Αρχική | Διάφορα | Τεύχη 2018-2023 (Νο 199 έως Νο 253) | Χ&Α - 215 | Ο μήνας που άλλαξε τον κόσμο -και τις αγορές!

Ο μήνας που άλλαξε τον κόσμο -και τις αγορές!

Μέγεθος γραμμάτων: Decrease font Enlarge font
Ο μήνας που άλλαξε τον κόσμο -και τις αγορές!

"Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ δεσμεύεται να χρησιμοποιήσει το πλήρες φάσμα των εργαλείων που διαθέτει, για τη στήριξη των νοικοκυριών, των επιχειρήσεων και της οικονομίας των ΗΠΑ σε αυτό το κρίσιμο χρονικό διάστημα. Η πανδημία προκαλεί τεράστιες δυσκολίες στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε όλο τον κόσμο. ... Είναι σαφές ότι η οικονομία μας θα αντιμετωπίσει σοβαρές διαταραχές. Πρέπει να καταβληθούν επιθετικές προσπάθειες σε όλους τους δημόσιους και ιδιωτικούς τομείς για τον περιορισμό των απωλειών στις θέσεις εργασίας και τα εισοδήματα και για την προώθηση της ταχείας ανάκαμψης όταν οι διαταραχές υποχωρήσουν”.
Το κείμενο αυτό είναι απόσπασμα από το Δελτίο Τύπου που εκδόθηκε μετά την ιστορική συνεδρίαση της FED της 23ης Μαρτίου 2020. Την ίδια μέρα, οι αμερικανικοί δείκτες -αλλά και οι περισσότεροι χρηματιστηριακοί δείκτες στον κόσμο- κατέγραψαν τις χαμηλότερες τιμές της περιόδου, οι οποίες ενδέχεται να αποδειχθούν και ως οι χαμηλότερες αυτής της πρωτοφανούς κρίσης. Το κείμενο αυτό ίσως αποδειχθεί ιστορικό.

Και τί θα ακολουθήσει; Οι κεντρικές τράπεζες των μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου έχουν δοκιμάσει πολυάριθμες μη συμβατικές πολιτικές για την τόνωση του πληθωρισμού και την επίτευξη υψηλότερης οικονομικής ανάπτυξης, συμπεριλαμβανομένων των μηδενικών επιτοκίων, της “ποσοτικής χαλάρωσης”, ακόμη και των αρνητικών επιτοκίων. Αυτά τα μη συμβατικά εργαλεία, μετά τη μεγάλη κρίση του 2008, έχουν πλέον καταστεί συμβατικά. Σήμερα, οι κεντρικές τράπεζες συζητούν ακόμη και την ιδέα των “χρημάτων από το ελικόπτερο” και ασπάζονται τη σύγχρονη νομισματική θεωρία (Modern Monetary Theory - MMT).

Ποιά μπορεί να είναι η πτώση στο παγκόσμιο ΑΕΠ; Ουδείς μπορεί να υπολογίσει. Κάθε υπολογισμός, αύριο πιθανότητα θα αναθεωρηθεί. Ήδη, η ανάκαμψη που αρχικά προβλέπονταν για το γ’ τρίμηνο του 2020, μετατίθεται προς το δ’ τρίμηνο. Και αυτό, ενώ στις περισσότερες χώρες του κόσμου, η πανδημία δεν έχει ακόμη κορυφωθεί -η κορύφωση μετατίθεται διαρκώς για αργότερα.
Σε κάθε περίπτωση, δε θα εξέπληττε κανέναν, εάν, για το β’ τρίμηνο του έτους, η ύφεση στις  ΗΠΑ κυμαίνονταν ανάμεσα στο -15% έως -20%, ενώ αντίστοιχα θα είναι τα νούμερα και στις άλλες αναπτυγμένες οικονομίες ή οικονομικές ζώνες. Θα πρόκειται για τις χειρότερες επιδόσεις των οικονομιών στη μεταπολεμική περίοδο.

Για το δ’ τρίμηνο του έτους, οι αναλυτές προβλέπουν -ή καλύτερα, εύχονται- ότι θα υπάρξει μία ισχυρή ανάκαμψη, ενώ από το 2021, η κατάσταση θα αρχίσει να εξομαλύνεται.

Τα σημάδια μιας πιστωτικής κρίσης είναι άμεσα ορατά και εξαιρετικά ανησυχητικά, ενώ ενίσχυσαν τον πανικό των πωλήσεων στα χρηματιστήρια. Παράλληλα, μείωσαν δραματικά τη συναλλακτικότητα στις αγορές ομολόγων και έκαναν πολλά ομόλογα να μην είναι εμπορεύσιμα. Η απότομη αύξηση των επιτοκίων σε εταιρικούς τίτλους δημιουργούν την εντύπωση ότι, υγιέστατες εταιρίες ξαφνικά μετατράπηκαν σε “ζόμπι”. Η απόδοση των “high-yield” εταιρικών ομολόγων, μετά τα μέσα Μαρτίου εκτινάχθηκε στο 10,75% από το 5,33% που ήταν στην αρχή του έτους. Η διαφορά των επιτοκίων τους, σε σχέση με τα 10ετή αμερικανικά ομόλογα, από 3,41% έφτασε στο 9,83%. Αντίστοιχα εκτινάχθηκαν και οι αποδόσεις εταιριών που -αναγκαστικά και μετά την έκδοση έκτακτης νομοθεσίας- σταμάτησαν την παραγωγή τους, αεροπορικών εταιριών, ξενοδοχείων, αλυσίδων εστιατορίων και δεκάδων άλλων κλάδων.
Απορίας άξιο είναι το πώς θα χειριστούν αυτό το χάος, οι οίκοι αξιολόγησης. Θα εκδώσουν αξιολογήσεις υπό την αίρεση της διάρκειας της πανδημίας; Ή θα υποβαθμίσουν τα πάντα, στην περίπτωση που η ύφεση γίνει πιο έντονη και επεκταθεί χρονικά;

 

Ο διάσημος επενδυτής και αναλυτής Martin Zweig (εδώ), πολλά χρόνια πριν, είχε πει: “Μην πολεμάτε τη FED”. Και για μία ακόμη φορά αποδεικνύεται ότι είχε δίκιο. Το μεγάλο ράλι που ξεκίνησε την Τρίτη 24 Μαρτίου, προκλήθηκε από την ανακοίνωση της FED, της 23ης Μαρτίου, ότι η “ποσοτική χαλάρωση” δεν θα περιορίζονταν πλέον στα 700 δισεκατομμύρια δολάρια, αλλά θα μπορούσε να επεκταθεί στο άπειρο και για πάντα.

Η 24η Μαρτίου, για τις περισσότερες χρηματιστηριακές αγορές του κόσμου, ίσως αποδειχθεί ως η αφετηρία μίας νέας ανόδου. Όμως, είναι αρκετά νωρίς για να είναι κάποιος βέβαιος, αφού μπροστά μας μπορεί να υπάρχουν εξελίξεις που ούτε μπορούμε να τις υποψιαστούμε. Ας μην ξεχνάμε όμως ότι, οι περισσότεροι δείκτες των μεγάλων διεθνών αγορών κατέγραψαν νέα ιστορικά υψηλά κατά το δεύτερο δεκαήμερο του Φεβρουαρίου, όταν η ενδημία του κορωνοϊού έκανε την κορύφωσή της στην Κίνα, ενώ μεγάλος αριθμός κρουσμάτων μετέδιδε -με καταπληκτική ταχύτητα- την ασθένεια στις άλλες χώρες.

Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές του Υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ (δείτε εδώ), οι εταιρίες που αποδέχονται την κρατική χρηματοδότηση (για κάλυψη μισθών των υπαλλήλων τους, κάλυψη υποχρεώσεών, κλπ) δεν μπορούν να προβαίνουν σε απολύσεις, ή να μειώνουν το μισθό ή τα άλλα οφέλη των εργαζόμενων μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου. Παράλληλα, δε μπορούν να καταβάλουν μερίσματα ή να μπορούν να επαναγοράζουν μετοχές τους μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου 2021, ενώ θα πρέπει να αποδεχτούν ορισμένους όρους για τους μισθούς και τα μπόνους των στελεχών τους για τα επόμενα δύο χρόνια.

Επίσης, το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ εμφανίζεται να απαιτεί να του παραδοθούν χρεόγραφα ή μετοχές των εταιριών που αιτούνται και αποδέχονται την κρατική βοήθεια. Αυτό είναι σαφές στην αίτηση χρηματοδότησης: "Κάθε υποψήφια εταιρία θα πρέπει να προσδιορίσει τα χρηματοπιστωτικά μέσα που πρέπει να εκδοθούν προς τον Υπουργό των Οικονομικών… Τέτοια χρηματοπιστωτικά μέσα μπορούν να περιλαμβάνουν δικαιώματα αγοράς, δικαιώματα προαίρεσης, προνομιούχες μετοχές, χρεωστικούς τίτλους, χρεόγραφα ή άλλα χρηματοπιστωτικά μέσα που εκδίδει ο αιτών”.

Όμως, πέραν από τους όρους που θέτει η Κυβέρνηση των  ΗΠΑ για να χορηγήσει έκτακτη βοήθεια προς τις εταιρίες, ένας μεγάλος αριθμός εταιριών που παραδοσιακά διανέμει ικανοποιητικό μέρισμα, ή που εφαρμόζει προγράμματα επαναγοράς των μετοχών τους, έχει ήδη διακόψει αυτή τη δραστηριότητα, εξαιτίας των φόβων που έχουν προκληθεί από την εμφάνιση της ύφεσης.

Ένας ευρύτερος
περιορισμός στη διανομή μερίσματος πιθανότατα θα υπάρξει και στο μέλλον. Η Goldman Sachs, πρόσφατα εκτίμησε ότι, στις εταιρίες που συμπεριλαμβάνονται στο δείκτη S&P 500, τα μερίσματα που θα διανεμηθούν θα υποχωρήσουν κατά 25% (εδώ). Σημειώνουμε ότι, κατά τη χρηματοοικονομική κρίση του 2008, τα μερίσματα που είχαν διανεμηθεί από τις εταιρίες του δείκτη S&P 500, είχαν περιοριστεί κατά 29% και οι επαναγορές μετοχών είχαν μειωθεί κατά 86%. Η εκτίμηση είναι ότι κάτι αντίστοιχο θα συμβεί και σ’ αυτή τη φάση.

Ουδείς γνωρίζει πώς θα χρησιμοποιηθούν οι τίτλοι αυτοί, ή γενικά πώς θα εξελιχθεί το ζήτημα, όμως είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον, κυρίως μάλιστα όταν κάτι τέτοιο  συμβαίνει στις ΗΠΑ.

Πολλές πολυεθνικές επιχειρήσεις είχαν ξεκινήσει τις προσπάθειες για τη μεταφορά των αλυσίδων εφοδιασμού τους μακριά από την Κίνα, ακόμη και πριν από την πανδημία του Covid-19, λόγω των εμπορικών εντάσεων που αναπτύχθηκαν στην τελευταία διετία. Μετά τα σοβαρότατα προβλήματα που προκλήθηκαν σ’ αυτές κατά τη διάρκεια της επιδημίας στην Κίνα, οι διαδικασίες μετακίνησης επιταχύνονται. Αυτό θα προκαλέσει προβλήματα και ανατροπές. Αρχικά, η μετατόπιση των αλυσίδων εφοδιασμού σε χώρες εκτός της Κίνας θα κάνει τη λειτουργία τους λιγότερο αποτελεσματική και περισσότερο δαπανηρή. Αυτό θα μπορούσε να αναγκάσει τις εταιρείες να αυξήσουν τις τιμές τους ή να μειώσουν τα περιθώρια κέρδους τους -αυτά είναι βραχυπρόθεσμα προβλήματα που θα επιλυθούν γρήγορα. Όμως, οι τεχνολογίες που θα βοηθήσουν τις εταιρίες να δημιουργήσουν αποδοτικές, μειωμένου κόστους και αξιόπιστες εφοδιαστικές αλυσίδες, οι οποίες θα βρίσκονται είτε μέσα στα κράτη τους, είτε σε κοντινή απόσταση απ’ αυτά, θα είναι από τους νικητές που θα προκύψουν από την πανδημία.

Στις 16 Μαρτίου 2020, ο δείκτης VIX (δείκτης μεταβλητότητας ή “δείκτης φόβου”) βρέθηκε στις 82,69  μονάδες, επίπεδο που είναι και το υψηλότερο στην ιστορία του (εδώ). Η τιμή αυτή ήταν υψηλότεη από τις 80,86 μονάδες που είχε καταγράψει στις 20 Νοεμβρίου 2008, στην τότε χρηματοοικονομική κρίση. Στο τέλος του α’ δεκαημέρου του Απριλίου, είχε υποχωρήσει κοντά στην τιμή του 40. Οι αγορές θεωρούνται ότι βρίσκονται σε (σχετική) ηρεμία, όταν ο VIX έχει τιμή κάτω από 15.

Η δεκαετία του 1920 δεν έμοιαζε ιδιαίτερα "ειδυλλιακή", μέχρι την εποχή που μπορούσε κανείς να την παρατηρήσει από την οπτική της υφεσιακής δεκαετίας του 1930. Ομοίως, μετά από τη σοβαρή παγκόσμια ύφεση που πιστεύω ότι έχει εκκινήσει η κρίση του κορονοϊού, η δεκαετία του 2010 θα μοιάζει με "χρυσή εποχή" αργής αλλά σταθερής οικονομικής ανάπτυξης, με την αύξηση της απασχόλησης και την υποχώρηση του πληθωρισμού και των επιτοκίων. (Gary Shilling - εδώ)

 

Επιστροφή στα περιεχόμενα
Δείτε τους συνδέσμους για παλαιότερα τεύχη (εδώ
Δείτε την ύλη των παλαιότερων τευχών (εδώ)


Εγγραφή RSS για αυτά τα σχόλια Σχόλια (0)

συνολικά: | προβολή:

Σχολιάστε το άρθρο comment

Παρακαλώ εισάγετε τον κωδικό που βλέπετε στην εικόνα: