λίγο πιο πάνω από το 0,50%), λογικά, θα αυξήσει  τις καταναλωτικές δαπάνες αλλά και τις επενδυσεις σε κατοικίες (καθώς η μείωση του 10ετούς επιτοκίου θα αποτυπωθεί άμεσα και στο επιτόκιο των ενυπόθηκων δανείων). Παράλληλα όμως, θα αυξηθούν και οι πωλήσεις λιανικής που σχετίζονται άμεσα με την στέγαση, κάτι που θα υποστηρίξει αρκετά τις καταναλωτικές δαπάνες.

Τα κέρδη από την απασχόληση αναμένεται να παραμείνουν σταθερά. Οι πραγματικοί μισθοί προβλέπεται να συνεχίσουν να αυξάνονται πετυχαίνοντας ιστορικό υψηλό κατά το 2020.

Ο δείκτης GDP Now, που δημιουργήθηκε από την Atlanta Fed και υπολογίζει την μεταβολή του ΑΕΠ της Αμερικής σε καθημερινή βάση, δημοσίευσε τις εκτιμήσεις του ρυθμού αύξησης της οικονομίας για το πρώτο τρίμηνο του έτους και αναφέρει ότι οι ΗΠΑ “τρέχουν” με ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ κατά 3,1%, σε σχέση με την προηγούμενη εκτίμηση του 2,7%. Επίσης προβλέπει αύξηση προσωπικής κατανάλωσης κατά 2,2%, πραγματικές κεφαλαιουχικές δαπάνες κατά 5,2% και πραγματικές κυβερνητικές δαπάνες κατά 1,7%. Δείτε εδώ.

Οι μεταποιητικοί δείκτες PMI για τον Φεβρουάριο του 2020 (δείτε στη σελίδα 54), εμφανίστηκαν στις περισσότερες χώρες αρκετά εξασθενημένοι, ως αποτέλεσμα της διακοπής αλυσίδας εφοδιασμού και της ζήτησης λόγω της παγκόσμιας κρίσης της υγείας. Όμως, σε καμία περίπτωση δε δείχνουν μία διεθνή οικονομία που οδηγείται σε ύφεση. Ο αμερικανικός μεταποιητικός δείκτης PMI, υποχώρησε στο 50,9 έναντι του 51,1 του Ιανουαρίου. Αυτό αντιστοιχεί σε αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ κατά 2,1% σύμφωνα με έκθεση του Ινστιτούτου Διαχείρισης Προμηθειών (εδώ). Ο μεταποιητικός δείκτης PMI σχετίζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό με τον ρυθμό αύξησης των ετήσιων εσόδων των εταιριών του δείκτη S&P 500, τα οποία αυξήθηκαν κατά 4% το 3ο τρίμηνο του έτους και υπολογίζονται περίπου στο 5% για το 4ο τρίμηνο. Οι ενδείξεις για το α’ εξάμηνο του τρέχοντος έτους αναμένονται να είναι αδύναμες αλλά θα πρέπει να βελτιωθούν κατά το β’ εξάμηνο του 2020 όπου αναμένεται και η βελτίωση της πορείας της παγκόσμιας οικονομίας. (Σημειώνουμε ότι, αντίθετα απ’ ότι συνήθως συμβαίνει, οι προβλέψεις κερδών και εσόδων για τις εταιρίες που συμμετέχουν στους δείκτες της MSCI, δε κυκλοφόρησαν κατά την πρώτη εβδομάδα του Μαρτίου. Αυτό είναι ένα σημάδι της αναστάτωσης που υπάρχει και της σύγχυσης ως προς τί συμβαίνει και προς πού οδηγούν οι εξελίξεις).

Συμπερασματικά: Βρισκόμαστε στην καρδιά μιας μεγάλης αναστάτωσης, όπου το κύριο χαρακτηριστικό είναι ο φόβος προς κάτι μάλλον πρωτόγνωρο. Οι δείκτες καταρρέουν, οι προβλέψεις αναθεωρούνται, περισσότερο με βάση τη διαίσθηση και το θυμικό, παρά με στοιχεία και τελικά, ο πανικός επελαύνει. Όμως, σε κάποια στιγμή επικρατεί η λογική Βιώνουμε μία ταραγμένη φάση και συνήθως, σε τέτοιες φάσεις, τα πράγματα δεν είναι όπως φαίνονται. Συνήθως είναι καλύτερα. Σύντομα, η εικόνα θα ξεκαθαρίσει.

Επιστροφή στα περιεχόμενα
Δείτε τους συνδέσμους για παλαιότερα τεύχη (εδώ) 
Δείτε την ύλη των παλαιότερων τευχών (εδώ)