STOP στις πωλήσεις!

Όσα βιώνουμε αυτές τις μέρες στις αγορές είναι πρωτόγνωρα -και αυτό δε συνιστά ένα σχήμα λόγου. Είναι μία πραγματικότητα. Σε πολλές κατηγορίες στατιστικών στοιχείων, βλέπουμε “νέα υψηλά” και πράγματα που συμβαίνουν για “πρώτη φορά”.

Όμως, δε θέλω να σχολιάσω τις κάθε λογής “εξάρσεις” των ημερών, στις αγορές. Απλά, το επισημαίνω, επειδή θα χρησιμοποιηθεί παρακάτω ως επιχείρημα.

Δεχθήκαμε αρκετά τηλέφωνα κατά το τελευταίο διάστημα, τα οποία εξήραν την επιτυχία του απόλυτου συστήματος. Δεχθήκαμε όμως και αρκετά, από επενδυτές (συνδρομητές μας ή μη) οι οποίοι, για διάφορους λόγους -τους οποίους βρίσκω ως κατανοητούς- δεν ρευστοποίησαν τη στιγμή που το “απόλυτο σύστημα” έδωσε “σήμα εξόδου” (στις 818,35 μονάδες, στις 24/2/2020). Και καθώς η αγορά δεν έδωσε άλλη ευκαιρία ρευστοποίησης (πλην της επομένης συνδρίασης, δηλαδή στις 25/2/2020 οπότε ο ΓΔ έκλεισε στις 833,81 μονάδες), ρωτούν αν θα έπρεπε να ρευστοποιήσουν σήμερα.

Προκαταβολικά αναφέρω πως, η απάντησή μας είναι ΟΧΙ!

Αιτιολογώ την απάντηση αυτή, κυρίως με το παρακάτω σκεπτικό:

α) Βιώνουμε την πιο δραματική κρίση των αγορών από το 1929. Εκτιμώ ότι, σε πολλά (στατιστικά) στοιχεία, έχουμε ξεπεράσει το δραματικό φθινόπωτο του 2008. Η συμπεριφορά των αγορών είναι αφύσικη, τη στιγμή μάλιστα που -ακόμη- δε γνωρίζουμε πολλά για τον Covid-19 που κτύπησε την ανθρωπότητα.

β) Ειδικά για την ελληνική αγορά, η οποία δεν είχε συμμετάσχει στην άνοδο των τελευταίων 11 ετών -απεναντίας είχε καταρρεύσει και βρίσκεται ακόμη σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα σε σχέση με το παρελθόν της- το επίπεδο των 538 μονάδων (όσο και να έχει αλλάξει η σύνθεση και η στάθμιση του Γενικού Δείκτη) είναι εξαιρετικά χαμηλό: Ο ΓΔ βρέθηκε στα επίπεδα αυτά, για τελευταία φορά στη δεκαετία του 1990, στις 2/2/1990 (δηλαδή, πριν ακόμη και από την Πρωθυπουργία του ...Κωνσταντίνου Μητσοτάκη. Επανήλθε στα επίπεδα αυτά, το 2012 (από 17/5/2012 έως 13/6/2012, δηλαδή για 19 συνεδριάσεις και το 2016 (από 20/1/2016 έως 3/3/2016, δηλαδή για 31 συνεδριάσεις και από 24/6/2016 έως 8/7/2016, δηλαδή για 10 συνεδριάσεις. Με άλλα λόγια, στη χειρότερη οικονομική κρίση της ελληνικής οικονομίας και του ελληνικού χρηματιστηρίου, ο ΓΔ, μετά από το 1990, βρέθηκε κάτω από τις 538 μονάδες μόνον 3 φορές και συνολικά για 60 συνεδριάσεις, από τις 2.241 συνεδριάσεις που έγιναν κατά τη διάρκεια της κρίσης (θεωρούμε ότι η κρίση ξεκίνησε στις 21/10/2009 και έληξε στις 20/11/2018).

γ) Η σημερινή περίπτωση “ασθένειας” της ελληνικής αγοράς (και των ξένων) είναι πράγματι μοναδική στην (καταγεγραμμένη) ιστορία, με την έννοια ότι για πρώτη φορά υπάρχουν τόσο έντονες αντιδράσεις από τα κράτη. Θα έχει σοβαρό αντίκτυπο στην οικονομία. Όμως, όπως γράφαμε και στο τελευταίο τεύχος, η σημερινή κρίση δεν προκλήθηκε από δομικές ανισορροπίες της οικονομίας μας, όπως προκλήθηκε η προηγούμενη.

Θα μπορούσαμε να γράψουμε πολλά επιχειρήματα, όμως δεν έχει μεγάλο νόημα. Ναι, ο ΓΔ θα μπορούσε να υποχωρήσει και αύριο και μεθαύριο ή και για πολλές μέρες. Όμως, όλη αυτή η πτώση είναι προσωρινή. Ή καλύτερα, εκτός απροόπτου (*), η αγορά θα αντιδράσει γρήγορα προς τα πάνω. Εκτίμησή μας είναι ότι, θα σταθεροποιηθεί στην περιοχή μεταξύ των 690 - 750 μονάδων, για αρκετό διάστημα, πριν κινηθεί ανοδικά
(*) Ποιά θα μπορούσαν να είναι τα απρόοπτα; Εάν ο παρόν αποκλεισμός της κοινωνικής δραστηριότητας των πολιτών εξελιχθεί σε αποκλεισμό της οικονομικής δραστηριότητας (δηλαδή σταματήσουν να δουλεύουν και οι επιχειρήσεις), τότε θα έχουμε σοβαρό πρόβλημα και πλέον πολλά θα μπορούσαν να συμβούν.

Συμπερασματικά, εκτιμούμε ότι δε θα πρέπει κάποιος να πουλήσει σε ακραίες περιστάσεις και σε ακραίες στιγμές. Πέραν των λόγων που αναφέρθηκαν, κλείνω με έναν τελευταίο, που ίσως είναι και ο πιο σημαντικός: Αν κάποιος πουλήσει σήμερα με ζημιές, πιθανότατα δε θα έχει την κατάλληλη ψυχολογία να αγοράσει όταν, αργότερα, θα πρέπει να αγοράσει.

Κλείνοντας, θέλω να αναφέρω μία εμπειρία του παρελθόντος. Όταν θα συμβεί το φαινόμενο, να υποχωρεί ο Dow Jones (ο πλέον απρόβλεπτος δείκτης στον κόσμο) να υποχωρεί σημαντικά (άνω του 5% ή του 6%) και προς το τέλος της συνεδρίασης, να κόβει τις ζημιές του ή και να τελειώνει με κέρδη, να ξέρουμε ότι ο πάτος είναι εκεί κοντά.

(Από την άλλη πλευρά, η εμπειρία λέει ότι αυτή η ταλαιπωρία θα διατηρηθεί για αρκετό ακόμη διάστημα, πέραν των δύο μηνών).

Τέλος, θέλω να ενημερώσω πώς, όπως γράφαμε και στο περιοδικό, προσπαθούμε να βρούμε έναν τρόπο ώστε το “απόλυτο σύστημα” να δίνει πιο γρήγορες “εισόδους” μετά από ξαφνικές και απρόβλεπτες “εξόδους” και μεγάλες “βυθίσεις”. Τα πρώτα αποτελέσματα της ερευνητικής δουλειάς που κάνουμε αυτό το διάστημα (επειδή θέλουμε να προλάβουμε τις εξελίξεις) θα τα δημοσιεύσουμε μέσα στο Σαββατοκύριακο.

Όμως, από την έρευνά μας, προέκυψε ένα διάγραμμα που το βρίσκω αξιοπερίεργο: Εξετάζοντας τα “χαμηλά” και τα “υψηλά” 20 ημερών, θελήσαμε να υπολογίσουμε το πώς εξελίσσεται η μεταξύ τους απόσταση, εκφράζοντάς την σε ποσοστό. Έτσι, όταν για παράδειγμα, το “υψηλό” (20 ημερών) είναι στις 1000 μονάδες και το “χαμηλό” στις 900, με βάση το χαμηλό, υπολογίζουμε τη μεταξύ τους απόσταση στο 11,1%.

Θέλαμε να δούμε πώς εξελίχθηκε το ποσοστό αυτό μέσα στο χρόνο. Βρίσκουμε λοιπόν ότι σήμερα 12/3/2020 (αλλά και γενικότερα αυτές τις μέρες), το “υψηλό” είναι στις 922 μονάδες (14/2/2020) και το “χαμηλό” είναι στις 538 μονάδες (σήμερα 12/3/2020). Η μεταξύ τους απόσταση (παίρνοντας ως βάση το “χαμηλό”) είναι 71,3% (!!!), ενώ η απόσταση του ΓΔ από την καμπύλη του ΚΜΟ-200 ημερών είναι 60%. Τέτοιες τιμές δεν έχουν υπάρξει ποτέ στο παρελθόν (τις ημέρες της χρεοκοπίας της Lehman Brothers, η απόσταση μεταξύ υψηλού και χαμηλού είχε φθάσει στο 65,3%).

Δείτε το διάγραμμα διαδραστικά (εδώ)

Αυτό είναι ένα ακόμη στοιχείο που μας δείχνει τη μοναδικότητα των στιγμών. Θα δούμε πώς θα χρησιμοποιήσουμε τα στοιχεία αυτά στην προσαρμογή του “απόλυτου συστήματος” που ετοιμάζουμε.

Καλό σας βράδυ.

Γιάννης Σιάτρας