Η ελληνική οικονομία σε ύφεση!
Μέγεθος γραμμάτων:
Ανατροπή των σεναρίων
Η ελληνική οικονομία σε ύφεση!
Και επισήμως σε ύφεση βρίσκεται η ελληνική οικονομία, καθώς κατά το α’ τρίμηνο του 2020, το ΑΕΠ κατέγραψε πτώση για δεύτερο συνεχόμενο τρίμηνο. Ως ημερομηνία έναρξης της ύφεσης, εκλαμβάνεται η πρώτη μέρα του δ’ τριμήνου του 2019 (1η Οκτωβρίου 2019), αφού και κατά το τρίμηνο εκείνο, η εξέλιξη του ΑΕΠ ήταν αρνητική. (Δείτε το δελτίο τύπου)
Η ύφεση στην οποία εισήλθε η ελληνική οικονομία διακόπτει μία περίοδο ανάπτυξης, η οποία ξεκίνησε στο δεύτερο τρίμηνο του 2013 και διήρκεσε 26 τρίμηνα, ή 6,5 χρόνια. Αλλά που όμως, παρά τη μεγάλη διάρκειά της, η συνολική ανάπτυξη του ΑΕΠ ήταν μόλις 3,1%, ενώ ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ υπολογίζεται σε 0,5%.
Σημειώνουμε ότι, η εξέταση των περιόδων γίνεται με βάση σταθερές τιμές του ΑΕΠ του έτους 2010, ενώ θεωρούμε ότι ως “ύφεση” ορίζεται η χρονική περίοδος που ξεκινάει όταν καταγραφούν δύο συνεχόμενα τρίμηνα με πτωτικό ΑΕΠ (συγκρινόμενο με βάση σταθερές τιμές). Επί πολλά χρόνια, αυτός ήταν ένας γενικά αποδεκτός ορισμός των περιόδων ύφεσης και ανάπτυξης. Εδώ και αρκετά χρόνια, οι ΗΠΑ δεν ακολουθούν αυτό τον ορισμό, αλλά οι περίοδοι της ύφεσης και της ανάπτυξης κηρύσσονται από την Εθνική Αρχή Οικονομικών Ερευνών (National Bureau of Economic Research - NBER).
Ανεξάρτητα του τρόπου με τον οποίον αναγνωρίζεται ή κηρύσσεται η έναρξη ή ο τερματισμός μίας περιόδου ύφεσης, πρέπει να έχουμε υπ’ όψη μας ότι, αυτό γίνεται αρκετό χρόνο μετά την πραγματική έναρξη ή τη λήξη της. Έτσι, με βάση της αρχή των “δύο συνεχόμενων τριμήνων”, θεωρούμε ότι η παρούσα ύφεση της ελληνικής οικονομίας ξεκίνησε την 1η Οκτωβρίου 2019. Μπορεί να ξεκίνησε και νωρίτερα, ή και αργότερα από αυτή την ημερομηνία, αφού η καταγραφή του ΑΕΠ γίνεται για διάστημα τριμήνου και συνεπώς, ουδείς γνωρίζει πότε ακριβώς το ΑΕΠ άρχισε να γίνεται αρνητικό. Όμως, για συμβατικούς λόγους, ως αρχή, εκλαμβάνουμε την αρχή του τριμήνου.
Παράλληλα, στις ΗΠΑ, στις 8/6/2020, ανακοινώθηκε από την NBER, ότι η οικονομία των ΗΠΑ εισήλθε και αυτή σε κατάσταση ύφεσης από τον Φεβρουάριο του 2020 (δείτε αναλυτικότερα εδώ). Είναι η πρώτη φορά, σε σχεδόν 3 δεκαετίες που η NBER έχει αναλάβει την ανακοίνωση των χρονικών περιόδων των οικονομικών κύκλων, που η ανακοίνωση για την έναρξη μίας φάσης γίνεται σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, αφού συνήθως η διαπίστωση της εισόδου της οικονομίας σε μία νέα φάση απαιτεί πολλούς μήνες -και συχνά περισσότερο και από ένα έτος.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η NBER, μόλις στις 20 Σεπτεμβρίου 2010, ανακοίνωσε ότι, με βάση την εξέλιξη των οικονομικών δεικτών και συνθηκών, η προηγούμενη ύφεση τερματίστηκε τον Ιούνιο του 2009 (δείτε εδώ). Δηλαδή, η ανακήρυξη του τέλους της ύφεσης, έγινε 15 μήνες μετά τον τερματισμό της. Δείτε την εναλλαγή των κύκλων της “ύφεσης” και της “ανάπτυξης” της αμερικανικής οικονομίας στα τελευταία 180 χρόνια (εδώ).
Στο παρακείμενο διάγραμμα, δείτε την εξέλιξη του ελληνικού ΑΕΠ, από το 1995 έως και σήμερα. Στο διάστημα αυτό -το οποίο προσδιορίζει την πορεία της ελληνικής οικονομίας έως και σήμερα- καταγράφονται 3 φάσεις ανάπτυξης και και 3 φάσεις συρρίκνωσης (ύφεσης).
Παράλληλα, ο πίνακας που ακολουθεί, καταγράφει διάφορα στατιστικά των φάσεων αυτών. Παρατηρούμε ότι, οι φάσεις ανάπτυξης που προηγήθηκαν της τελευταίας (1995-2004 και 2005-2007) καταγράφουν μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ (ΜΕΡΑ), 3,7% και 3,6% αντίστοιχα. Πρόκειται για φάση ισχυρής ανάπτυξης. Αντίθετα, η περίοδος που ακολούθησε, από τα μέσα περίπου του 2007 έως και την άνοιξη του 2013, καταγράφηκε μία από τις πλέον μακροχρόνιες περιόδους ύφεσης στην ελληνική ιστορία και ενδεχομένως και στην παγκόσμια ιστορία. Φάση ύφεσης που να διαρκεί 23 τρίμηνα (κοντά στα 6 χρόνια), δύσκολα σημειώνεται στη διεθνή οικονομία, αφού οι φάσεις ύφεσης, με μεγάλη ταχύτητα δημιουργούν αναπτυξιακές δυνάμεις που οδηγούν την οικονομία και πάλι σε ανάπτυξη. Γι’ αυτό το λόγο και γενικά είναι κατά πολύ πιο σύντομες από τις φάσεις ανάπτυξης. Παράλληλα, η μείωση του ΑΕΠ κατά 24,1%, επίσης είναι ένα πολύ σπάνιο φαινόμενο, το οποίο καταλήγει να αποδομεί εντελώς μία οικονομία.
Τί θα ακολουθήσει
Η εξαιρετικά μεγάλη διάρκεια και ένταση της ύφεσης που προηγήθηκε (2007-2013), προκάλεσε σημαντική βλάβη στις δομές της ελληνικής οικονομίας και περιόρισε σημαντικά τις επενδυτικές προοπτικές της. Αυτός είναι και ο λόγος της αργής και χαμηλής έντασης ανάπτυξης που ακολούθησε κατά την τελευταία 5ετία. Ειδικότερα κατά το παρελθόν δωδεκάμηνο, η πτώση της δυναμικής της ανάπτυξης έγινε περισσότερο έντονη. Τα προβλήματα του τραπεζικού συστήματος, ο ανεπαρκής σχεδιασμός και η αδυναμία προσέλκυσης επενδυτικών κεφαλαίων για την πραγματοποίηση μεγάλων και εμβληματικών επενδυτικών έργων, περιόρισαν σημαντικά την αναπτυξιακή προσπάθεια.
Σε κάθε περίπτωση, καθώς τα σημάδια επιβράδυνσης της οικονομίας είχαν ήδη εμφανιστεί από το β’ εξάμηνο του 2019, είναι αμφίβολο εάν, ακόμη και υπό κανονικές συνθήκες, ο ρυθμός ανάπτυξης του 2020, θα ήταν υψηλότερος σε σχέση με τον ρυθμό του 2019.
Εν τούτοις, η χαμηλότερη του αναμενόμενου πτώση του ΑΕΠ κατά το α’ τρίμηνο του έτους, δείχνει ότι η ελληνική οικονομία διαθέτει σημαντικές αντοχές και “αντισώματα” απέναντι στην επιδείνωση των οικονομικών συνθηκών, ανθεκτικότητα που είχε αποκτηθεί από την περίοδο της μεγάλης κρίσης. Από την άλλη πλευρά, η ενίσχυση της οικονομίας με σημαντικότατα ποσά κατά τη διάρκεια των μηνών Απριλίου και Μαΐου, θα περιορίσει το βαθμό της πτώσης του ΑΕΠ και κατά το β’ τρίμηνο της χρήσης. Με δεδομένη την αύξηση των κρατικών δαπανών εντός του 2020, αλλά και την αναπλήρωση ενός τμήματος του απολεσθέντος εισοδήματος εργαζομένων, η εκτίμησή μας είναι ότι, τελικά δε θα εμφανιστούν τα ποσοστά κάμψης που είχαν -αυθαίρετα- πιθανολογηθεί στο ξεκίνημα της πανδημίας και ότι, οι πιθανότητες να κυμανθεί το μέγεθος της ύφεσης, μεταξύ 5,0% και 7,0% για το σύνολο του έτους, είναι υψηλό.
Δείτε το διάγραμμα διαδραστικά εδώ.
Δείτε το διάγραμμα διαδραστικά εδώ.
Επιστροφή στα περιεχόμενα
Δείτε τους συνδέσμους για παλαιότερα τεύχη (εδώ)
Δείτε την ύλη των παλαιότερων τευχών (εδώ)
-->
Σχολιάστε το άρθρο