Η χώρα ως επιχείρηση

Μέγεθος γραμμάτων: Decrease font Enlarge font
Η χώρα ως επιχείρηση

Η επιχειρηματική υφή της προεδρίας Τραμπ

Παρακολουθώ τον Ντόναλντ Τραμπ και διαβάζω για αυτόν από τα τέλη της δεκαετίας του 1980. Στα πλαίσια ενός μαθήματός μου στο University of Illinois, ο Τραμπ, δημοφιλής ανερχόμενος κατασκευαστής ακινήτων τότε, είχε προσκληθεί να μιλήσει στους μεταπτυχιακούς φοιτητές του τομέα της διοίκησης επιχειρήσεων, ενώ το βιβλίο του “The art of the deal” ήταν υποχρεωτικό ανάγνωσμα. Ήταν σαφές ότι επρόκειτο για έναν πανέξυπνο άνθρωπο που λάτρευε το χρήμα και τη δόξα και που του άρεσε να προκαλεί και να ακροβατεί. Τον παρακολούθησα και στα επόμενα χρόνια, στις δύσκολες στιγμές του (όπου σχεδόν χρεοκόπησε), αλλά και στις στιγμές δόξας του. Δε διάβασα άλλα βιβλία του, άλλωστε δε μου άρεσε σαν τύπος.

Εξεπλάγην όταν εκλέχθηκε Προέδρος των ΗΠΑ. Σε αναρτήσεις μου στο Facebook, αλλά και στην αρθρογραφία μου, τον χλεύασα συχνά, όπως έκαναν και τόσοι άλλοι. Κατά την προεδρία του, έχει κάνει πράγματα που τρομάζουν και έχει ανατρέψει πολλά απ’ όσα θεωρούσαμε ως δεδομένα, σε οικονομικό, κοινωνικό και γεωπολιτικό πεδίο.

Κατά τη διαρκεια της καραντίνας, παρακολουθούσα καθημερινά τις συνεντεύξεις τύπου που έδινε, από το Λευκό Οίκο, στα πλαίσια της καταπολέμησης της εξάπλωσης της πανδημίας του Covid-19 στις ΗΠΑ. Βεβαίως, έξυπνος και πονηρός όπως είναι, εμφανίζεται καθημερινά στην ενημέρωση για την πορεία της πανδημίας, επειδή γνωρίζει ότι, σε καιρούς κινδύνου και τρόμου, όπως αυτοί που βιώνουμε σήμερα, οι πολίτες, συνασπίζονται γύρω από την εκάστοτε κυβέρνηση -και αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό γι’ αυτόν, αφού προσπαθεί για την επανεκλογή του, στις εκλογές της 3ης Νοεμβρίου 2020.
Είναι σαφές ότι, όπως άλλωστε και οι περισσότεροι, ο Τραμπ υποτίμησε το μέγεθος της απειλής που αντιμετώπιζε ο πλανήτης και άργησε να αντιδράσει. Και αυτό, οι ΗΠΑ, το πληρώνουν σήμερα με εκατόμβη θυμάτων. Όμως, από τη στιγμή που ο Λευκός Οίκος αφυπνίστηκε, έβαλε σε λειτουργία μία τεράστια “μηχανή” που συντίθεται από τις ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ, μία σειρά δημοσίων υπηρεσιών και οργανισμών, τον ακαδημαϊκό και τον ιδιωτικό επιχειρηματικό τομέα, της οποίας ηγήθηκε ο ίδιος ο Τραμπ, συνεπικουρούμενος βέβαια από το επιτελείο του. Η αντίδραση των ΗΠΑ κατά τις τελευταίες εβδομάδες, στη μάχη κατά του Covid-19 υπήρξε εντυπωσιακή και -κατά τα φαινόμενα- αρκετά αποτελεσματική, εξέλιξη που μπορεί να ανατρέψει σε μεγάλο βαθμό τις πρώτες αρνητικές εντυπώσεις. Όμως, δεν είναι αυτό το σημείο στο οποίο θέλω να επικεντρωθώ. Με ενδιέφερε περισσότερο η εξέλιξη του χαρακτήρα του και η ηγεσία του ως Πρόεδρος.


Ο Τραμπ είναι ένας διαφορετικού τύπου πρόεδρος. Κατά βάση, είναι ένας επιχειρηματίας, ο οποίος εξακολουθεί και βλέπει τη δουλειά του στην προεδρία, ως τη διοίκηση μιας μεγάλης εταιρίας. Και έτσι λειτουργεί. Και μέσα απ’ αυτή την οπτική θα πρέπει να τον εξετάζουμε. Λατρεύει να διαπραγματεύεται και να κλείνει συμφωνίες, θέλει να νικάει, θέλει να επεκτείνει τη “δυναμικότητα” της “εταιρίας” του, θέλει να περικόπτει τις “δαπάνες” της, να αυξάνει τα “κέρδη” της και να περιορίζει τον ανταγωνισμό, χωρίς όμως να τον καταστρέφει. Ως Πρόεδρος, είναι “αμόρφωτος” και χωρίς την κατάλληλη παιδεία, ή τουλάχιστον το επίπεδο και το είδος της παιδείας που διέθεταν πολλοί από τους προκατόχους του. Μέσα από τη συνήθη οπτική που εξετάζουμε έναν Πρόεδρο των ΗΠΑ, κάποιος θα μπορούσε να τον χαρακτηρίσει ως αγροίκο -όμως ο Τραμπ δεν ήταν πολιτικός και ίσως να εξακολουθεί να μην είναι. Λόγω του χαρακτήρα του, επιζητάει πάντα την πρόκληση, τον ανταγωνισμό και την επιβεβαίωση της ανωτερότητάς του. Και όταν δεν του την εκφράζουν, τιμωρεί.

Ο Τραμπ, μπορεί να λειτουργήσει μια επιχείρηση αποτελεσματικά. Μέσα απ’ αυτό το πρίσμα, πέτυχε να ισχυροποιήσει την Αμερική οικονομικά. Η οικονομία, είναι η μεγάλη του επιτυχία και το καλό του “χαρτί”. Το Χρηματιστήριο -καθρέπτης αντανάκλασης των οικονομικών εξελίξεων- στην κυριολεξία “απογειώθηκε” στα 3,5 χρόνια της διακυβέρνησής του.
Θέλοντας να επαναπροσδιορίσει το “προϊόν” της επιχείρησης (χώρας) και να αυξήσει την αποτελεσματικότητα των δαπανών του, αποσύρεται από περιοχές της γης όπου -βραχυπρόθεσμα- εμφανίζει ζημιές, ενώ ζητά από άλλες χώρες να συμβάλλουν περισσότερο στις δαπάνες για την άμυνά τους (αυτό υπήρξε θέση του, ήδη από τη δεκαετία του 1980). Αποσύρθηκε από τη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα, επειδή απλά πιστεύει ότι ο περιορισμός των εκπομπών CO2 στις ΗΠΑ, θα μειώσει την κερδοφορία πολλών επιχειρήσεων. Απειλεί ότι θα αποσυρθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, επειδή πιστεύει ότι, με πρόσφατες ανακοινώσεις του, ο Π.Ο.Υ. τον προσέβαλε, ή επειδή πιστεύει ότι ο Οργανισμός υπερεκτιμά την Κίνα. Υπερασπίζεται το δικαίωμα της οπλοκατοχής, όχι μόνον επειδή οι πολυάριθμοι σύλλογοι υπέρ της οπλοκατοχής στις ΗΠΑ του φέρνουν ψήφους, αλλά επειδή πιστεύει στη δύναμη της επιβολής με κάθε θεμιτό ή αθέμιτο μέσο.
Ο Πρόεδρος Τραμπ ανέτρεψε πολλές παραδόσεις στη διεθνή πολιτική και ανακάτεψε το γεωπολιτικό πεδίο, αφήνοντας μεγάλα κενά σε διάφορες περιοχές της γης, τα οποία είναι άγνωστο με ποιό τρόπο θα καλυφθούν και τί αποτελέσματα θα προκαλέσει ο αγώνας μεταξύ των “επιγόνων” για την κάλυψή τους.


Αν ο Τραμπ δεν επανεκλεγεί, είναι αμφίβολο εάν το διάδοχός του μπορέσει να επαναφέρει τις ΗΠΑ στον παλαιό τους γεωπολιτικό ρόλο -ο κόσμος έχει ήδη αλλάξει. Εάν επανεκλεγεί, θα επιταχυνθεί ο ρυθμός μεταβολής των ισορροπιών σε παγκόσμιο επίπεδο, εξέλιξη που και πάλι θα προκαλέσει πολλές ανατροπές, οι οποίες -ας ελπίσουμε- θα είναι ελεγχόμενες, αφού οι ΗΠΑ θα εξακολουθούν να παραμένουν ως η μεγαλύτερη δύναμη στον κόσμο.
Όμως, παρακολουθώντας τον Τραμπ και προσπαθώντας να αντιληφθώ τον επιχειρηματικό τρόπο διαχείρισης των ΗΠΑ, τόσο κατά τη διάρκεια της κρίσης, όσο και γενικότερα, αντιλαμβάνομαι ότι, μέσα από αυτό το μοντέλο διαχείρισης, οι ΗΠΑ, θα μπορούσαν να πετύχουν υψηλότερη οικονομική ανάπτυξη, διατήρηση της πρωτοπορίας στην έρευνα και συνεπώς και διατήρηση της επιχειρηματικής πρωτοπορίας -η αντίδραση στην κρίση, συνιστά ένα παράδειγμα του πόσο μεγάλη δύναμη δημιουργίας είναι και του τί μπορεί να πετύχει. Αυτό, αφ’ ενός μεν σημαίνει διάχυση της ανάπτυξης και στην υπόλοιπη διεθνή οικονομία, αλλά παράλληλα και όξυνση του ανταγωνισμού στον τομέα της έρευνας, στις υπόλοιπες μεγάλες -αναπτυγμένες ή και αναπτυσσόμενες- οικονομίες. Αυτό θα είναι καλό για τη διεθνή οικονομία.

Πολλοί είναι αυτοί που δεν εκτιμούν τον Πρόεδρο Τραμπ. Ίσως και γω να εξακολουθώ να μην τον εκτιμώ. Όμως, δε μπορούμε να παραβλέψουμε τη θετική επίδραση που μπορεί να έχει η επανεκλογή του, στον επιχειρηματικό τομέα και τον τομέα των επενδύσεων, ενώ οι πιθανότητες οι διεθνείς χρηματιστηριακές αγορές να έχουν βελτιωμένη πορεία, είναι αυξημένες.
Σε πολλούς δεν αρέσει αυτό. Όμως, δυστυχώς, ζούμε πλέον σε ταραγμένους καιρούς, ο κόσμος δε θα είναι ποτέ όμως τον γνωρίσαμε κατά τη μακρά μεταπολεμική περίοδο και θα πρέπει να αναθεωρήσουμε τις απόψεις μας σε πολλά θέματα. Το ζητούμενο σήμερα δεν είναι τί ή ποιός μας αρέσει, αλλά τί και ποιός μπορούν να διατηρήσουν τη διεθνή οικονομική ανάπτυξη, αλλά και την ασφάλεια, μέσα από ένα ελεγχόμενα μεταβαλλόμενο περιβάλλον.

Γιάννης Σιάτρας

Επιστροφή στα περιεχόμενα
Δείτε τους συνδέσμους για παλαιότερα τεύχη (εδώ)
Δείτε την ύλη των παλαιότερων τευχών (εδώ)


Εγγραφή RSS για αυτά τα σχόλια Σχόλια (0)

συνολικά: | προβολή:

Σχολιάστε το άρθρο comment

Παρακαλώ εισάγετε τον κωδικό που βλέπετε στην εικόνα:

Eshop
  • email Αποστολή άρθρου
  • print Εμφάνιση εκτύπωσης
  • Plain text Προβολή ώς Plain Text